یوم‌الحساب حوزه حمل‌و‌نقل عمومی

شرق:‌ برخی از اعضای شورای شهر تهران روزشمار رفتن را روشن کرده‌اند. به یکدیگر یادآوری می‌کنند که 710 روز رفته و تنها 750 روز باقی مانده و زمان تحقق وعده‌ها رسیده است. روز گذشته باز هم مدیران ترافیکی شهرداری تهران به صحن شورای شهر آمدند تا گزارشی از عملکرد خود در حوزه اتوبوس و مترو بدهند، گزارشی که باز هم منتقدان زیادی داشت. به گفته آنها شهرداری اسناد کافی برای صحت‌سنجی این گزارش‌ها در اختیار همه اعضا قرار نمی‌دهد. وضعیت ناوگان اتوبوسرانی بحرانی است و مترو هم از مشکلات قدیمی رنج می‌برد. اما چشم‌اندازی که مدیران شهری از وضعیت ناوگان حمل‌ونقل ترسیم می‌کنند، رؤیایی است.

یکی از اعضا به منتقدان یادآوری می‌کند که مردم این سخنان را می‌شنوند و نباید به‌گونه‌ای وانمود کرد که کاری انجام نشده است. دو عضو منتقد هم تذکر می‌دهند که وکیل شهرداری نیستند و این صندلی‌های وکالت مردم است و اتهام سیاه‌نمایی را قبول ندارند.

اردیبهشت‌ماه بود که شهردار تهران گزارشی از برنامه‌های خود در حوزه حمل‌ونقل داد. خردادماه نیز در نشستی خبری عملکرد خود در حوزه حمل‌ونقل را تشریح کرد. روز گذشته در صحن شورای شهر تهران مدیران ترافیکی باز هم از برنامه‌ها و عملکرد شهرداری در این حوزه گفتند. برخی از اعضای شورا در ابتدای سخنانشان کنایه‌ای به جابه‌جایی‌ها در شهرداری زدند و از عدم تغییر معاون حمل‌ونقل ابراز خوشحالی کردند.

جلال بهرامی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران هم در این جلسه با اشاره به اینکه مبلغ ابلاغی امسال نزدیک به ۱۹ هزار میلیارد تومان بوده و سرفصل‌های آن کاملا مشخص است، گفت: تا امروز ۱۱۶ هزار میلیارد تومان کار تعریف شده و این عددی نیست که صرفا شهرداری باید آن را بپردازد؛ برای مثال در بخش تاکسی که ۳۳ هزار میلیارد تومان نیاز دارد تسهیلات را فراهم می‌کنیم.

بهرامی با اعلام اینکه ۶۲۷ هزار میلیارد تومان برای طرح‌ها نیاز است، یادآور شد: ۳۷هزارو ۵۰۰ میلیارد تومان از ۱۱۶ هزار میلیارد تومان به تاکسیرانی برمی‌گردد؛ ۳۰ تا ۴۰ درصد از محل غیرنقد است؛ هشت هزار میلیارد تومان از قرارداد اتوبوس‌ها غیرنقد است و نزدیک به همین عدد نیز از سوی بانک‌ها پیگیری می‌شود و بخشی هم به صورت نقد است. هرچه اعداد پایین بیاید به کمتر از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برای انجام تعهدات در مترو، به بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان و در بخش اتوبوس که به بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، نخواهد رسید. در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۲۰ هزار میلیارد تومان کار تعریف شده است، اعتبار امسال بخش مترو، چهار هزار و ۲۶۰ میلیارد تومان است و در برنامه چشم‌انداز، این عدد بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان است اما برای تکمیل خطوط مترو به ۶۱ هزار میلیارد تومان نیاز دارد. در برنامه چشم‌انداز امسال احداث ۱۳ ایستگاه را در نظر گرفتیم، بازسازی ۲۱۱ واگن، چهار هزار دستگاه ون، پنج هزار دستگاه تاکسی و هشت هزار دستگاه موتورسیکلت برقی را در سال ۱۴۰۲ پیش‌بینی کرده‌ایم.

او با بیان اینکه پیش‌پرداخت ۵۰۰ دستگاه اتوبوس به شرکت اسنا انجام شده، به طوری که هزار میلیارد تومان پول نقد پرداخت شده و سه برابر آن ملک در اختیار قرار داده شده است، گفت: به‌جز این هزار دستگاه نیز به قرارداد قطعی رسیده و ابلاغ شده و ۵۰۰ دستگاه نیز به قرارداد قطعی رسیده است؛ با احتساب هزار دستگاهی که ماه قبل قرارداد بسته بودیم، در مجموع تعداد اتوبوس‌هایی که قرارداد آنها منعقد شده به سه هزار دستگاه می‌رسد.

محسن هرمزی، مدیرعامل شرکت مترو تهران هم در جلسه شورای شهر به قرارداد 630 واگن اشاره کرد و گفت: بخشی از پول نفت برای ۶۳۰ واگن تأمین شده و در حساب موجود است، محموله دوم دو هفته پیش توسط بانک شهر از وزارت نفت اخذ شده تا زودتر بتوانیم کار را انجام دهیم و از طریق بانک مرکزی مباحث را پیگیری کردیم و دیروز شماره‌حساب طرف چینی به بانک مرکزی اعلام شد و امیدواریم در ماه جاری بتوانیم ال‌سی را به نتیجه برسانیم. با کمک همه بعد از شش سال این اقدام در حال نتیجه‌دادن است.

مهدی علیزاده، مدیرعامل شرکت واحد هم گفت:‌ قول داده بودیم تا مهرماه حداقل ۴۳۰ دستگاه بازسازی‌شده را وارد ناوگان کنیم، متأسفانه شرکت‌های طرف قرارداد به وعده‌های خود عمل نکرده بودند؛ ازاین‌رو تعداد اتوبوس‌هایی که برای بازسازی قرارداد داشتند، کاهش یافت و درمجموع ۴۳۰ دستگاه در نظر گرفته شد. او با بیان اینکه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان چک امضا و به تولیدکنندگان داخلی تحویل داده شده است، تصریح کرد: تا امروز ۲۸ هزار میلیارد تومان قرارداد منعقد کرده‌ایم و امیدواریم هزار و ۴۰۰ دستگاهی که قول دادیم وارد ناوگان شود.

نرجس سلیمانی، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورا هم که گفته می‌شود با موضوع حمل‌ونقل از شهردار تهران طرح سؤال کرده است، در واکنش به گزارش حوزه حمل‌ونقل شهرداری تهران با بیان اینکه مدیری که هشت ماه بیشتر ماندگاری ندارد عملا نمی‌تواند کاری انجام دهد، گفت: برای من جای سؤال است در شهرداری تهران حلقه مدیریتی آنچنان بسته است که ۱۰ مدیر ندارد؟ این در حالی است که شهرداری از مدیران متخصص برخوردار است. سه دستگاه اتوبوس سه‌کابین در پارکینگ شرکت اتوبوسرانی خاک می‌خورد، این اتوبوس‌ها از سرمایه‌های شهر هستند و چطور نمی‌توانند از این اتوبوس‌ها استفاده کنند و می‌خواهند اتوبوس‌های برقی اضافه کنند.

سلیمانی با بیان اینکه تاکنون هیچ قرارداد مشخصی برای صحت‌سنجی به ما ارائه نشده است، گفت: تا قراردادها را به ما ارائه ندهند و خط تولید به ما معرفی نشود و نتوانیم بازدید کنیم، نمی‌توانیم گزارش نظارتی ارائه دهیم. در قرارداد با عقاب‌‌افشان پس از ۹ ماه هنوز یک اتوبوس اضافه نشده است؛ وقتی از یک شرکت ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی خریداری شده باید یک دستگاه آن دریافت می‌شد.

رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه حداقل باید چند دستگاه اتوبوس به تهران تحویل داده می‌شد که بدانیم با شرایط اقلیمی پایتخت سازگاری دارد یا خیر، گفت: این‌بار که شهر تعطیل نبود؛ چرا برنامه و گزارش به شورا ارائه نشده بود و هیئت‌رئیسه موضوع را پیگیری نکرد که گزارش در اختیار ما قرار بگیرد. برنامه چهارم و بودجه شهرداری تصویب شده اما هنوز یک اتوبوس به ناوگان اضافه نشده و نشان می‌دهد که شهر در بحران است؛ قطعا مدیران باید آینده‌نگر باشند اما باید حال را دریابیم، شرایط فعلی پاسخ‌گویی می‌خواهد و اینکه می‌خواهیم قرارداد ببندیم پاسخ نیست؛ اگر مهرماه امسال از این پل صراط بلغزیم باید پاسخ‌گو باشیم. ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه شهرداری طبق قانون بودجه برنامه‌ریزی و محل تأمین هزینه را مشخص می‌کند، گفت: ما یک بودجه بیشتر نداریم و این سطح یک و دو که در این دوره به جریان افتاده، خلاف قانون است که ما را سردرگم می‌کند.

وی با بیان اینکه بودجه ابلاغی شورا ۱۸ هزار میلیارد تومان و مبلغ قرارداد شهرداری ۱۱۶ هزار و ۶۸۰ میلیارد تومان است، یادآور شد: از آقای زاکانی برای ابقای آقای بهرامی که انسانی دلسوز است، تشکر می‌کنیم؛ اما سؤال ما این است که از بودجه سطح یک شهرداری که ۵۰ هزار میلیارد تومان بود، چه میزان به حمل‌ونقل اختصاص یافته و چه میزان از آن تأمین شده بود؛ درمورد این تناقض باید توضیح دهید، آیا این نشان‌دهنده برنامه‌ریزی است؟ درمورد پیش‌پرداخت ۶۳۰ واگن باز هم موضوعات به آینده حواله شد؛ درحالی‌که آقای زاکانی گفت که پیش‌پرداخت تمام شد و دولت به وظیفه خود عمل کرد. این تناقضات را برای ما رفع کنید.

رئیس شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه آقای زاکانی و آقای فروزنده موضوع را از هیئت دولت پیگیری کردند، گفت: اینکه گفتند موضوع حل شده، درست است؛ در یک مرحله موضوع حل شده بود و در مرحله‌ای دیگر باقی مانده بود. بنده نیز موضوع را پیگیری کردم؛ به بانک شهر ایراداتی گرفته بودند و گفتند که بدهی دارد و قرار شد به سرمایه بانک افزوده شود تا مشکلی رخ ندهد.

وی افزود: اینکه پیش‌پرداخت ۶۳۰ واگن انجام نشده، مشکل از شهرداری تهران نیست. فرصت‌ها کوتاه است و دوباره به دست نمی‌آید. پول این واگن‌ها به بانک مرکزی داده شده و باید به بانک شهر تحویل داده شود تا بتواند خریداری را انجام دهد؛ این موضوعی نیست که روی آن کار نشده باشد.

در ادامه مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت و حقوقی شورای شهر تهران، با بیان اینکه امروز یوم‌الحساب حوزه حمل‌ونقل عمومی است، ابراز امیدواری کرد که این یوم‌الحساب را در بخش‌ها و معاونت‌های دیگر نیز شاهد باشیم.

او ادامه داد: در هفته گذشته که جلسات صحن برگزار نشد و فرصت گفت‌وگو وجود نداشت، شاهد جابه‌جایی‌هایی بودیم؛ اینکه تغییر و تحولی در مدیریت حوزه حمل‌ونقل عمومی اتفاق نیفتاد، جای خوشحالی است.

در ادامه این جلسه سید‌جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران نیز با تأکید بر اینکه باید برای آغاز سال تحصیلی نیز گزارش داده شود که چه اقدامی قرار است انجام شود، تصریح کرد: موارد مشترک با دولت نیز باید در گزارش‌ها قرار بگیرد. تشکری‌هاشمی با بیان اینکه نوسازی ۵۰۰ دستگاه تاکسی در برابر ۷۰ هزار تاکسی موجود که ۹۰ درصد آن فرسوده است، رقمی نیست، یادآور شد: باید درباره نوسازی تاکسی گزارش داده شود.

مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران نیز با تأکید بر اینکه امروز بخشی از اتفاق‌ها نتیجه کاهلی گذشته است اما بهانه‌ای نیست که کار خود را انجام ندهیم، گفت: بنده صرفا تخصصی به موضوع نگاه می‌کنم؛ حمل‌ونقل منظومه‌ای است که تمام عناصر آن باید با هم دیده شوند و نگاه جزیره‌ای در آن ممنوعه است.

وی ادامه داد: همین امروز در حوزه خدمات مترو و اتوبوس مشکلات عدیده‌ای همچون بلیت داریم که حل نشده است. مردم با این چالش روبه‌رو هستند و روی روان آنها اثر‌گذار است.

محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، با تأکید بر اینکه حتما انتقادهایی وجود دارد اما اینکه عینا موارد جلسات گذشته را تکرار کنیم چه حسنی دارد، گفت:‌ امروز باید گزارش یک‌ماهه ارائه می‌شد و از سویی باید به گزارش‌ها نیز توجه می‌شد. این آمار کار ویژه‌ای در دوره ششم مدیریت شهری است و باید به آن توجه کنیم.

آخوندی با بیان اینکه اعلام شده هزار‌و ۵۰۰ میلیارد تومان برای قراردادهای اتوبوس و بیش از هزار میلیارد تومان برای مترو پرداخت شده است، گفت: برخی مباحث و سؤالات تعجب‌آور است. قراردادهای اتوبوس در سامانه ثبت شده و اعضا می‌توانند ببینند و اینکه می‌گویند قرارداد به ما نرسیده، حرف درستی نیست.

در جریان مذاکرات اعضا مشخص شد دسترسی برخی اعضا به سامانه‌های شهرداری مشابه نیست و مهدی چمران درخواست کرد این دسترسی‌ها برای همه اعضا باز شود.

معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز در پاسخ به پرسش‌های اعضا با بیان اینکه یک دستگاه اتوبوس به ناوگان اضافه نشده بلکه ۴۴۰ دستگاه اتوبوس اضافه شده است، گفت: ۳۸۵ دستگاه اتوبوس نو و ۶۵ دستگاه مینی‌بوس خریداری و وارد خط شده‌اند. ۴۰ دستگاه اتوبوسی که خریدیم مشکل پلاک داشتند که برطرف و وارد خطوط شد.

وی با بیان اینکه اگر کارهایی که گفتیم انجام نشده بود بنده استعفا می‌دادم، یادآور شد: بنده عین بودجه اقدام کرده و قرارداد سه هزار دستگاه اتوبوس را بسته‌ام. تولیدکنندگان ۱۰ سال تعطیل بودند و حالا فعال شده‌اند. ما در چین زندگی نمی‌کنیم که روزانه هزار دستگاه اتوبوس تولید می‌کنند.

بهرامی با تأکید بر اینکه من اجازه ثبت حتی یک نامه از دلالان را در دبیرخانه نداده‌ام، گفت: قرارداد سه هزار دستگاه اتوبوس که منعقد کردیم، در سامانه ثبت شده است؛ تمام قراردادها باید در سامانه ثبت شود و ما این اقدام را انجام می‌دهیم.

معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه هزینه خرید هر اتوبوس سه‌کابین ۲۰ میلیارد تومان بود که به ۴۰ میلیارد تومان رسیده است، یادآور شد: تعهد من به تعداد ناوگان است که باید محقق کنم؛ خواهش می‌کنم ما را متهم به غیرقانونی عمل‌کردن نکنید.

بهرامی با بیان اینکه حیطه اختیارات ما محدود است، گفت: اگر دست بنده بود سه هزار دستگاه اتوبوس را وارد می‌کردیم و تا شش ماه آینده شاهد فعالیت این اتوبوس‌ها در خیابان‌ها بودیم که سازمان محیط زیست مخالفت کرد.

معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران با تأکید بر اینکه ۱۰ سال موضوع کارت بلیت رها شده بود، گفت: در مترو و اتوبوس موضوع کارت بلیت را پیگیری کردیم که تنها بخش خصوصی مانده که باید نزدیک به ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه شود. سازمان فاوا به ما بسیار کمک کرد و کار را شتاب داد. ما سه ماه شبانه‌روز وقت گذاشتیم که پیمانکار در پایانه شرق مستقر شود و پایان این ماه شیفت سوم آن نیز آغاز به کار می‌کند؛ امروز کسی نمی‌تواند بگوید در پایانه شرق کاری انجام نشده است.

بهرامی با بیان اینکه هزار دوربین در حال نصب است، یادآور شد: در تمام مناطق پارک هوشمند پیگیری شده و دوربین‌های نصب‌شده در این راستا تمام تخلفات را ثبت می‌کنند.

به نظر می‌رسد سومین گزارش حمل‌ونقلی شهرداری باز هم مورد تأیید تمامی اعضای شورای شهر قرار نگرفت و همچنان ابهاماتی در این حوزه باقی ماند.

قرارداد خرید اتوبوس‌های پایتخت کجاست؟

بهروز شیخ‌رودی، معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران، با اشاره به گزارش تفریغ بودجه سال 1401 شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار «شرق» گفت: شهرداری تهران در سال گذشته 800 میلیارد تومان منابع حاصل از انتشار اوراق مشارکت برای خرید انواع اتوبوس و مینی‌بوس شهری به‌عنوان هزینه ثبت کرده است، همچنین هزینه‌ای بالغ بر 199 میلیارد تومان بابت بازسازی و تعمیرات و خرید تجهیزات اتوبوس‌های فرسوده ناوگان اتوبوسرانی در گزارش تفریغ بودجه ثبت شده است. بر اساس این ارقام که هنوز مورد حسابرسی حسابرس منتخب شورا قرار نگرفته‌اند، شهرداری تهران هزینه 999 میلیارد تومانی خود را بابت خرید و بازسازی اتوبوس‌ها ثبت کرده است. اعتباری که وقتی برای پیگیری نحوه هزینه و قراردادهای منعقد‌شده بر اساس آن به سامانه شفافیت مراجعه می‌کنیم، شاهد آن هستیم که تنها یک قرارداد برای بازسازی و بهسازی صد دستگاه اتوبوس دو‌کابین ناوگان شرکت واحد اتوبوسرانی تهران با یک خودرو‌ساز داخلی به ارزش 150 میلیارد تومان ثبت شده است و بقیه قراردادهای منتشر‌شده در سامانه شفافیت نیز عمدتا مربوط به تأمین قطعات یدکی و ملزومات مصرفی اتوبوس‌هاست و از سوی شهرداری قراردادی بابت خرید اتوبوس و مینی‌بوس در سال 1401 در این سامانه منتشر نشده است. البته مطابق بند 2 تبصره 13 بودجه سال 1401 شهرداری تهران، همه واحدهای شهرداری مکلف بوده‌اند حداکثر یک هفته پس از ابلاغ هرگونه قرارداد نسبت به ثبت آن اقدام کنند تا از طریق سامانه شفافیت به اطلاع عموم رسانده شود، اما الان با پایان سال مالی 1401 وقتی به سامانه شفافیت مراجعه می‌کنیم، قرارداد شهرداری تهران برای خرید انواع اتوبوس و مینی‌بوس که با هزینه 800 میلیارد تومانی انجام شده، در سامانه شفافیت منتشر نشده است.

شیخ‌رودی در ادامه با اشاره به عدم ثبت هزینه در برخی ردیف‌های بودجه گفت: مطابق جداول لایحه تفریغ بودجه سال 1401 ارائه‌شده از سوی شهرداری تهران به شورای شهر، ما شاهد آن هستیم که هزینه‌ای بابت نوسازی و بهسازی ناوگان و سامانه اتوبوس برقی و خرید انواع اتوبوس و مینی‌بوس شهری از محل منابع شهرداری ثبت نشده است و به عبارتی شهرداری در سال 1401 تأمین مالی خرید اتوبوس را با اتکا بر منابع حاصل از اوراق مشارکت انجام داده است. این در حالی رخ داده که مطابق گزارش‌ها، شهرداری در سال 1401 بیش از هشت‌هزار‌و 536 میلیارد تومان موجودی نقدی هزینه‌نشده داشت که به‌عنوان مازاد درآمد بر هزینه به سال 1402 منتقل شده است.