مدارسی که قرار نیست فروخته شوند

یکی از مصوبه‌های که از زمان اعلام تاکنون واکنش‌های منفی متعددی را به همراه داشته است، مصوبه «مولدسازی دارایی‌های دولت» است. مصوبه‌ای که کارشناسان مشکلات زیادی برای آن مطرح کرده‌اند اما طی چند روز گذشته بحث فروش مدارس به‌خصوص در منطقه سیستان و بلوچستان موجب ناراحتی و ناامیدی خیرین مدرسه‌ساز شده است. هرچند 24 ساعت بعد از سوی سازمان خصوصی اعلام شد که این ماجرا سوءتفاهم بوده است. به گزارش ایسنا «حسین قربانزاده» رئیس سازمان خصوصی‌سازی توضیح داد: «برای اینکه ماجرا شفاف و مشخص باشد که منابع حاصل از املاک مازاد صرف هزینه‌های جاری نمی‌شود، در سامانه پروژه‌هایی که قرار است منابع در آنجا هزینه شود نیز مشخص شده است. مدارس خیرساز نیز در لیست این پروژه‌ها قرار گرفته و قرار است با این منبع تکمیل شوند؛ بنابراین این مدارس مازاد نیستند و خیرین به اشتباه گمان کردند مازاد هستند». از سوی دیگر دبیرخانه اجرائی مولدسازی املاک مازاد وزارت آموزش و پرورش در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که هیچ ملک خیرسازی در طرح مولدسازی قرار نگرفته است. املاکی که مالکیت آن به نام دولت و دولتی‌­ساز نباشد اساسا نمی‌­تواند در مسیر مولدسازی قرار بگیرد. طبق اعلام وزارت آموزش و پرورش، این وزارتخانه ۵۲۰ ملک مازاد خود را جهت مولدسازی و ۱۴۴۶ پروژه را که غالبا نیمه‌تمام خیری است جهت تکمیل در ازای مولدسازی املاک ارائه‌شده معرفی کرده است. آیا ماجرا همین است؟ جواب این سؤال با توجه به عملکرد مسئولان و اعضای هیئت مولدسازی اموال دولتی مشخص می‌شود. اما این نگرانی با دیدن مدارس خیرین در فهرست منتشرشده در سایت مولدسازی آغاز شده است. خبر عجیبی که خیلی زود واکنش‌برانگیز شد، طبق این خبرها مدارس خیرساز در محروم‌ترین استان‌های کشور، در فهرست واگذاری اموال مازاد دولت قرار گرفته بودند و به نظر می‌رسید هدیه خیرین و زحمات آنها در دولت نادیده گرفته شده است.

فروش مدرسه افشار

در روزهای اول انتشار فهرست فروش اموال بود که خبر فروش مدرسه خیریه افشار منتشر شد. فرماندار سابق اردکان نسبت به قرارگرفتن مدرسه خیریه افشار در لیست مولدسازی واکنش نشان داد و نوشت :«الان خیرها از کجا بدانند مدرسه‌ای که ساختند بعدا به فروش نمی‌رسد».

ناامیدی خیرین  مدرسه‌ساز

زهرا گیتی‌نژاد، مدیرعامل «مهر گیتی» با انتشار ویدئویی درباره فروش مدارسی که توسط خیرین و با کمک مؤسسه او ساخته شده بود، خبر داد و اعتراض کرد. او در این ویدئو گفته است: «من زهرا گیتی‌نژاد هستم، مدیرعامل مؤسسه مهر گیتی. کار اصلی ما مدرسه‌‌‌‌‌سازی است. امروز ما به سایت آی‌پی‌‌او که همان سایت مولد‌سازی است مراجعه کردیم. دیدیم که تعداد زیادی از مدارس خیرساز در فهرست املاک برای فروش اعلام شده است و این جای تعجب دارد. خیرین وقتشان را و پولشان را وقف بچه‌های این سرزمین می‌کنند. آنها مسئول کسری بودجه دولت نیستند. ما اعلام می‌کنیم که ۷۰ درصد مدارس را خیرین می‌سازند و بعد وقتی با این مواجه می‌شوند که مدارس‌شان در لیست فروش قرار گرفته است، دیگر اعتمادشان سلب می‌شود».

پیگیری برای بازپس‌گیری مدارس

مؤسسه مهرگیتی همچنین متنی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد و به نکته مهمی اشاره کرد: «فروش این املاک بدون رضایت و اجازه خیرین عزیز مدرسه‌ساز از نظر شرعی، اخلاقی و قانونی صحیح نیست. مهرگیتی اقدامات خود را جهت پیگیری این موضوع آغاز کرده است».

در همین زمینه محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزشی به خبرآنلاین گفت: «شنیده‌ها حاکی از آن است که بعضی از مدارس و اموال آموزش‌وپرورش با موقعیت تجاری که قابل فروش است و مشتری‌های قابل‌توجهی دارد، مازادسازی می‌شود. عموما مدارس قدیمی که در اواخر قاجار و پهلوی ساخته‌شده‌اند، اکنون در مرکز شهر قرار گرفته‌اند. آن زمان فضا باز بوده و از آن استفاده کرده‌اند. به تدریج شهرها گسترش پیدا کرد و اکنون در مراکز شهرها قرار گرفته‌اند. مرکز شهرها هم عموما تجاری و ارزش ملکی هنگفتی دارد».

تکمیل یا فروش؟

خبر فروش مدارسی که توسط خیرین ساخته شده، آن‌هم در مناطقی که نیاز به مدارس وجود دارد، باعث شد بسیاری به آن واکنش نشان دهند. هرچند مسئولان تأکید کرده‌اند که قرار است این مدارس از طریق فروش اموال مازاد تکمیل شوند. در تصویری که منتشر شده فهرست پروژه‌های عمرانی که قرار است از محل درآمدهای مولدسازی تکمیل شوند، آمده است و مدارسی که در لیست استان سیستان و بلوچستان شهرستان مهرستان قابل مشاهده است، نوشته شده در دست اجرا و قرار است از محل درآمدهای طرح تکمیل شود. موافقان این طرح معتقد هستند آموزش‌وپرورش املاک زیادی دارد که مناسب برای مدرسه نیست و می‌تواند با فروش این اموال، مدارسی که خیرین می‌سازند را تکمیل کند یا بتواند مدارسی را خودش بسازد. اما واکنش برخی این است که اگر آموزش‌و‌پرورش این اندازه مازاد ملک دارد چرا دیگر خیرین مدرسه بسازند؟ درحال‌حاضر بیش از 10 میلیون دانش‌آموز در مدارس دولتی تحصیل می‌کنند، درحال‌حاضر ایران مدرسه اضافی نداشته و حداقل به ۴۴ هزار مدرسه، نیاز فوری دارد. البته واکنش شوندگان این خبرها و خوانندگان فهرست اموال مازاد به نکته دیگری هم بود. اینکه سهمی از فروش این اموال قرار است به فروشندگان تعلق گیرد.

5 درصد سهم فروشندگان

اما خبر فروش مدارس خیرین شکل دیگری به خود می‌گیرد که یکی دیگر از بخش‌های ناگفته این مصوبه عیان شده است. روز یکشنبه 30 بهمن بود که سایت دیده‌بان در گفت‌وگویی با دکتر حسن سبحانی، اقتصاددان اصولگرا نکته دیگری را در زمینه مصوبه مولدسازی بیان کرد. نکته‌ای که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته بود و از مسئله‌ای مهم خبر می‌داد. او با بیان اینکه در وهله اول نگران نحوه هزینه‌کرد پول حاصل از مولدسازی نیستم، گفت: «پنج درصد از این اموال فروش‌رفته قرار است صرف کسانی شود که در زمینه فروش آن نقش داشتند!». جالب اینجاست تعرفه مشاوران املاک چیزی در حد ۲۵ صدم درصد است. سبحانی همچنین هشت بهمن و پس از منتشرشدن خبر مصوبه مولدسازی چنین نوشت: «در زندگی کاری‌ام مواقع بسیاری بوده است که حتی از شنیدن بعضی از تصمیمات اقتصادی که توسط مقاماتی اتخاذ می‌شد، وحشت داشتم و از خسارت‌هایی که در فقدان آگاهی از ساز‌وکار و پیامد تصمیمات، متوجه جامعه می‌شد بر خود می‌لرزیدم. تصمیم اخیر «مولدسازی دارایی‌های دولت» در صدر آن موارد است».