گزارش «شرق» از تبعات سخت جنگ اوکراین که دامن‌گیر کشورهای بسیاری شده است
آتش در معرکه
با گذشت جنگ اوکراین از مرز یک‌سالگی و تداوم آن به نظر می‌رسد که فشارهای جامعه جهانی علیه تهران به دلیل اتهام برخی کشورها مبنی بر همراهی با مسکو هم رو به افزایش گذاشته است. در تازه‌ترین مورد، روز گذشته اتحادیه اروپا با تکرار ادعای کمک‌های نظامی ایران به روسیه در جنگ اوکراین، اعلام کرد که چند نهاد ایرانی را به این دلیل تحریم کرده است.
شرق: با گذشت جنگ اوکراین از مرز یک‌سالگی و تداوم آن به نظر می‌رسد که فشارهای جامعه جهانی علیه تهران به دلیل اتهام برخی کشورها مبنی بر همراهی با مسکو هم رو به افزایش گذاشته است. در تازه‌ترین مورد، روز گذشته اتحادیه اروپا با تکرار ادعای کمک‌های نظامی ایران به روسیه در جنگ اوکراین، اعلام کرد که چند نهاد ایرانی را به این دلیل تحریم کرده است. کمیسیون اروپا در بیانیه‌ای که در وبگاه آن منتشر شده است، دهمین بسته تحریمی را علیه روسیه و «کسانی که از جنگ متجاوزانه و غیرقانونی آن علیه اوکراین حمایت می‌کنند» اعلام کرد. این بسته تحریمی شامل تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ۱۲۰ فرد و نهاد می‌شود.
در این بیانیه با تکرار ادعای واهی حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین، آمده است: «این اقدامات تحریمی همچنین علیه افرادی در ایران انجام گرفته است که در تولید پهپادها و قطعات [نظامی] در حمایت از ارتش روسیه نقش داشته‌اند». کمیسیون اروپا با اعلام اینکه ممنوعیت‌های جدیدی برای صادرات «فناوری‌های حساس، دومنظوره و پیشرفته‌ای» اعمال شده است که به توانمندی‌های ارتش روسیه کمک می‌کند، افزود: «این اقدام برای اولین بار، شامل هفت نهاد ایرانی می‌شود که از قطعات اتحادیه اروپا استفاده کرده و با پهپادهایی به ارتش روسیه کمک می‌کردند تا به زیرساخت‌های غیرنظامی در اوکراین حمله کند».
پیش از این هم دولت آمریکا روز جمعه از اعمال محدودیت‌های صادراتی جدید علیه ایران به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین خبر داد. به گزارش رویترز، وزارت بازرگانی آمریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین محدودیت‌های صادراتی را علیه ایران و بلاروس اعمال کرده و اشخاص و نهادهای جدیدی را در لیست سیاه خود قرار داده است.
انگلستان نیز روز جمعه و در اولین سالگرد جنگ اوکراین با تکرار ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین، اعلام کرد که تحریم‌های جدیدی را علیه برخی افراد در صنایع پهپادی ایران و افراد و نهادهای روسی اعمال کرده است. دولت انگلیس در بیانیه‌ای که در وبگاه آن منتشر شده است، با تکرار ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین، اعلام کرد تحریم‌هایی را علیه افراد و نهادهای روسی و ایرانی اعمال کرده است. در این بیانیه آمده است: «تحریم‌های جدید صادرات تمامی اقلامی را ممنوع می‌کند که استفاده از آنها توسط روسیه در جنگ تا به امروز برای اوکراین معلوم شده است». دولت انگلیس افزود: «این تحریم‌ها ۹۲ فرد و نهاد روسی ازجمله افراد و نهادهای مرتبط با روس‌اتم را هدف قرار می‌دهد». همچنین در این بیانیه قید شده است: «پنج نفر از مدیران ارشد اجرائی در صنایع هوایی قدس، شرکتی که پهپادهای به‌کاررفته در جنگ اوکراین را تولید می‌کند نیز تحریم شده‌اند. این اقدام نشانگر تعهد ما به افزایش فشار بر کشورهای سوم است که ارتش روسیه را تجهیز می‌کنند».
در حالی به مناسبت اولین سالگرد جنگ اوکراین شاهد اعمال بسته‌های تحریمی علیه ایران هستیم که ناصر کنعانی در گفت‌وگوی اخیر خود با اسپوتنیک بار دیگر مواضع رسمی تهران در قبال این جنگ اوکراین و ارسال و به‌کارگیری پهپادهای ایرانی را روشن کرد. خبرنگار اسپوتنیک با بیان اینکه برخی رسانه‌ها از تأمین پهپادها و مهمات ایرانی برای روسیه خبر دادند، از کنعانی پرسید آیا مسکو علاقه‌ای به خرید تسلیحات ایرانی نشان می‌دهد؟ کدام تسلیحات ایرانی بیشتر مورد علاقه روسیه است؟ آیا ایران و روسیه روابط نظامی استراتژیک را توسعه می‌دهند؟ که سخنگوی وزارت امور خارجه عنوان کرد: «همان‌طور که مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده‌اند، روابط و همکاری‌های نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و روسیه مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین نیست. بنابراین ارتباط‌دادن یا تلاش برخی طرف‌ها برای مرتبط‌کردن همکاری‌های دفاعی و نظامی ایران و روسیه با موضوع جنگ در اوکراین یک اقدام سیاسی انحرافی و برای ایجاد انحراف در اذهان مردم منطقه و افکار عمومی است».
کنعانی ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده در ارتباط با جنگ در اوکراین هیچ‌گونه تسلیحات و تجهیزاتی برای استفاده در جنگ در اوکراین به هیچ طرفی ازجمله به روسیه نداده است. ما همکاری‌های دفاعی دو کشور را همکاری‌های متعارفی می‌دانیم که در ضدیت با هیچ کشور دیگری تعریف نشده است».
این دیپلمات کشورمان در ادامه گفت‌وگویش به موضع تهران در قبال راه‌حل پایان جنگ پرداخت و تصریح کرد: «ما معتقد به ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین هستیم. استمرار جنگ به نفع هیچ‌کدام از طرف‌ها، به نفع صلح و امنیت در منطقه و در سطح بین‌المللی نیست. جمهوری اسلامی ایران با نگاه به ضرورت استفاده از راهکار سیاسی از ابتدای این مناقشه هم با طرف اوکراین و هم با طرف روسیه تماس‌های خود را برقرار و تلاش کرد که راهکاری را برای پایان‌دادن به منازعه از طریق سیاسی پیدا کند».
کنعانی اضافه کرد: «ایران معتقد است آنهایی که هر روز علیه ایران تبلیغات کرده و ایران را به ناحق متهم به حمایت از یک طرف از منازعه می‌کنند، نگاهی به حجم بالای تسلیحات سنگین ارسالی خودشان برای یکی از طرفین جنگ هم بیندازند. کشورهایی که ده‌ها میلیارد دلار تسلیحات برای یک طرف منازعه صادر می‌کنند، اقدام اینها کمک به پایان جنگ نیست، اقدام اینها حمایت از راهکار سیاسی نیست».
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: «اتهام‌زنندگان به ایران و کسانی که مدعی هستند ایران با تسلیحات به یک طرف جنگ، از نظر آنها از روسیه علیه اوکراین حمایت می‌کند، تاکنون هیچ دلیل و سند مستدل و معتبری در این رابطه ارائه نکرده‌اند. حتی در نشست مشترکی که بین هیئت متخصص و فنی بین ایران و اوکراین در عمان برگزار شده، هیچ‌گونه سند و مدرک معتبری در این رابطه ارائه نشده است. بنابراین ما اعتقاد داریم برخی طرفین که منافع خودشان را در استمرار جنگ در اوکراین جست‌وجو می‌کنند و به‌طور مستمر اسلحه و تجهیزات پیشرفته نظامی برای یکی از طرفین جنگ ارسال می‌کنند، با متهم‌‌کردن ایران به دنبال انحراف اذهان عمومی از عملکرد جنگ‌طلبانه خودشان در مناقشه اوکراین هستند».
خبرنگار اسپوتنیک هم با بیان اینکه اطلاعاتی مبنی بر شرکت داوطلبان ایرانی در جبهه روسیه در عملیات نظامی در اوکراین وجود دارد، نظر کنعانی را جویا شد و پرسید آینده روابط ایران و اوکراین را چگونه ارزیابی می‌کند؟ که وی پاسخ داد: «ایران بارها اعلام کرده که در رابطه با بحران اوکراین، ایران یک طرف جنگ، درگیری و نزاع نیست. ایران در کنار صلح ایستاده و از راهکار سیاسی برای حل این منازعه به‌طور جدی و عملی حمایت می‌کند. بنابراین ایران هیچ اقدامی‌که در مسیر جنگ و حمایت از جنگ و استقرار آن باشد، انجام نداده و موضع خود را صراحتا در این رابطه اعلام کرده و در زمینه عملی هم بارها و بارها تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای یافتن راهکار سیاسی برای پایان مناقشه انجام داده است». به گفته سخنگوی وزارت خارجه، طرح چنین ادعاهایی که عمدا از سوی رسانه‌های وابسته به کشورهای غربی صورت می‌گیرد، در امتداد و در راستای سیاست همان دولت‌های غربی است که عملا بخشی از جنگ و استمرار مناقشه نظامی در اوکراین هستند.
کنعانی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اظهارات اخیر مقامات اوکراین، آیا روابط دو کشور قطع خواهد شد؟ عنوان کرد: «روابط ایران و اوکراین روابط خوب و دوستانه‌ای است و متأسفانه ظرف یک سال اخیر به علت تأثیرپذیری دولت اوکراین از رویکرد سیاسی و اعمال فشارهای سیاسی طرف‌های غربی، روابط دو کشور دچار تنزل شده است. جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند به حفظ روابط سیاسی با اوکراین و ارتقای سطح روابط و بازگشت روابط به ریل طبیعی خود است. این انگیزه و اراده ایران است».
وی یادآور شد: «در عین حال روابط سیاسی یک مسیر دوطرفه است. ما اعتقاد داریم طرح مواضع سیاسی غیرسازنده از سوی برخی از مقامات دولت اوکراین به صورت رسانه‌ای، یک راهکار و یک اقدام سازنده در روند روابط سیاسی دو کشور نیست. طرح چنین ادعاهایی از طریق رسانه‌ها کمکی به حل و رفع سوءتفاهم بین دو کشور نمی‌کند. ما در سایه وجود روابط سیاسی بین دو کشور معتقد هستیم چنانچه دولت اوکراین در ارتباط با رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مسئله مناقشه اوکراین ملاحظاتی دارد، این ملاحظات را می‌تواند در کانال‌های سیاسی و نشست‌های مشترک سیاسی که بین دو کشور می‌تواند انجام شود، مطرح کند و پاسخ خود را در این زمینه دریافت کند». این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: «امیدوار هستیم که مقامات دولت اوکراین از طرح مباحث تحریک‌کننده و احساسی در رسانه‌ها در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران خودداری کنند و به صورت حرفه‌ای به روابط دو کشور فکر کنند».
داستان ناتمام ارسال جنگنده‌های روسی
در کنار این تحریم‌ها، دولت بایدن کماکان ادعاهای خود در رابطه با نوع روابط نظامی و دفاعی تهران - مسکو و به‌خصوص ارسال جنگنده روسی به ایران را هم تکرار می‌کند. کما اینکه مجددا کاخ سفید هشدار داد روسیه ممکن است به‌عنوان بخشی از توسعه روابط دفاعی با ایران، جنگنده در اختیار این کشور قرار دهد. به گزارش پایگاه خبری هیل، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در نشست خبری روز جمعه خود گفت که روسیه ممکن است جنگنده‌های خود را در اختیار ایران قرار دهد. وی با تکرار ادعاهای اثبات‌نشده مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جریان جنگ اوکراین، مدعی شد «واشنگتن اطلاعاتی دارد که نشان می‌دهد این حمایت‌های ایران از روسیه در حال افزایش است».
کربی در ادامه ادعاهای خود گفت: «روسیه نیز در ازای آن قرار است حمایت‌های بی‌سابقه‌ای به ایران ارائه دهد و دولت ایالات متحده قویا بر این باور است که روسیه احتمالا جت‌های جنگنده به ایران می‌دهد. ایران همچنین به دنبال خرید میلیون‌ها دلار تجهیزات نظامی روسیه ازجمله هلیکوپتر و رادار است». این مقام آمریکایی افزود: «ما این موضوع را به دقت زیر نظر خواهیم گرفت تا ببینیم چه چیزی واقعا اتفاق می‌افتد و در صورت وجود، چه معاملاتی واقعا انجام شده است». وی خاطرنشان کرد: «این همکاری‌های دفاعی رو به رشد بین ایران و روسیه وجود دارد و مطمئنا نه‌تنها اوضاع را در اوکراین سخت‌تر می‌کند، بلکه می‌تواند وضعیت امنیتی در خاورمیانه را دشوارتر کند».
اواسط آذرماه سال جاری هم جان کربی از احتمال ارسال این جنگنده‌ها به ایران خبر داده بود. سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در یک نشست خبری با تکیه بر ارزیابی‌های اطلاعاتی واشنگتن در مورد گسترش همکاری‌های نظامی ایران و روسیه گفت: «مسکو به دنبال همکاری با تهران در زمینه‌هایی مانند توسعه تسلیحات و آموزش است. ما نگران هستیم که روسیه قصد دارد قطعات نظامی پیشرفته‌ای را در اختیار ایران قرار دهد، مانند هلیکوپتر و سامانه‌های پدافند هوایی. طبق گزارش‌ها، از بهار امسال، خلبانان ایرانی در روسیه برای یادگیری نحوه پرواز با سوخو - ۳۵ آموزش می‌بینند. این نشان می‌دهد ایران ممکن است در یک سال آینده جنگنده دریافت کند. این جنگنده‌ها نیروی هوایی ایران را نسبت به همسایگان منطقه‌ای خود به‌طور قابل‌توجهی تقویت می‌کنند. این یک مشارکت دفاعی تمام‌عیار است که برای اوکراین و همسایگان ایران مضر است. ما از ابزارهایی که در اختیار داریم برای افشای و مختل‌کردن این فعالیت‌ها استفاده خواهیم کرد و آماده انجام کارهای بیشتری هستیم». اخیرا آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا هم به این ادعا دامن زد و از احتمال ارسال سوخو به ایران گفت.
البته «شرق» در گزارش‌های تحلیلی متعدد خود از زوایای مختلف به این موضوع پرداخت و تأکید کرد که پرونده فروش جنگنده سوخو - ۳۵ از سوی روسیه به ایران موضوعی است که در روند تحولات سیاست خارجی هرازگاهی باز و بسته می‌شود. قبل‌تر هم نماینده مجلس یازدهم ادعایی مبنی بر ورود جنگنده‌های سوخو - ۳۵ به کشور را در اوایل سال آینده مطرح کرد. ۲۵ دی‌ماه بود که شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگویی اظهار کرد «جنگنده‌های سوخو - ۳۵ که ایران به روسیه سفارش داده است، اوایل سال آینده (شمسی) وارد کشور می‌شود». البته این نماینده موضوع را فراتر از فروش
سوخو - ۳۵ می‌داند؛ چون حیدری در ادامه همین مصاحبه بیان کرد: «ما به کشور روسیه سفارش‌هایی نظیر سیستم‌های پدافندی، موشکی و همچنین بالگرد را نیز داده‌ایم و اکثر این سلاح‌ها به‌زودی وارد کشور می‌شوند».
در سال‌های گذشته، گمانه‌زنی‌هایی درباره خرید جنگنده‌های سوخو - ۳۰ از روسیه مطرح شد و در برخی مقاطع زمانی این گمانه‌زنی‌ها قوت هم می‌گرفت. این موضوع با شدت و ضعف ادامه داشت تا اینکه شهریور امسال امیر واحدی، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگویی با تأیید خبر خرید جنگنده از روسیه برای نیروی هوایی ارتش تأکید کرد که خرید جنگنده‌های سوخو - ۳۵ در دستور کار نهاجا قرار دارد و خرید جنگنده سوخو - ۳۰ در برنامه نهاجا قرار ندارد. تاکنون اخبار غیررسمی متعددی درباره خرید جنگنده از روسیه، نوع، تعداد و زمان تحویل آنها به ایران منتشر شده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم در نشست خبری سوم بهمن و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه گفته می‌شود ایران از روسیه هواپیمای جنگی خریده است، گفت: «این سؤال پیش از این نیز از من پرسیده شده و همان‌طور که پیش از این گفتم، من در مقامی نیستم که در این ارتباط اظهارنظر کنم».
البته در تازه‌ترین مورد ناصر کنعانی در گفت‌وگویش با خبرگزاری اسپوتنیک به سؤال مشخصی درباره احتمال ورود جنگنده‌های سوخو - ۳۵ به ایران جواب داد که به نظر می‌رسد باز هم در قالب کلی‌گویی از تأیید یا تکذیب این خبر شانه خالی کرد. خبرنگار نظر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران را درباره اظهارات اخیر آمریکا مبنی بر انتقال جنگنده از مسکو به تهران جویان شد و پرسید آیا تهران واقعا از مسکو جنگنده دریافت کرده است؟ آیا صحبت از جنگنده‌های سوخو- ۳۵ است؟ همکاری‌های فنی و نظامی بین ایران و روسیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ که او گفت: «همکاری‌های دفاعی یکی از نکات همکاری بین دو کشور ایران و روسیه است. این همکاری‌ها در زمینه‌های نظامی متعارف و مبتنی بر مقررات و قوانین بین‌المللی است و در چارچوب روابطی است که بین کشورهای دوست در سطح بین‌المللی انجام می‌شود». کنعانی تصریح کرد: «روابط نظامی و دفاعی بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در چارچوب منافع مشترک دو کشور است و علیه هیچ کشور ثالثی هم نیست. تمرکز رسانه‌ها و مقامات غربی ازجمله دولت آمریکا بر موضوع همکاری‌های نظامی ایران و روسیه درواقع با انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد و تقلیل‌دادن این همکاری‌ها به موضوع همکاری‌های نظامی یک نگاه توأم با رویکرد سیاسی برای ایجاد هراس و تشویش نزد دیگر کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است».
این دیپلمات ارشد ایرانی با ذکر این نکته که روابط ایران و روسیه گسترده و متنوع است، یادآور شد: «همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه در چارچوب منافع مشترک است و برای مقابله و ضدیت با هیچ کشور ثالثی هم تعریف نشده است. بنابراین اظهارنظرهایی که مقامات آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی در ارتباط با همکاری‌های نظامی ایران مطرح می‌کنند و از رسانه‌های خود برای ایجاد نگرانی در این زمینه استفاده می‌کنند، دارای انگیزه‌های سیاسی منفعت‌طلبانه است و مبنای واقعی ندارد». کنعانی در پاسخ به این سؤال که آیا صحبت از جنگنده‌های سوخو- ۳۵ نیست؟ اظهار کرد: «در ارتباط با همکاری‌های نظامی بین دو کشور، طبیعتا مقامات نظامی با یکدیگر گفتوگو و تبادل‌نظر دارند و روابط دو کشور را در این زمینه مدیریت می‌کنند. همکاری‌های نظامی بین این دو کشور متعارف است و چنین چیزی در روابط دیگر کشورها هم وجود دارد. بنابراین نباید محل حساسیت و نگرانی برای هیچ طرفی در منطقه باشد».
البته حسین اسعدیان در گپوگفتی که با «شرق» داشت، پاسخ گنگ ناصر کنعانی و اظهار بی‌اطلاعی و کلی‌گویی‌های سخنگوی وزارت امور خارجه را درباره احتمال ارسال جنگنده روسی به ایران در دو بُعد تفسیر می‌کند؛ یا اینکه به زعم اسعدیان چنین قراردادی وجود ندارد و به همین دلیل کنعانی نمی‌تواند صحت آن را تأیید کند یا اینکه این قرارداد فروش سوخو به ایران وجود دارد و وزارت امور خارجه از آن بی‌اطلاع است. البته در یک گزینه دیگر این کارشناس یادآور می‌شود که احتمالا وزارت امور خارجه برای جلوگیری از برخی حواشی و تلاش‌های مخرب به‌خصوص از جانب اسرائیل، سعی دارد از تأیید رسمی آن جلوگیری کند.
سفر احتمالی امیر عبداللهیان به مسکو
در این میان که روابط تهران- مسکو به محلی برای فشار به ایران بدل شده است، یک رسانه روسی به نقل از سخنگوی وزارت خارجه کشورمان اعلام کرد که امیرعبداللهیان به‌زودی راهی مسکو خواهد شد. ناصر کنعانی در گفت‌وگویی که با اسپوتنیک داشت اعلام کرد حسین امیرعبداللهیان به‌زودی راهی مسکو خواهد شد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفت که بر اساس منافع مشترک همکاری میان ایران و روسیه در زمینه‌های اقتصادی، صنعتی، تجاری، انرژی، حمل‌ونقل، بانکی و مالی گسترش می‌یابد و تهران و مسکو همکاری فنی خوبی درخصوص نیروگاه هسته‌ای بوشهر با هم دارند.
خبرنگار اسپوتنیک در ادامه با بیان اینکه قرار بود وزیر امور خارجه ایران با هدف انجام مذاکرات دوجانبه با لاوروف وزیر خارجه روسیه به مسکو سفر کند اما برگزاری این مذاکرات به زمان دیگری موکول شد، پرسید آیا تاریخ این سفر مشخص شده است و چرا به زمان دیگر موکول شد که سخنگوی وزارت خارجه پاسخ داد: «تماس‌ها و گفت‌وگوها بین مقامات عالی ایران و روسیه، مستمر و دائمی است. ما می‌توانیم بگوییم که دو کشور حتی روزانه در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی و فنی با یکدیگر رایزنی و گفتوگو می‌کنند. سفر آقای دکتر امیرعبداللهیان به روسیه هم در استمرار گفت‌وگوهای سیاسی بین دو کشور برنامه‌ریزی شده بود. تعویق این سفر با توافق دو کشور و برای این بود که زمان مناسب‌تری را متناسب با موضوعات درحال مذاکره بین دو کشور برای انجام این سفر و دیدار و گفت‌وگوی مقامات دو کشور تعیین کنند. به‌زودی این زمان تعیین خواهد شد و ان‌شاءالله این سفر صورت خواهد گرفت».
با وجود آنکه ناصر کنعانی در گفت‌وگوی خود با اسپوتنیک اهداف و ابعاد مختلفی را برای سفر احتمالی حسین امیرعبداللهیان به روسیه عنوان کرد، اما پیروز موسوی در گپوگفتی که با «شرق» داشت، معتقد است مهم‌ترین مسئله و هدف این سفر به تحولات جنگ اوکراین و همچنین وضعیت پرونده هسته‌ای ایران در آستانه نشست فصلی شورای حکام بازمی‌گردد. به باور این تحلیلگر مسائل بین‌الملل، نگرانی‌ها و حساسیت‌های مناسبات تهران - مسکو برای هر دو کشور باعث شده است که جمهوری اسلامی ایران هرازگاهی با انجام این سفرها به دنبال هم‌اندیشی با طرف روس درباره دو محور اصلی یعنی جنگ اوکراین و پرونده فعالیت‌های هسته‌ای باشد.
تعلیق عضویت روسیه در FATF
کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) روز جمعه عضویت روسیه را به حالت تعلیق درآورد و اعلام کرد مسکو در جنگ اوکراین اصول این سازمان را نقض کرده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، FATF یک سازمان بین دولتی است که هدف خود را مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم می‌داند و این کار را از طریق وضع استانداردهای جهانی و بررسی پایبندی کشورها به این استانداردها انجام می‌دهد.
این سازمان مستقر در پاریس در بیانیه‌ای مدعی شد: «اقدامات فدراسیون روسیه به شکلی غیرقابل‌قبول با اصول اساسی FATF که با هدف حمایت از امنیت سلامت و یکپارچگی نظام مالی جهانی وضع شده، در تضاد هستند». اوکراین در یک سال گذشته از آغاز جنگ تا امروز، بارها از این نهاد خواسته بود روسیه را اخراج کند. با وجود این، با وجود تعلیق عضویت، روسیه هنوز در FATF عضو محسوب می‌شود. در بیانیه گروه ویژه اقدام مالی آمده است: «فدراسیون روسیه هنوز هم باید نسبت به تعهداتش به اجرای استانداردهای FATF پایبند باشد. مسکو باید به رعایت تعهدات مالی خود ادامه دهد».
به باور پیروز موسوی این اقدام FATF از دو منظر باید مورد ارزیابی قرار گیرد. از یک سو این تحلیلگر تأکید دارد که تعلیق عضویت روسیه در FATF می‌تواند مناسبات مالی و بانکی این کشور را به‌شدت تحت‌الشعاع قرار دهد و از سوی دیگر روسیه را مجبور به در پیش گرفتن مناسبات مالی و بانکی مستقلی در قبال کشورهایی مانند ایران، کره‌شمالی، بلاروس و سوریه با ارزهای دوجانبه کند. البته موسوی با درنظرگرفتن کاهش ارزش ریال ایران در ماه‌های اخیر به این نکته اشاره دارد که روسیه از هر طریقی در تلاش است که ارزش روبل را با هدف ادامه ثبات وضعیت اقتصادی و تجاری داخلی روسیه حفظ کند.
