نگاهی گذرا به نحوه برنامه‌ریزی‌ها و ماجرای توقیف کشتی لوله‌گذار ایران از سوی روس‌ها که احتمالا ناترازی‌های جدی تولید گاز را به امسال نیز برساند
گاف‌های عملیاتی گاز
زمستان سخت و کمبود گاز، خسارات سنگینی به صنایع کشور وارد کرد، اما وعده دولت برای افزایش تولید گاز، نه‌تنها به سرانجام نرسیده، بلکه اشتباهات پی‌در‌پی عملیاتی باعث ازدست‌رفتن بخشی از ظرفیت تولید گاز شده است.
مهدی افشارنیک: زمستان سخت و کمبود گاز، خسارات سنگینی به صنایع کشور وارد کرد، اما وعده دولت برای افزایش تولید گاز، نه‌تنها به سرانجام نرسیده، بلکه اشتباهات پی‌در‌پی عملیاتی باعث ازدست‌رفتن بخشی از ظرفیت تولید گاز شده است. در این میان روسیه هم که کشتی غول‌پیکر لوله‌گذاری ایران یعنی اوشنیک را در آب‌های هلند توقیف کرده بود، باعث عقب‌افتادن پروژه‌های ایران برای جبران کسری گاز شده است و به نظر می‌رسد که فاز 11 پارس جنوبی با این گرفتاری‌ها امسال هم به مدار تولید نرسد.
بن‌بست دوباره برای فاز ۱۱ پارس جنوبی
فاز 11 پارس جنوبی به احتمال زیاد امسال هم به مدار تولید نمی‌رسد. مشکلات فنی این پروژه تمامی و انتها ندارد. این فاز قرار بود با وعده وزیر نفت مهرماه پارسال به بهره‌برداری برسد، اما تازه‌ترین اطلاعات موجود از پروژه‌های در دست اقدام نشان می‌دهد حفاری‌های چهار چاه تولیدی این میدان برای رسیدن به تولید زود‌رس، بسیار کمتر از عدد‌های مورد انتظار است و میزان گاز به‌دست‌آمده حتی برای تولید زودهنگام هم به اندازه نیست.
این در حالی است که مدیرعامل شرکت پترو‌پارس زمستان گذشته گفته بود تولید زودهنگام فاز 11 تا پایان سال ( 1401) به بهره‌برداری می‌رسد. گویا قرار بود در این پروژه زودهنگام از چهار چاه روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز برداشت شود، اما اکنون خبر می‌رسد که در یکی از چاه‌ها ابزار حفاری سقوط کرده است و اصطلاحا نمی‌شود «فیشینگ» انجام داد. در مورد سه چاه دیگه هم روایت‌های فنی می‌گویند که تولید کمتر از سه میلیون مترمکعب است و این کمتر از میزان تولید برای زودهنگام است. این در حالی است که مدیران نفتی دولت رئیسی بیشترین انتقادهای خود را به دولت قبل در‌خصوص تأخیر در افتتاح فاز 11 داشتند، با وجود آنکه انتقادهایشان بحق بود اما خودشان هم در مقام توسعه‌دهنده کارنامه بهتری از تیم قبلی نداشته‌اند و به احتمال اینکه این پروژه به زمستان امسال هم نرسد بسیار زیاد است.
بداقبال‌ترین پروژه گازی
این پروژه یکی از بداقبال‌ترین پروژه‌های نفتی_گازی و کلان کشور است که توسعه آن تاکنون حدود 21 سال است طول کشیده. با فراز و نشیب‌های بسیاری که این پروژه از سر گذراند، سرانجام از حدود 49 ماه پیش حفاری‌های این پروژه شروع شد که تاکنون فقط چهار چاه آن حفاری شده و این حفاری‌ها هم به میزان گاز مورد نیاز دست پیدا نکرده است و احتمالا در همین مدت، کم‌و‌بیش نیاز است گاز تولیدی برای چهار چاه به حداقل پنج میلیون مترمکعب برسد.
این در حالی است که برای توسعه این میدان، بخشی از فاز 12 را از دور خارج کردند و سکوی C را در آن موقعیت که روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز تولید می‌کرد، جابه‌جا کردند. تصمیمی که ناموفق بود و در واقع از آنجا رانده و از اینجا مانده شدند. به این ترتیب، نه تنها تولید فاز 11 به پنج میلیون مترمکعب زودهنگام نرسید که پنج میلیون مترمکعب تولید روتین فاز 12 نیز از دست رفت. این در حالی است که تیر‌ماه سال گذشته، جواد اوجی، وزیر نفت گفته بود که قول می‌دهد مهرماه فاز 11 به تولید برسد؛ اما شناوری که قرار بود عملیات نصب و جابه‌جایی سکو را انجام دهد و متعلق به شرکت تأسیسات دریایی بود، در هلند توقیف شد و برنامه‌های وزارت و شرکت نفت به هم ریخت. قول اوجی بدون پاسخ‌گویی او به نهادهای نظارتی در خاطره‌ها محو شد و جالب اینکه توقیف آن کشتی غول‌پیکر توسط شرکت لویک‌اویل روس در هلند انجام گرفته بود و پروژه ملی ایران و وعده وزیر نفت برای عبور از ناترازی گاز عقب افتاد، اما دریغ از یک اعتراض ساده به روس‌ها؛ در مقابل اما خبرنگاران منتشرکننده این خبر مورد انتقاد قرار گرفتند!
این در شرایطی است که مأموریت شناور غول‌پیکر اوشنیک که قرار بود در مرداد پارسال عملیات جابه‌جایی سکو را انجام دهد، به تعویق افتاد و انجام عملیات به آذر موکول شد؛ اما سوم آذر سال گذشته که عملیات سکو‌برداری این پروژه انجام شد، یک بدشومی دیگر برای این پروژه رقم خورد؛ سیم‌های جرثقیل پنج هزار تنی شناور دچار پارگی شد و عملیات با حادثه دهشتناکی روبه‌رو شد که می‌توانست حتی سکو را غرق کند و شناور را از وسط به دو‌نیم کند.
مسئله شایان توجه اینکه مدیرعامل شرکت نفت این عملیات ناموفق را تجربه‌ای پیروز و ارزشمند نامید! و دوباره داستان تکراری برخورد با خبرنگاران منتشرکننده این اخبار اتفاق افتاد.
نه 28 و نه 5 میلیون مترمکعب!
فاز 11 دو فاز تولیدی دارد؛ هر‌کدام با ظرفیت تولید 28 میلیون مترمکعب و در مجموع ظرفیت این دو فاز به 56 میلیون مترمکعب می‌رسد. اگر عملیات فاز اول این پروژه به مهر یا حتی بهمن می‌رسید و قول اوجی زیر سؤال نمی‌رفت، کشور 28 میلیون مترمکعب گاز بیشتری تولید می‌کرد. این مهم که حاصل نشد هیچ، وعده تولید زودهنگام روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز هم برای آخر سال به تحقق نرسید و هم‌اکنون خبر آمده است که چاه‌های این پروژه به تولید استاندارد لازم نرسیده‌اند و به حفاری و در واقع زمان بیشتری نیاز است. در‌واقع با توجه به پروسه زمان‌بر و سرمایه‌بر حفاری گازی این احتمال را باید در نظر داشت که امسال هم گازی از فاز 11 به شبکه گاز کشور نمی‌رسد. این در حالی است که زمستان گذشته کمبود گاز برای کشور مشکل درست کرده بود و انتظار ساده از شرکت نفت این بود که به جای اینکه وقت خود را صرف انتقادهای تمام‌نشدنی به عملکرد تیم نفتی دولت گذشته کند، فاز 11 را به مدار تولید برساند، نه آنکه در هر مقطعی این فاز دچار سوانح مختلف و برنامه‌ریزی‌های غلط شود و به تولید نرسد. در این میان، جای پرسش است که چگونه با وجود عملکرد نامطلوب در این زمینه و محقق‌نشدن برنامه‌های تولید و توسعه، نهادهای نظارتی به‌جای پرسشگری از وزیر نفت و مدیرعامل شرکت نفت، از آنها به‌عنوان مدیر جهادی تقدیر می‌کنند و مشخص نیست این تقدیر برای چه و با چه منظوری است؟!
