محدودیت‌های ادامه‌دار

جریان حذف یا کم‌رمق‌کردن فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد همچنان ادامه دارد. بعضی از آنها رسانه‌ای می‌شود؛ اما برخی دیگر در بی‌خبری می‌ماند. با وجود رشد معضلات اجتماعی، سهم حضور سمن‌ها برای همان اثر‌های حداقلی هم هر روز با کاهش چشمگیری رو‌به‌رو می‌شود؛ اما نقش شهرداری در کاهش قدرت این مراکز چقدر بوده؟

طبق شواهد، بسیاری از ساختمان‌های شهرداری که در دوره‌های قبل در اختیار مراکز مردم‌نهاد قرار گرفته بود، حالا یکی‌یکی به دلایل مختلف پس گرفته می‌شود که همین چالش‌های بسیاری را برای سمن‌ها به همراه دارد. در واقع با وجودی که این مراکز یک بازوی کمکی برای دولت محسوب می‌شوند؛ اما به دلایل مختلف هر روز بی‌جان‌تر از قبل به فعالیت‌شان ادامه می‌دهند، در این مسیر بسیاری از این گروه‌ها به طور کامل حذف می‌شوند که متحمل آسیب اصلی آن کودکان هستند.

مرکز حمایت از کودک و خانواده نوید مهر هم یکی از همین مراکز است که در روزهای اخیر با حکم شهرداری، به اجبار ساختمانی را که در منطقه ۱۷ داشتند، تخلیه کردند.

توقف فعالیت، برای ۱۲۰ کودک و خانواده‌های آنها

احد عبدی، مدیرعامل این مرکز که در ۹ سال فعالیت در مناطق ۱۷ و ۱۸ تعداد درخورتوجهی کودک و خانواده را تحت پوشش داشته، می‌گوید: «در این سال‌ها حدود ۸۵۰ کودک را به همراه خانواده‌‌های‌شان تحت پوشش داشتیم؛ اما این بچه‌ها معمولا یا طی این سال‌ها سنشان بیشتر شد و رفتند یا مهاجرت کردند. درحال‌حاضر ۱۲۰ کودک را به همراه خانواده‌های‌شان تحت پوشش داریم. در این مجموعه با هدف ساماندهی کودکان کار و ارائه خدمات سوادآموزی، بهداشت، درمان و تغذیه شروع به کار کردیم. مددکارهای ما کودکان زیر ۱۸ سال را از سر چهارراه تا کارگاه‌های پارچه‌دوزی، مکانیکی و مغازه‌ها شناسایی کردند و با اعتمادسازی، کم‌کم فعالیت‌ها را به سمت توانمندی آنها گسترش دادیم».

تخریب این ساختمان، ناامنی بیشتر برای منطقه

این مرکز مانند بسیاری از مراکز دیگر که در حوزه کودکان در معرض آسیب فعالیت می‌کنند، با آموزش مهارت‌های مختلف به دنبال ایجاد حرفه‌ای در آینده این کودکان بودند.

با وجود معضل اعتیاد والدین در بیشتر خانه‌های این کودکان، خدمات مشاوره فردی و روان‌شناس مستقر در این مرکز وجود داشته که حتی بحث ارجاع مستقیم به کمپ را هم جزء وظایف خود جای داده بودند. طبق گفته‌های عبدی به دلیل آسیب بالای کودکان این مرکز تیم‌های ورزشی برای آنها شکل گرفته بود تا باعث دوری کودکان از رفتارهای پرخطر خاص این مناطق شود. انتقاد عبدی از اعلام تخریب این ساختمان و تبدیل آن به فضای سبز است و تأکید دارد با توجه به شرایط این منطقه احتمال ایجاد فضای سبز و پس از آن ناامنی بیشتر برای کودکان را می‌توان پیش‌بینی کرد که این مکان به پاتوق کارتن‌خواب‌ها و معتادان تبدیل شود.

تأییدیه استحکام بنا داریم؛ ولی گفتند ناایمن است

در سال‌های اول فعالیت این مرکز به دلیل نداشتن مکان مناسب، جابه‌جایی‌های مکرری را پشت سر گذاشتند و حالا پنچ سال از اقامت‌شان در ساختمانی که شهرداری به آنها داده می‌گذرد. مدیرعامل مرکز حمایت از کودک و خانواده نوید مهر اشاره می‌‌کند: «بعد از چند سال فعالیت، ساختمانی را در خیابان مقدم از شهرداری گرفتیم که پنچ سال آنجا فعالیت داشتیم. در نهایت از طرف شهرداری به ما گفتند قرار است به دلیل فرسودگی، ساختمان تخریب و به فضای سبز تبدیل شود. درصورتی‌که سازمان بهزیستی ضوابطی جهت مجوز دارد که یکی از آنها داشتن مدرک استحکام بناست. ما این مجوز را داشتیم و هر سال هم بازرسان نظام مهندسی قوه‌ قضائیه از ساختمان بازدید داشتند و تأییدیه می‌دادند؛ بنابراین خودمان هم می‌دانیم این دلیل تنها یک بهانه بوده. هم‌زمان با تعطیلی ما، شهرداری منطقه ۱۷ دستور تخلیه به مراکز صبح رویش و مددسرا هم داد که آنها هم مثل ما در حال تعطیلی هستند. طبق آنچه در مراودات‌مان از کارکنان شهرداری شنیدیم، گویا شهرداری قصد دارد با تمام مراکز مردم‌نهادی که به صورت خودگردان فعالیت می‌کنند، قطع همکاری کند. البته امیدواریم این موضوع صحت نداشته باشد. تا همین الان از شهرداری ممنون هستیم؛ ولی این وظیفه مدنی شهرداری بود تا از ما حمایت کند».

ما این بچه‌ها را رها نخواهیم کرد

عبدی درباره شرایط آینده این مرکز اضافه می‌کند: «ما این بچه‌ها را رها نخواهیم کرد، تنها به این نتیجه رسیدیم که دیگر از سازمان‌های دولتی یا شبه‌دولتی انتظار حمایت نداشته باشیم. باید خیّر جذب کنیم و از پتانسیل داخل و خارج استفاده کنیم. چند روزی است که ساختمان را تخلیه کردیم و تا الان چند جا را دیدیم؛ اما هزینه‌ها بسیار بالا بود. منتظر حمایت خیران هستیم تا جای جدید تهیه کنیم. در این مدت هم ارتباط مددکاری را با کودکان قطع نکردیم تا این بچه‌ها آسیب بیشتر نبینند و تنها کارگاه‌های آموزشی آنها متوقف شده که امیدواریم به‌زودی دوباره دایر شود. ما که از شهرداری مستقل شدیم؛ ولی این ماجرا می‌توانست برای آنها یک بازی برد-برد باشد. شهرداری فضایی در اختیار ما می‌گذاشت و به مسئولیت اجتماعی خود عمل می‌کرد، در کنارش ما هم دغدغه‌های‌مان را برطرف می‌کردیم و به کودکان خدمات می‌رسید. هر سه طرف استفاده خود را می‌کردند؛ اما دیگر این‌طور پیش نرفت».