در سینما بهار می‌شود؟

 «تا به امروز هیچ فیلمی تقاضای اکران در نوروز را نداشته و جلسه‌ای در این زمینه در شورای پروانه نمایش برگزار نشده است». همایون اسعدیان دبیر شورای صنفی نمایش در پاسخ به سؤال «شرق» مبنی بر اینکه در فاصله چند هفته تا سال جدید، قرار است مخاطبان سینما به دیدن چه فیلم‌هایی در سینما بنشینند؟ صحبت‌هایش را با این جملات آغاز می‌کند.

نام چند فیلم در روزهای اخیر به‌عنوان گزینه‌های اکران در نوروز اعلام شده است. اسعدیان نام فیلم‌هایی احتمالی را تکذیب می‌کند و با اشاره به فیلم‌هایی که در چند ماه گذشته اکران‌شان را آغاز کرده‌اند، تأکید کرد: «به صاحبان فیلم‌هایی که در دو، سه ماه اخیر اکران شدند، این اطمینان را دادیم؛ درصورتی‌که فروش داشته باشند، می‌توانند حتی در ماه رمضان به اکران‌شان ادامه بدهند. با در نظر گرفتن این شرایط سه، چهار فیلم فعلی از‌جمله «بخارست»، «چپ، راست»، «ملاقات خصوصی» همچنان در اکران باقی خواهند ماند. مگر اینکه سینمادار از فروش فیلمی راضی نباشد و در‌این‌صورت از اکران برداشته خواهد شد».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش از تعیین تکلیف اکران‌های تازه سینما از اواخر اسفند ماه خبر داد: «جلسه‌ای درباره تعیین تکلیف اکران‌های جدید در شورای صنفی نمایش گذاشته نشده است و فکر می‌کنم باید روزهای پایانی سال منتظر خبر تازه‌ای از نام فیلم‌هایی که در نوروز به نمایش گذاشته می‌شوند، باشید و فکر نمی‌کنم بیشتر از سه یا چهار فیلم جدید به‌عنوان فیلم‌های اکران عید داشته باشیم»؛ اما چندی پیش از سوی سازمان سینمایی اعلام شد فیلم‌هایی که در جشنواره چهل‌و‌یکم فجر حضور دارند، در اولویت اکران ۱۴۰۲ خواهند بود. موضوعی که اسعدیان آن را تصمیم وزارت ارشاد می‌داند و از عملی‌شدن این طرح اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.

در دو سال گذشته سیمرغ بهترین فیلم مردمی جشنواره فیلم فجر حذف شده است؛ سیمرغی که معمولا به دست هر تهیه‌کننده‌ای می‌رسید، تا حد زیادی تکلیف اکران نوروزش را مشخص می‌کرد و یکی از گزینه‌های اصلی اکران نوروز، فیلمی بود که مردم جایزه‌اش را مشخص می‌کردند. با این حال بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر نیز معمولا از دیگر گزینه‌های اکران عید در نظر گرفته می‌شود. امسال هم سیمرغ بهترین فیلم به نام «سینما متروپل» ثبت شد.

شرایط سیاسی و اجتماعی در استقبال مخاطب  از  سینما  اثر‌گذار  است

سیدحامد حسینی، تهیه‌کننده «سینما متروپل»، در ابتدای صحبت‌هایش درباره چگونگی ساخت این فیلم به «شرق» گفت: «امسال یکی از سخت‌ترین دوره‌های جشنواره فیلم فجر بود که یک فیلم‌ساز می‌توانست پشت سر بگذارد. ما در یک زمان محدود تولید را شروع کردیم. علاوه بر اینکه تولید هر اثر هنری ارتباط مستقیم با روح و روان خالقش دارد. یک نقاش هم برای خلق یک اثر هنری جدا از ابرازهایی که در اختیار دارد، باید حالش برای خلق اثرش خوب باشد. ما هم در زمان تولید این فیلم شرایط خاصی را پشت سر گذاشتیم. بخشی از آن شرایط و پیچیدگی‌های ساخت فیلم بود. جدا از این موضوع، جامعه کف خیابان توقع داشت هنرمندان نسبت به این موضوع، عکس‌العملی داشته باشند. اینکه چه کاری انجام بدهند، به خودشان مربوط می‌شد؛ ولی به هر حال انگار یک مطالبه از جامعه هنری وجود داشت. از طرفی اعتقاد دارم بحث تحریم و کارنکردن به‌هیچ‌وجه به تولید در سینما مرتبط نیست. اگر هنرمندی کار نکند، دقیقا باید چطور روزگار بگذراند؟ به اعتقاد من هنرمند دقیقا با کار‌کردنش به اتفاقات اطرافش عکس‌العمل نشان می‌دهد. شرایط چند ماه اخیر هم باعث شد شرایط سخت‌تری را در تولید پشت سر بگذاریم».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «می‌دانم برگزارکنندگان جشنواره هم شرایط سخت و خاصی را پشت سر گذاشتند. در نهایت فکر می‌کنم برگزارکنندگان جشنواره و تولیدکنندگان آثار اقدام مناسبی انجام دادند. به‌عنوان تولیدکنندگان این اثر سعی کردیم کاری انجام بدهیم که اگر حال مردم خوب نیست، با اثری مواجه شوند که حداقل تا حدی حال‌شان را خوب کند و عکس‌العملی که در جشنواره از مخاطبان گرفتیم، نشان داد تا حد زیادی به این هدف رسیده‌ایم».

حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا متقاضی اکران نوروز هست یا خیر؟ گفت: «به هر حال این پیشنهاد مطرح شد که در نوروز فیلم را اکران کنیم. ما هم تلاش‌مان را می‌کنیم که فیلم را به این زمان برسانیم. دلیل اینکه بعد از جشنواره هم مشغول کارهای پس از تولید هستیم، این است که فیلمی که در جشنواره دیدید، اصلاحاتی نیاز داشت و باید کمی روتوش می‌شد و زمان کوتاهی برای آماده‌کردن فیلم و رساندن به جشنواره داشتیم و می‌توان گفت زمان کافی برای اصلاحات کامل اثر قبل از جشنواره نداشتیم. در نهایت تلاش می‌کنیم تا به اکران نوروز برسیم. مشروط به اینکه شرایط مخاطبان برای دیدن فیلم هم مناسب باشد».

حسینی ادامه داد: «فکر نمی‌کنم اکران نوروز مثل سال‌های گذشته باشد. همین‌طورکه در تولید شرایط سختی را پشت سر گذاشتیم، تصور می‌کنم همین موضوع در اکران هم تکرار شود. موضوع تقارن نوروز با ماه مبارک رمضان از‌جمله موضوعاتی است که می‌تواند در فروش تأثیرگذار باشد. شرایط سیاسی و اجتماعی هم از دیگر موضوعاتی است که در میزان مراجعه مخاطب به سینما تأثیر‌گذار است و با اینکه برخی اعتقاد دارند شرایط اقتصادی یکی از موضوعاتی است که مردم را از سینما رفتن دور می‌کند، معتقدم همچنان سینما، تفریح ارزان‌قیمتی در کشور ماست و شرایط اقتصادی تأثیر زیادی برای دور‌کردن مردم از سینما ندارد».

با  ترکیبی  از  فیلم‌های قدیمی و  جدید  به  استقبال  نوروز  می‌رویم

رضا سعیدی‌پور، کارشناس سینما و سینمادار، درباره شرایط فروش فیلم‌های روی پرده و استقبال از این فیلم‌ها به «شرق» گفت: «مدت‌زمان زیادی نیست که جشنواره فیلم فجر تمام شده و یکی از تفاوت‌هایی که زمان برگزاری جشنواره امسال با سال‌های پیش داشت، این بود که هم‌زمان با برگزاری جشنواره مردم از فیلم‌های در حال اکران هم استقبال کردند و فیلم‌ها فروش خوبی را تجربه کردند. فیلم‌های «بخارست»، «چپ، راست» و «ملاقات خصوصی» با فروش مناسبی که در این مدت داشتند، تا هفته‌های آینده نیز در اکران خواهند بود و به نظر می‌رسد این استقبال همچنان ادامه داشته باشد».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «به گمانم تا پیش از سال جدید فیلم‌های دیگری به چرخه اکران اضافه خواهند شد؛ اما تصور نمی‌کنم فیلم‌هایی باشند که بتوانند به فروش گیشه کمک شایانی کنند. به‌زودی فیلم دیگری به نام «خط استوا» به چرخه اکران اضافه می‌شود و تا پیش از نوروز هم سه، چهار فیلم جدید خواهیم داشت که همچنان نام آنها قطعی نیست و در روزهای آینده اطلاع‌رسانی خواهد شد و با همین تعداد فیلم اکران نوروز را آغاز می‌کنیم».

سعیدی‌پور درباره شرایط خاصی که اکران نوروز سال آینده خواهد داشت، هم تأکید کرد: «سوم فروردین ماه مصادف با اولین روز ماه مبارک رمضان است و این هم‌زمانی قطعا در شرایط فروش فیلم‌ها تأثیرگذار است. باید این را در نظر داشته باشیم که شرایط اقتصادی در چند ماه گذشته سینما را از سبد فرهنگی بسیاری از مردم حذف کرده است و این گزاره مهمی در کاهش فروش گیشه سینماها محسوب می‌شود و باید این را در نظر بگیریم که شاید در این شرایط سینما رفتن اولویت بسیاری از خانواده‌ها محسوب نشود. درمورد هم‌زمانی ایام ماه مبارک رمضان و عید نوروز و چگونگی استقبال مخاطب از فیلم‌های اکران باید به این موضوع توجه کنیم که پیش‌از‌این نیز این هم‌زمانی را تجربه کردیم؛ اما شاید سال‌های گذشته سینما چنین جایگاهی در میان مردم نداشته و امروز همه چیز شکل و شمایل دیگری پیدا کرده است و فکر می‌کنم استقبال از اکران سینماها در نوروز همچنان ادامه داشته باشد».

هدف اصلی فیلم‌های پرفروش برای عید فطر خواهد بود

سعید خانی، تهیه‌کننده و پخش‌کننده سینمای ایران نیز در این زمینه به «شرق» گفت: «هم‌زمانی عید نوروز و ماه مبارک رمضان تأثیر خودش را در اکران خواهد گذاشت. به این معنی که اساسا هدف اصلی فیلم‌های پرفروش برای عید فطر خواهد بود. ضمن اینکه دو، سه فیلمی که در مدت اخیر اکران شدند، «بخارست»، «چپ، راست» و «ملاقات خصوصی» در بدترین شرایط سینما اکران شدند و طبیعی است که به آنها هم قول‌هایی داده شده که در نوروز اکران‌شان ادامه داشته باشد. به نظر من در این شرایط نباید انتظار داشته باشیم که در نوروز شاهد اتفاق ویژه‌ای در گیشه سینما باشیم؛ اما امیدوارم از عید فطر به بعد اکران فیلم‌ها به‌گونه‌ای مدیریت شود که شاهد اتفاقات بهتری باشیم».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «جشنواره امسال تا حدی می‌تواند دورنمایی از سال آینده ترسیم کند. در میان آنها فیلم‌های هنری زیادی دیدیم؛ اما معتقدم بخشی از این فیلم‌ها خیلی پرمخاطب نخواهند بود. به نظر من فیلم‌هایی که بیرون از جشنواره بودند و بخشی از فیلم‌هایی که می‌تواند مخاطب را به سینما رفتن تشویق کند، باید طوری مدیریت شوند که در هر فصل اکران، تعدادی فیلم پر‌فروش در نظر گرفته شود، تا سال آینده حداقل سال متوسطی در اکران داشته باشیم».

خانی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به شرایط چند ماه اخیر اکران سینماها اشاره کرد و گفت: «تصور می‌کنم در چند ماه اخیر اکران بدی را تجربه نکردیم. تا حد زیادی فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر داشتیم، وزارت ارشاد را هم متوجه این موضوع کرده است که ما فیلم‌های هنری خوبی خواهیم داشت؛ اما به نظر می‌رسد درکنار این فیلم‌ها باید برای اکران سال بعد راهکاری در نظر گرفت. می‌توان از امروز برای شش ماه دوم سال آینده برنامه‌ریزی کرد و شرایطی برای ساخت فیلم‌های مخاطب‌پسندتر ایجاد کرد. فیلم‌هایی مثل «ملاقات خصوصی» یا «چپ، راست» اگر کرونا نبود، زودتر اکران می‌شدند و ما تنها یک فیلم «بخارست» را داشتیم که تولیدش این اواخر انجام شد. طبیعی است که باید تلاش کنیم برای سال آینده یک‌سری فیلم با ویژگی‌هایی که می‌تواند مخاطب بیشتری را متوجه سالن‌های سینما کند، ساخته شود؛ فیلم‌هایی که بتوانند در کمترین زمان پروانه ساخت بگیرند و تهیه‌کنندگان سینما در شرایط اقتصادی حال حاضر، آمادگی تولید فیلم را داشته باشند. در غیر‌این‌صورت به نظر می‌رسد سال سختی در اکران پیش‌رو خواهیم داشت».