زلزله خوی و پیشنهادی به چهره‌های نیکوکار
تاریخ اجتماعی ایران نشان می‌دهد مردم در هر شرایطی از کمک به هموطنان خود در بحران‌ها دریغ نکرده‌اند. اولین باری که با میانداری یک چهره شناخته‌شده، جنبشی مردمی برای کمک به راه افتاد زلزله بوئین‌زهرا بود.
تاریخ اجتماعی ایران نشان می‌دهد مردم در هر شرایطی از کمک به هموطنان خود در بحران‌ها دریغ نکرده‌اند. اولین باری که با میانداری یک چهره شناخته‌شده، جنبشی مردمی برای کمک به راه افتاد زلزله بوئین‌زهرا بود. در شهریوره ماه 1341 زمین‌لرزه‌ای قدرتمند شهرستان بوئین‌زهرا واقع در استان قزوین کنونی را لرزاند و حدود 20 هزار کشته بر جای گذاشت. شادروان غلامرضا تختی ظاهرا به پیشنهاد نشریه «کیهان ورزشی» یک‌تنه در شهر تهران به راه افتاد و اقدام به جمع‌آوری کمک کرد. کسبه بازار دخل‌های مغازه و زنان طلا و جواهرات خود را با توجه به شناختی که از تختی داشتند، سخاوتمندانه اهدا کردند. حتی گفته شده پیرزنی که توانایی مالی نداشته، تنها دارایی‌اش یعنی چادر سر خود را تقدیم می‌کند. متأسفانه در این چندساله بلایای طبیعی فراوانی کشور را درگیر کرده که از میان آنها می‌توان به زلزله رودبار و منجیل در سال 1369، زلزله بم در سال 1382 و سیل اوایل سال 1398 اشاره کرد. در همه این رخدادها چهره‌های ورزشی و هنرمندان (یا به گفته امروزی‌ها «سلبریتی‌ها») پیشرو در جمع‌آوری کمک‌های مردمی شدند. حتی در سال 1369 که هم‌زمان با برگزاری جام جهانی 1990 ایتالیا بود، یورگن کلینزمن فوتبالیست سرشناس آلمانی نیز با مردم ایران همدردی و کمک‌هایی کرد.
آنچه که انگیزه نوشتن یک یادداشت شد، اعلام شماره‌حساب شخصی از سوی کریم باقری برای دریافت کمک‌های مردمی در حمایت از زلزله‌زدگان خوی و مسدودشدن آن بود. باقری در متنی که در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده ماجرا را این‌گونه روایت می‌کند: «سلام به هم‌میهنان عزیز. طی درخواست‌های زیادی از طرف دوستان و آشنایان جهت ابراز همدردی از طریق کمک‌های نقدی و بشردوستانه طبق سوابق بنده در این زمینه‌ها، خود تصمیم گرفتم مسئولیت این کار را بر عهده بگیرم تا طبق روال همیشه تلاش کنیم شاید مقداری از فشار و رنج مردم را کاهش دهیم. روز سه‌شنبه صبح در اینستاگرام شماره‌حسابی در اختیار گذاشتم، ولی چند ساعت بعد حساب مسدود و غیرفعال شد. خواستم بدین‌وسیله از تمام کسانی که موفق به واریز کمک‌های نقدی شده‌اند و کسانی که با وجود تلاش‌های مکرر موفق نشدند، تشکر و قدردانی کنم...». قوه قضائیه نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که در سال‌های گذشته و در پی وقوع حوادث غیرمترقبه از قبیل سیل و زلزله، گاه مواردی پیش آمده است که افراد مشهور برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی به حادثه‌دیدگان شماره‌حساب‌های شخصی خود را اعلام کرده‌اند. چنین اقداماتی در معرفی حساب‌های بدون ضابطه منجر به وقوع جرایمی نظیر کلاهبرداری یا مشخص‌نشدن نتیجه هزینه‌کردها و عملکرد افراد شده است. اخیرا نیز در پی وقوع زلزله در شهرستان خوی، برخی از هنرمندان و ورزشکاران مشهور دست به اقدام مشابهی زده و برای دریافت کمک‌های مردمی شماره‌حساب شخصی خود را در فضای مجازی معرفی کرده‌اند که البته این اقدام نیاز به درنظرگرفتن موازین قانونی داشت. بر اساس قانون مدیریت بحران کشور و در راستای پیشگیری از وقوع جرم، صرفا سازمان هلال احمر با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بسیج مستضعفین، سازمان بهزیستی کشور، وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌های مرتبط اقدامات لازم در زمینه جذب، هدایت و توزیع کمک‌های غیردولتی را انجام می‌دهند و هیچ شخصی مجاز به تبلیغ و جمع‌آوری کمک‌های مالی مردمی نیست.
جهت ضابطه‌مندسازی نحوه مدیریت بحران در سطح کلان، مجلس شورای اسلامی در هفتم مردادماه 1397 قانون «مدیریت بحران کشور» را در 26 ماده از تصویب گذراند. در ماده یک این قانون، هدف از تصویب ارتقای توانمندی جامعه در امور پیش‌بینی و پیشگیری، کاهش خطر و آسیب‌پذیری، پاسخ مؤثر در برابر مخاطرات طبیعی، حوادث و بحران‌ها، تقویت تاب‌آوری با ایجاد مدیریت یکپارچه در امر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت دقیق بر فعالیت دستگاه‌های ذی‌ربط در حوزه حوادث و سوانح و کمک به توسعه پایدار برای مدیریت بحران کشور عنوان شده است. در این قانون سه نهاد «شورای عالی مدیریت بحران»، «سازمان مدیریت بحران کشور» و «ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران» نیز پیش‌بینی شده است. در بیانیه قوه قضائیه با استناد به ماده 2 این قانون، امکان جمع‌آوری کمک‌های مردمی را فقط به همکاری سازمان هلال احمر و با همکاری نهادهای امدادی زیر نظر سازمان بهزیستی کشور امکان‌پذیر دانسته است. بهترین پیشنهاد برای جلوگیری از سوءتفاهم و هدردادن انرژی در بحبوحه بحران و امکان همیاری فوری به هموطنان، تأسیس یک سازمان مردم‌نهاد از سوی چهره‌های هنری و ورزشی کشور برای جمع‌آوری کمک‌های نقدی و غیرنقدی در مواقع مورد نیاز زیر نظر سازمان هلال احمر است؛ مانند «بنیاد باران عشق» که سال‌ها پیش بانو نرگس کلباسی به عنوان نهادی غیردولتی و غیرانتفاعی با هدف کمک‌رسانی و انجام فعالیت‌های ماندگار در مناطق محروم کشور تأسیس کرد.
