گزارشی از روند صدور قطعنامه ضد ایرانی علیه یک نهاد نظامی رسمی در کشور و واکنش ها به آن
میز آمریکا در اروپا
سرانجام پارلمان اروپا پنجشنبه در اقدام دیگری یک قطعنامه ضدایرانی را به تصویب رساند که خواستار قرارگرفتن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا شد. پارلمان اروپا روز چهارشنبه هم به درخواست از اتحادیه اروپا برای واردکردن نام سپاه پاسداران به لیست گروه‌های تروریستی توسط این اتحادیه و اعضایش رأی داد.
شرق: سرانجام پارلمان اروپا پنجشنبه در اقدام دیگری یک قطعنامه ضدایرانی را به تصویب رساند که خواستار قرارگرفتن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا شد. پارلمان اروپا روز چهارشنبه هم به درخواست از اتحادیه اروپا برای واردکردن نام سپاه پاسداران به لیست گروه‌های تروریستی توسط این اتحادیه و اعضایش رأی داد. در این راستا متمم به متن قطعنامه کلی‌تر علیه ایران با ۵۹۸ رأی مثبت مورد توافق اعضای پارلمان اروپا قرار گرفت. تقاضای پارلمان اروپا در قالب این طرح بدون اجماع تصویب شد و باید در شورای اروپا بررسی و درمورد آن تصمیم‌گیری شود. نمایندگان پارلمان اروپا به اصلاحیه‌ای برای گزارش سالانه اجرای سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا (CFSP) رأی داده‌اند که بر اساس آن، از اعضای این اتحادیه خواسته شده که سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا قرار دهند. این اصلاحیه توسط فراکسیون «محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان اروپا» که یک فراکسیون راست میانه محسوب می‌شود، پیشنهاد شده بود. در نسخه اصلی گزارش سالانه اجرای سیاست خارجی و امنیتی اتحادیه اروپا که توسط دیوید مک‌آلیستر، رئیس کمیته روابط خارجی اتحادیه اروپا تهیه شده، ادعای «سرکوب معترضان در ایران توسط سپاه» محکوم شده بود. در اصلاحیه پیشنهادی این بخش از گزارش، متن قبلی حفظ شده، اما درخواست اضافه‌شدن نام سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا گنجانده شده است. هرچند مصوبات شورای اروپا عموما با رأی حداقل ۱۵ کشور که دست‌کم ۶۵ درصد جمعیت اروپا را نمایندگی می‌کنند تصویب می‌شود، اما در موارد حساس نظیر موضوعات سیاست خارجی، شورای اروپا عموما بر اساس اجماع تمام اعضا تصمیم‌گیری می‌کند. صولت میرهاشمی در تبیین حقوقی قطعنامه ضد ایرانی پارلمان اروپا به «شرق» می‌گوید: «صدور این قطعنامه و قراردادن یک نهاد رسمی نظامی در لیست گروه‌های تروریستی از نظر حقوقی جنبه الزام‌آوری برای اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی ندارد و صرفا قطعنامه پیشنهادی است» اما به باور این کارشناس مسائل سیاسی، چنین قطع‌نامه‌ای می‌تواند مسیر و ریل‌گذاری را برای آغاز یک پروسه حقوقی الزام‌آور و اجرائی به این منظور فراهم کند. البته تبدیل یک قطعنامه پیشنهادی به پروسه‌ای الزام‌آور و اجرائی، کاملا پیچیده و زمان‌بر است که میرهاشمی، آغاز این روند پیچیده را منوط به درخواست رسمی یک کشور اروپایی از شورای وزیران می‌داند که از نگاه این تحلیلگر حوزه اروپا لزوما این کشور نباید عضو اتحادیه اروپا باشد، بلکه یک کشور اروپایی خارج از این اتحادیه هم می‌تواند این درخواست را طرح کند. میرهاشمی در تکمیل این روند یادآور می‌شود که کشور درخواست‌کننده باید مدارک، ادله و مستندات کافی را در این راستا ارائه کند. گام بعدی که این کارشناس حوزه اروپا به آن اشاره می‌کند، به تشکیل کارگروه ویژه برای بررسی این منظور و راستی‌آزمایی ادله، شواهد و مدارک باز می‌گردد. میرهاشمی امکان برگزاری جلسات متعدد و مشترک میان پارلمان اروپا، شورای وزیران و کارگروه ویژه در مسیر بررسی و راستی‌آزمایی مدارک و مستندات را اجتناب‌ناپذیر می‌بیند که نهایتا در صورت تأیید درخواست، لیست گروه‌های تروریستی اتحادیه اروپا که هر شش ماه یک بار به‌روز می‌شود، بازبینی خواهد شد. در این میان نکته مهمی که تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل یادآور می‌شود ناظر به کشورهای درخواست‌کننده است. از نگاه او یکی از مهم‌ترین کاندیداها، اوکراین و بعد از آن آلبانی و در کنار آن انگلستان است. البته میرهاشمی نگاهی کلان‌تر به موضوع دارد و پیرو آن همه کشورهای اروپایی را نامزدهای بالقوه‌ای می‌داند که در این میان تروئیکای اروپا و به‌خصوص لندن می‌توان نقش پررنگی را برای تحریک داشته باشد. البته کارشناس حوزه اروپا، فشارهای بازیگران فرااروپایی را در این رابطه جدی می‌داند و در تشریح آن به «شرق» از بازی مخرب ایالات متحده آمریکا، کانادا و به‌خصوص اسرائیل یاد می‌کند که پارامتر مؤثری برای فشار به یک کشور اروپایی در راستای ارائه چنین درخواستی خواهد بود.
قطعنامه چه می‌گوید؟
در این قطعنامه پارلمان اروپا تحت عنوان «پاسخ اتحادیه اروپا به تظاهرات‌ها و اعدام‌ها در ایران»، از ایران خواسته شده که اعدام‌های بیشتر را متوقف کند و مجازات اعدام را با هدف لغو کامل آن رسما به حالت تعلیق درآورد و افراد محکوم به اعدام را که در اغتشاشات اخیر بازداشت شده‌اند، آزاد کند. قطعنامه مذکور، ضمن اتهام‌زنی، ادعای همبستگی با جوانان، زنان و مردان ایرانی و حمایت از اعتراضات مسالمت‌آمیز در ایران را مطرح کرده است. در دنباله آن، ادعایی حول سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز شهروندان، مطرح و از جامعه بین‌المللی و اتحادیه اروپا درخواست شد که از همه تعاملات با مقامات ایرانی برای درخواست پایان فوری اعدام معترضان، سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات و آزادی همه افراد بازداشت‌شده استفاده و حکومت ایران را در این رابطه پاسخ‌گو کنند. در ادامه این متن تقابلی و ضد ایرانی، از تهران خواسته شد اجازه دهد تحقیقات بین‌المللی، بی‌طرفانه و مؤثر درباره نقض حقوق بشر از سوی یک متصدی مستقل دارای صلاحیت در همکاری با سازمان‌های بین‌المللی انجام شود. مضافا با ترسیم یک روند دخالتی در امور داخلی کشور تأکید شد که اتحادیه اروپا باید به رسیدگی به موضوع مرگ مهسا امینی و روش پاسخ‌گویی نیروهای امنیتی ایران به ناآرامی‌های بعد از آن ادامه دهد. در این قطعنامه درخواست محدودیت‌های هدفمند علیه همه قضاتی که برای معترضان حکم صادر کرده‌اند، مطرح شده و در ادعایی از مقام‌های ایرانی خواسته شده به تعهدات بین‌المللی از جمله تحت میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) پایبند باشند. در ادامه این متن، قانون‌گذاران اروپایی ضمن استقبال از محدودیت‌های اعلامی اخیر علیه ایران از جمله مرتبط با پلیس امنیت اخلاقی که ادعا شده همدست یا مسئول در مرگ مهسا امینی بوده‌اند، آنها را ناکافی خوانده و در ادامه به دلیل آنچه حمایت ایران از روسیه ادعا شده، درخواست برای تغییرات بیشتر در موضع اتحادیه اروپا در قبال ایران را مطرح کرده‌اند. در این متن، از مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و شورای اروپا خواسته شده فهرست تحریم‌ها را به همه افراد و نهادهای مسئول «نقض حقوق بشر» و اعضای خانواده آنها بسط دهند و از برخی مقامات کشورمان و همه بنیادهای مرتبط با سپاه پاسداران و بنیاد مستضعفان و بنیاد شهید و امور ایثارگران نام برده شده است. سپس با اشاره به ادعای دروغین منتسب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، از مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و شورای اروپا و اعضای آن خواسته شده تحریم‌هایی را علیه ۲۲۷ عضو مجلس ایران که ادعا شده مشوق استفاده از مجازات اعدام بودند، اعمال کنند. در مهم‌ترین فراز این قطعنامه، قانون‌گذاران پارلمان اروپا سپس ضمن استقبال از آمادگی بریتانیا برای قراردادن سپاه در فهرست به اصطلاح «سازمان‌های تروریستی» خود، تحریم‌های اعمال‌شده از سوی مقامات ایران علیه سیاست‌مداران سابق آلمانی و فرانسوی و همچنین اعضای پارلمان اروپا را محکوم کرده‌اند و افزوده‌اند تا زمانی که مقامات پارلمان اروپا در تحریم هستند، گفت‌وگوی بین پارلمانی باید در تعلیق باقی بماند. در این راستا طی قطعنامه مذکور از شورای اروپا و کشورهای عضو آن خواسته شده که سپاه پاسداران و نیروهای تابع آن شامل نیروهای بسیج و نیروی قدس سپاه در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا قرار بگیرند و هر گونه فعالیت اقتصادی و مالی که به هر شکلی با آنها ارتباط دارند، ممنوع شود. همچنین از اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن خواسته شده در همکاری با شرکای همفکر، هر کشوری را که سپاه پاسداران ایران در آن استقرار نظامی، اقتصادی یا اطلاعاتی دارد، به قطع و غیرقانونی اعلام‌کردن روابط ترغیب کند. در این بیانیه خصمانه و ضد ایرانی همچنین حملات سپاه به مقر گروه‌های تروریستی مستقر در اقلیم کردستان عراق محکوم شده است. پارلمان اروپا در ادامه مداخله‌جویی خود خواستار ایجاد مأموریت حقیقت‌یاب بین‌المللی مستقل در ایران برای بررسی آنچه ادعا می‌کند نقض حقوق بشر است و جمع‌آوری و تحلیل شواهد مربوطه و استقرار سریع آن شده و از مقام‌های ایران خواسته دسترسی کامل و بدون مانع را برای انجام مأموریت آن فراهم کنند. در ادامه از شورای حقوق بشر سازمان ملل هم خواسته که در صورت عدم همکاری ایران، فورا پرونده را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. این نهاد از مقامات ایرانی خواسته امکان سفر تمامی اعضای مکانیسم‌های ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل را فراهم کرده و به‌ویژه از امکان ورود گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران به آن کشور اطمینان حاصل کند. پارلمان اروپا در مصوبه ضد ایرانی خود همچنین خواستار آزادی شهروندان دارای تابعیت دوگانه شده است. در بخش دیگری از این مصوبه، با وجود تکذیب ادعای کمک نظامی ایران به روسیه در جنگ اوکراین، درخواست برای گسترش اقدامات محدودکننده علیه ایران به دلیل ادعای ارائه پهپاد به روسیه و همچنین «برنامه‌ریزی برای ارائه موشک‌های زمین به زمین برای استفاده در اوکراین» مطرح شده است. در بخش پایانی این قطعنامه از رئیس پارلمان اروپا خواسته شده متن مذکور را در اختیار شورای اروپا، کمیسیون اروپا، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دولت‌ها و پارلمان‌های کشورهای عضو و نهادهای جمهوری اسلامی ایران قرار دهد. صولت میرهاشمی در ادامه تحلیل خود به «شرق» در سایه نکاتی که این قطعنامه ضدایرانی مطرح کرده است، از سبقت نگاه سیاسی مخرب بر روند حقوقی برای فشار به سپاه پاسداران می‌گوید. در این رابطه، او تأکید دارد که اکنون ما شاهد یک روند سیاسی و حتی امنیتی هستیم که می‌تواند روند و پروسه حقوقی ناظر بر قراردادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی اروپا را تحت‌الشعاع قرار دهد. این کارشناس حوزه اروپا روند سیاسی مخرب علیه تهران را تا جایی جدی می‌داند که از منظر وی توانست از روز دوشنبه تا پنجشنبه هفته گذشته که در نهایت به صدور قطعنامه منجر شد، فشاری روانی روی نمایندگان پارلمان اروپا وارد کند. به همین دلیل میرهاشمی معتقد است اکنون ایران باید از ظرفیت‌های سیاسی و دیپلماتیک خود به نحو شایسته‌ای استفاده کند که تمام سناریوها را از سوی جریان‌های اپوزیسیون ضد ایرانی برای قراردادن یک نهاد نظامی رسمی کشور در لیست گروه‌های تروریستی ناکام بگذارد. او مشخصا از اسناد، مدارک، شواهد و ادله‌های انکارنشدنی درخصوص تلاش سپاه برای نابود‌کردن تروریسم در خاورمیانه و حتی اروپا در سال‌های اخیر یاد می‌کند؛ سال‌هایی که از نگاه میرهاشمی سبب شده بود تروریسم داعش تا قلب اروپا نفوذ کند و اگر نقش ایران و سپاه نبود، اکنون این تروریسم کل جهان را در بر گرفته بود.
واکنش‌ها
در ادامه، واکنش مقامات ایران هم به صدور قطعنامه پارلمان اروپا طیفی از نهادهای دولتی، مجلس و نیز ارتش را شامل می‌شد. در اولین واکنش‌ها، سیدابراهیم رئیسی در جلسه فوق‌العاده هیئت دولت که بعد‌از‌ظهر پنجشنبه برگزار شد، به اقدام اخیر پارلمان اروپا در قراردادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی اتحادیه اروپا و گسترش تحریم‌ها علیه کشورمان اشاره کرد و گفت: «این حرکت از روی استیصال و پس از تلاش‌های ناموفق خیابانی آنها برای ضربه به مردم ایران انجام شد تا بلکه به خیال خود بتوانند ملت ایران را متوقف کنند». رئیس‌جمهور، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیروی رسمی و بخشی از سازمان نظامی کشور خواند و افزود: «این اقدام برخلاف قوانین بین‌الملل و منشور سازمان ملل است». محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز پنجشنبه‌شب هفته گذشته در یادواره امیران، سرداران، فرماندهان و ۴۳۷ شهید بندر انزلی که در مصلی نماز جمعه این شهرستان برگزار شد، با اشاره به پیشنهاد پارلمان اروپا مبنی بر تروریستی اعلام‌کردن سپاه، تصریح کرد: «تصمیم دارند سازمان رسمی یک دولت را که جزء نیروهای مسلح و رسمی دولت است، تروریست اعلام کنند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کانون فرهنگ جهاد و شهادت و تحول و خدمت در دفاع مقدس و بعد از دفاع مقدس تا به امروز بوده و خود بزرگ‌ترین مبارزه با تروریسم را انجام داده است». قالیباف تأکید کرد: «به‌زودی روشن خواهد شد که این پیشنهاد و اقدام، ناشی از محاسبه غلط اتحادیه اروپا از واقعیت‌هاست و اگر اتحادیه اروپا چنین تصمیمی بگیرد و سپاه را به‌عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کند، به این معناست که خود اتحادیه اروپا یک سازمان بزرگ حمایت از تروریسم است؛ چراکه سپاه بزرگ‌ترین و موفق‌ترین نیروی مبارزه با تروریسم در سال‌های اخیر بوده و هست». وی با بیان اینکه در حقیقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منحصربه‌فردترین سازمان ضد تروریستی در منطقه و جهان است و همه اسناد و مدارک آن نیز وجود دارد و افکار آزاده دنیا این را می‌دانند، افزود: «اروپا مراقب باشد که حامی خاص داعش نشود. اروپایی‌ها امروز در حال نشان‌دادن این هستند که می‌خواهند حمایت از تروریست را به بخشی از سیاست‌های رسمی خودشان تبدیل کنند و با این روند فعلی به‌عنوان دولت‌های حامی تروریست در نزد افکار عمومی و دولت‌های عادل و منصف قرار خواهند گرفت». ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در توییتی در واکنش به اقدام پارلمان اروپا در قراردادن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی نوشت: «رژیم آپارتاید اسرائیل بزرگ‌ترین هویت تروریستی سازمان‌یافته جهان، رژیم انگلیس بنیان‌گذار و رژیم آمریکا بزرگ‌ترین حامی آن است. علت خشم کلوپ جهانی تروریست‌ها از سپاه روشن است؛ سپاه بزرگ‌ترین نهاد ضد تروریسم جهان است».
بیانیه ارتش جمهوری اسلامی ایران
ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز با صدور بیانیه‌ای، اقدام پارلمان اروپا در پیشنهاد قراردادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست به‌اصطلاح سازمان‌های تروریستی را محکوم کرد. به گزارش روابط‌عمومی ارتش، متن این بیانیه به این شرح است: «امروز یک بار دیگر عناد و کینه‌‌ورزی دشمنان علیه نظام اسلامی نمایان شد. اقدام پارلمان اروپا که مدعی مبارزه با تروریسم است، علیه نهادی ضد تروریسم، از سر استیصال و ناکامی در حمایت و پشتیبانی از اغتشاشات اخیر در ایران است. مبارزه با گروه‌های تروریستی داخلی و خارجی از منافقین تا گروهک داعش در کارنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌درخشد که در این مسیر شهدای والامقامی همچون شهید سردار حاج قاسم سلیمانی و دیگر شهدای گران‌قدر مقاومت را تقدیم کرده است. ملت‌های مسلمان و ستم‌دیده منطقه و آزادگان جهان در سال‌های اخیر شاهد اقدامات جدی و تعیین‌کننده جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم وحشی بوده‌اند و بر نقش ایران در سرکوب تروریسم در منطقه واقف هستند. بدون تردید پیشنهاد قراردادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست ساختگی و ریاکارانه گروه‌های تروریستی، ناشی از تسلیم و تبعیت کورکورانه از سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه انقلاب اسلامی و بیانگر وابستگی و سرسپردگی سران اروپایی به آمریکا و صهیونیسم جهانی است. ارتش جمهوری اسلامی ایران ضمن محکومیت قاطع اقدام غیرقانونی پارلمان اروپا در پیشنهاد قراردادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست خودساخته و بی‌اعتبار سازمان‌های تروریستی، اعلام می‌دارد که منسجم‌تر از گذشته، دست در دست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از امنیت و آرامش مردم ایران، نظام جمهوری اسلامی و ثبات منطقه حراست و صیانت می‌نماید». در کنار آن چهره‌هایی ماند عباسعلی کدخدایی عضو حقوق‌دان شورای نگهبان، سیدمحمد حسینی معاون پارلمانی سیدابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی شهردار تهران و علی خضریان، کمال علیپور، عباس مقتدایی، احمد راستینه ونمایندگان مجلس، به صدور این قطعنامه واکنش نشان دادند.
مقابله‌به‌مثل
اگرچه برخی رسانه‌های داخلی و نیز طیفی از چهرهای سیاسی پیش از صدور قطعنامه علیه سپاه نسبت به عواقب آن هشدار داده بودند، اما با تصویب آن اکنون بسیاری روی اقدام متقابل تهران مانور می‌دهند؛ کما‌اینکه شاهد بودیم محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، پنجشنبه‌شب عنوان کرد: «در صورت نهایی‌شدن این تصمیم، مجلس ایران مقابله‌به‌مثل خواهد کرد و این کاملا منطقی است که ایران دولت‌های اروپایی را حامی تروریست و ارتش‌های آنها را در گروه‌های تروریستی در نظر بگیرد و از این به بعد به شیوه کاملا متفاوت با آنها در منطقه برخورد خواهیم کرد. اروپایی‌ها خود را از سلطه پنهان استکبار جهانی خلاص کنند؛ در غیر این صورت هزینه آن را تمام و کمال پرداخت خواهند کرد».
پیش‌ازآن نیز یک عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی از تهیه طرح اصلاح قانون اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان «سازمان تروریستی» از سوی ایالات متحده آمریکا در واکنش به اقدام اخیر پارلمان اروپا خبر داد. احمد نادری در گفت‌وگویی در واکنش به اقدام اخیر پارلمان اروپا علیه سپاه گفت: «طرح اصلاح قانون اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران به‌عنوان سازمان تروریستی از سوی آمریکا در مجلس تهیه و ثبت شده است.» او افزود: «همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا که سپاه پاسداران را در لیست گروه‌های تروریستی قرار دهند و همچنین نیروهای نظامی وابسته و سازمان‌ها و نهادهای آنها مشمول این طرح خواهند شد». به گفته نادری متن طرح اصلاح قانون اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان سازمان تروریستی توسط ایالات متحده آمریکا مصوب 1398.02.03 به شرح زیر است: «ماده واحده – ماده زیر به‌عنوان ماده الحاقی به قانون اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان سازمان تروریستی از سوی ایالات متحده آمریکا مصوب 1398.02.03 افزوده می‌شود: همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا که مبادرت به اعلام نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان سازمان تروریستی کنند و همه نیروهای نظامی وابسته به کشورهای عضو اتحادیه و سازمان‌ها و نهادهای تحت اختیار این نیروها مشمول این قانون خواهند بود».
در تشریح مقابله‌به‌مثل ایران، میرهاشمی از نگاه حقوقی تأکید دارد که هر کشوری در چارچوب حاکمیت خود تصمیماتی می‌گیرد که برای اجرا اعتبار و ضمانت سیاسی دارد؛ اما این تحلیلگر مسائل بین‌الملل به دو محدودیت در این زمینه اشاره می‌کند که نخستین مورد به عدم تطابق با رویه بین‌المللی بازمی‌گردد؛ یعنی به اذعان این کارشناس حوزه سیاسی، اقدام احتمالی ایران برای تروریستی‌اعلام‌کردن نیروهای نظامی اروپایی یا ناتو باید با قوانین و حقوق بین‌الملل تطابق داشته باشد و طبق کنوانسیون‌ها بتواند توجیهی حقوقی برای قراردادن ارتش‌های اروپایی یا ناتو در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دهد. البته میرهاشمی خاطرنشان می‌کند که هنوز یک کنوانسیون مشخص برای تبیین و تشریح مفهوم تروریسم در جهان وجود ندارد و تنها برخی اقدامات مانند بمب‌گذاری در هواپیما، گروگان‌گیری، ترور اشخاص با اهداف سیاسی و... در راستای تروریسم قابل تعریف است. به دلیل فقدان تعریف روشن از تروریسم و نبود یک کنوانسیون، این کارشناس حوزه اروپا بیان می‌دارد که هم اروپایی‌ها اقدام احتمالی ایران برای تروریستی اعلام‌کردن نیروهای نظامی اروپایی یا ناتو را خلاف قوانین و عرف جهانی می‌دانند و هم برعکس، میرهاشمی بیان می‌کند که ایران نیز هرگونه تلاشی برای تبدیل قطعنامه پیشنهادی پنجشنبه گذشته پارلمان اروپا به یک رویه اجرائی و الزام‌آور در راستای قراردادن سپاه در لیست گروه‌های تروریستی اروپا را روندی تبعیض‌آمیز و فشار سیاسی بر تهران می‌داند. دومین محدودیت از نگاه این کارشناس مسائل بین‌الملل به نفوذ و تأثیرگذاری تصمیمات، اقدامات و قوانین وضع‌شده از سوی کشورها بازمی‌گردد. در این راستا میرهاشمی به پارامتر «موازنه اجرائی» اشاره می‌کند و یادآور می‌شود که اگر در نهایت اروپایی‌ها تصمیم ضدایرانی خود علیه سپاه را اجرائی کنند و در مقابل ایران هم دست به واکنش متقابل بزند، به نظر نمی‌رسد که با توجه به روندهای جهانی بتواند همپای اروپایی‌ها یا آمریکا در حوزه اجرا گام مؤثری بردارد. کما‌اینکه این کارشناس حوزه بین‌الملل به اقدام ترامپ در قراردادن سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریستی آمریکا اشاره می‌کند و یادآور می‌شود اقدام متقابل ایران در قراردادن ارتش ایالات متحده و سنتکام در لیست گروه‌های تروریستی متأسفانه آن‌طورکه باید در حوزه اجرا یک موازنه ایجاد نکرد. این تحلیلگر به جنبه دیگری از اقدام تهران برای تحریم‌های مقامات سیاسی، دیپلماتیک و نظامی اروپا و آمریکا ورود می‌کند که تاکنون توانسته است محدودیت و فشاری را به غرب وارد کند.
برجام یا توافق؟
اگرچه پنجشنبه پارلمان اروپا رأی به صدور قطعنامه علیه سپاه داد؛ اما پارلمان اروپا در‌عین‌حال به تعلیق مذاکرات برجامی رأی منفی داد. در همین راستا ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در یک نشست خبری و در پاسخ به این سؤال که اقدام اتحادیه اروپا علیه سپاه چه تأثیری ممکن است بر مذاکرات احیای توافق هسته‌ای [برجام] در وین داشته باشد که در‌حال‌حاضر به دلیل برخی مسائل حل‌نشده با وقفه‌ای چندماهه روبه‌رو است، بیان کرد: «ما مدتی است به‌وضوح گفته‌ایم که برجام در دستور کار نیست؛ عمدتا به این خاطر که ایرانی‌ها هرگونه فرصت را برای قرارداشتن آن در دستور کار از بین بردند». مضافا معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این نشست خبری در پاسخ سؤالاتی درباره ایران مبنی بر اینکه آیا با توجه به قطعنامه خصمانه و ضد ایرانی تصویب‌شده در پارلمان اروپا، از نظر آمریکا این اقدام اتحادیه اروپا در صورت انجام‌شدن، ایده خوبی خواهد بود یا نه، گفت: «ما از تصویب این قطعنامه مطلعیم. موضع آمریکا در قبال سپاه پاسداران کاملا روشن بوده است. این نهاد مشمول بیشترین تحریم‌های آمریکاست که تاکنون اعمال شده. ما همچنین فرماندهان سپاه را به صورت فردی تحریم کرده‌ایم. در نهایت، این به خود اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن بستگی دارد که تحت نظام مدیریتی و قانونی خودشان تصمیم بگیرند که چه چیزی قابل اجرا و چه چیزی بیشتر به نفعشان است».
او در ادامه با تکرار ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین، اظهار کرد: «همان‌طورکه می‌دانید، ما از تحریم‌های اخیر اتحادیه اروپا علیه مقامات سپاه پاسداران و نهادهای وابسته به آن به خاطر نقششان در عرضه پهپادها به روسیه استقبال کرده‌ایم؛ اما بیشتر از این چیزی برای گفتن ندارم». در سویی دیگر موضوع برجام و پرونده هسته‌ای ایران یکی از مهم‌ترین دستور کارهای جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، به اسرائیل و دیدارش با نخست‌وزیر جدید بود. در‌این‌باره روز پنجشنبه نتانیاهو با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، در بالاترین سطح از روابط میان دو متحد از زمان روی کار آمدن دولت راست‌گرای اسرائیل در ماه گذشته، دیدار کرد. در بیانیه دفتر نتانیاهو آمده که دو طرف در این دیدار درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند.
همچنین الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل، در دیدار با جیک سالیوان گفت: «همکاری برای توقف برنامه هسته‌ای ایران ضروری است». کوهن افزود: «ایران باید تحت فشار گسترده، فوری و همه‌جانبه در همه زمینه‌هایی باشد که تغییر رفتارش در این زمینه‌ها لازم است». به موازات آن جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در صفحه توییترش از گفت‌وگو با وزیر امور خارجه آمریکا درباره ایران خبر داد. وزارت امور خارجه آمریکا نیز با انتشار بیانیه‌ای با تأیید انجام‌شدن این تماس، گزارش داد که آنچه «چالش‌های ناشی از چین و ایران» عنوان شده، از موضوعات این گفت‌وگو بوده است. گفت‌وگوی بورل و بلینکن درباره ایران، در پی به‌تصویب‌رسیدن قطع‌نامه‌ای ضد ایرانی در پارلمان اروپا انجام شد. البته همه اینها در حالی است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه با تی‌آرتی ترکیه گفت: «اکنون ما در نقطه‌ای قرار داریم که آمریکایی‌ها از مجرای دیپلماتیک همچنان از ضرورت رسیدن به توافق صحبت می‌کنند و ما برای رسیدن به نقطه پایانی توافق بدون پیش‌شرط آمادگی داریم تا در چارچوب گفت‌وگوهایی که در گذشته انجام شده، گام نهایی برداشته شود».
در سایه همه این تحرکات، صولت میرهاشمی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با «شرق» روی تأثیر مخرب اقدام پنجشنبه گذشته پارلمان اروپا علیه سپاه بر مذاکرات احیای برجام و تلاش‌های مخرب صهیونیست‌ها برای توقف این مذاکرات تمرکز می‌کند و در این راستا به نکته مهمی اشاره می‌کند. این تحلیلگر مسائل بین‌الملل، «شرایط کنونی را نقطه عطفی می‌داند که باعث شده است مذاکرات احیای برجام به روندی برای توافق جدید بدل شود». در تبیین و تشریح دقیق‌تر این جمله، میرهاشمی اعتقاد و تأکیدی چندباره دارد که «اکنون دیگر نمی‌توان از مذاکرات احیای برجام سخن گفت»؛ چراکه از نگاه او، «تلاش برای احیای برجام به معنای حصول توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ دیگر محلی از اعراب ندارد و غرب سعی می‌کند تلاش‌های دیپلماتیک را در مسیری ریل‌گذاری کند که نتیجه آن حصول توافقی باشد که برجام سال ۲۰۱۵ و پرونده فعالیت‌های هسته‌ای هم بخشی از آن باشد»؛ یعنی به باور میرهاشمی «توافق جدید احتمالی که غرب در سر دارد، گسترده‌تر از برجام سال ۲۰۱۵ خواهد بود». از این منظر، تحلیلگر ارشد حوزه اروپا با خوانشی آسیب‌شناسانه اذعان دارد که «دولت حسن روحانی و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای توانسته بود پیش‌شرط خود یعنی خارج‌کردن سپاه از لیست گروه‌های تروریستی ایالات متحده موسوم به (FTO) را پیش ببرد؛ اما اکنون شرایط به جایی رسیده است که علاوه بر آمریکایی‌ها حتی اروپا، کانادا، استرالیا و... هم به دنبال اجرائی‌کردن آن هستند و رفتار خصمانه‌ای را در پیش گرفته‌اند». این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در جمله پایانی خود به «شرق» می‌گوید که «مذاکرات برای شکل‌گیری توافق جدید جای مذاکرات سابق برای احیای برجام را گرفته است».
