رهایی از تکنیک در یک هنر تکنیکال
سینما یک هنر تکنیکال است، یعنی هنری که وابسته به تکنیک است. بحث تکنیکی که می‌گویم ورای موضوع صنعت و مقوله هنر/صنعتی بودن سینماست. شما برای بروز هنر و خلاقیتی که مدنظرتان است، خواه‌ناخواه وابسته به تکنیک هستید.
محمدرضا لطفی
سینما یک هنر تکنیکال است، یعنی هنری که وابسته به تکنیک است. بحث تکنیکی که می‌گویم ورای موضوع صنعت و مقوله هنر/صنعتی بودن سینماست. شما برای بروز هنر و خلاقیتی که مدنظرتان است، خواه‌ناخواه وابسته به تکنیک هستید. این برخلاف تئاتر، ادبیات، نقاشی و... است. شما در آن هنرها آن‌چنان و آن‌قدر وابسته به تکنیک نیستید، ولی در سینما هرچقدر هم که یک تفکر ناب، یک حرف تازه، یک نگاه و زاویه جدید، بکر، دست‌نخورده، اکسپرمتال و تجربه‌گرایانه داشته باشید، در نهایت با بازوهای تکنیکی مجبور به انتقال آن به مخاطب هستید و طبیعی است که آن تفکر و هنر شما با دوربینی مانند رِد بسیار بهتر به مخاطب منتقل می‌شود تا یک دوربین آماتور. طبیعتا آن تفکر، نگاه و خلاقیتی که در ذهن شما هست، با یک طراحی صحنه قوی‌تر و تکنیکال‌تر و با دست بازتر بسیار بهتر به مخاطب منتقل می‌شود. در مقوله صدا، تدوین، موسیقی و... نیز شما هرچقدر هم که خلاقیت داشته باشید؛ در نهایت نیاز به تکنیک و امکانات دارید.
حال اگر بحث فیلم کوتاه را کنار بگذاریم و مشخصا درباره فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای صحبت کنیم، باید بگویم اولا فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای ساختن کار بسیار سختی است. شما هرچقدر زمانتان کوتاه‌تر باشد برای انتقال گفته‌ها، خلاقیت و نگاهتان، طبیعتا کار سخت‌تری دارید. اینکه مثلا به شما بگویند درباره موضوعی در پنج جمله صحبت کنید یا بگویند در 50 صفحه می‌توانید صحبت کنید؛ طبیعتا در 50 صفحه دست شما بسیار بازتر از پنج خط است و باید آن‌قدر خلاقیت و اشراف داشته باشید که بتوانید آن را بروز دهید.
به بحث تکنیک بازمی‌گردم، در فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای وابستگی به تکنیک به طرز شگفت‌انگیزی کم می‌شود... این حتی در فیلم کوتاه هم آن‌قدر نمود ندارد یعنی شما باز هم در فیلم کوتاه تا اندازه زیادی، مانند فیلم بلند سینمایی وابسته به تکنیک هستید. ولی جالب است که در فیلم 100 ثانیه‌ای شما از این مقوله تا حد زیادی رها می‌شوید. شما یک فیلم 100 ثانیه‌ای را می‌توانید با یک موبایل بسازید. در فیلم 100 ثانیه‌ای مخاطب از شما طلب تکنیک نمی‌کند. اگرچه همچنان وابسته‌اش هست ولی این وابستگی درصد زیادی کم می‌شود و شما حتی می‌توانید با پول توجیبی فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای بسازید.
در دنیای امروز که به عصر شتاب لقب گرفته فیلم 100 ثانیه‌ای می‌تواند خیلی کاربرد داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که حتی در اینستاگرام هم بتوان فیلم‌ها را به اشتراک گذاشت. پس جشنواره فیلم ۱۰۰ قدم خوب و درستی برای معرفی این نوع فیلم‌هاست، اما آیا به اندازه کافی و کفایت درباره فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای تمرکز و سرمایه‌گذاری شده است؟ سرمایه‌گذاری نه برای تولید، سرمایه‌گذاری برای اینکه مخاطب با آن آشنا شود. آیا جشنواره فیلم ۱۰۰ کافی است؟ آیا کارکرد خیلی متعالی داشته است؟ پاسخ همه این سؤال‌ها خیر است. اگرچه این جشنواره خوب است ولی کافی نیست.
بسیار راحت می‌توان فیلم 100ثانیه‌ای را در جای جای مختلف ابعاد فرهنگی گنجاند و مخاطب را راحت با آن آشنا کرد. در حقیقت این آثار بسیار کارکرد دارند و می‌توان آنها را قبل از شروع هر سانس در سینماها، در تلویزیون، در فضای مجازی و در جشنواره‌های مختلف فیلم به نمایش گذاشت اما متأسفانه این اتفاق رخ نمی‌دهد که از ضعف‌های این قضیه است.
متأسفانه فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای بسیار مهجور است، در حالی که خیلی راحت می‌تواند به سبد بصری جامعه مخاطب فرهنگی‌مان تزریق شود. حتی نیاز به سرمایه‌گذاری آن‌چنانی هم ندارد و تنها همت و یک مقدار فکر می‌خواهد. جشنواره فیلم ۱۰۰ اگرچه خوب است ولی به نظر من اصلا کافی نیست، چون آن اتفاقی که باید و در نهایت لازم است نمی‌افتد که یکی از عمده دلایل آن این است که متولیان فرهنگی آن را جدی نمی‌گیرند و فکر می‌کنند همین که جشنواره‌ای برگزار شد کفایت می‌کند.
فیلم کوتاه ۱۰۰ ثانیه‌ای می‌تواند منجر به کشف استعداد شود و معرفی آن نیاز به سرمایه‌گذاری آن‌چنانی هم ندارد. اما متأسفانه یک تفکر جدی و یک انگیزه قوی برای این کار وجود ندارد.
