برندگان نوبل معرفی شدند

زینب همتی- در چند روز گذشته برندگان جایزه‌های نوبل در رشته‌های پزشکی، شیمی و فیزیک معرفی شدند و امروز و فردا نیز برندگان ادبیات و صلح معرفی خواهند شد.

برندگان جایزه شیمی

کمیته نوبل جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۳ را به مونگی باوندی، لوئیس بروس و الکسی اکیموف به پاس پژوهش‌هایشان درباره «کشف و کاوش و ترکیب نقاط کوانتومی» اعطا کرد. امروزه نقاط کوانتومی بخش مهمی از جعبه‌ابزار فناوری نانو هستند. برندگان جایزه نوبل ۲۰۲۳ در رشته شیمی همگی پیشگامان اکتشاف در جهان نانو بوده‌اند.

لوئیس بروس و الکسی اکیموف برندگان شیمی امسال در اوایل دهه ۱۹۸۰ به طور مستقل از یکدیگر موفق به ایجاد نقاط کوانتومی شدند که نانوذرات بسیار ریزی هستند که اثرات کوانتومی ویژگی‌های آنها را تعیین می‌کنند.

مونگی باوندی نیز در سال ۱۹۹۳ روش‌های ساخت نقاط کوانتومی را متحول کرد و کیفیت آنها را بسیار بالا برد که یک پیش‌نیاز حیاتی برای استفاده از آنها در فناوری نانو امروزی است. بنابراین جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۳ نیز به کشف و توسعه نقاط کوانتومی، نانوذراتی به قدری ریز که اندازه آنها خواص آنها را تعیین می‌کند، اختصاص یافت.

این ذرات خواص منحصر‌به‌فردی دارند و اکنون نور خود را از صفحه نمایش تلویزیون و لامپ‌های ال‌ای‌دی ساطع می‌کنند. آنها واکنش‌های شیمیایی را کاتالیز می‌کنند و نور شفاف آنها می‌تواند بافت تومور را برای جراحان روشن کند. پژوهشگران در درجه اول از نقاط کوانتومی برای ایجاد نور رنگی استفاده کرده‌اند. آنها بر این باورند که نقاط کوانتومی در آینده می‌توانند به قطعات الکترونیک انعطاف‌پذیر، حسگرهای کوچک، سلول‌های خورشیدی باریک‌تر و نازک‌تر و شاید ارتباطات کوانتومی رمزگذاری‌شده کمک کنند.

برندگان جایزه فیزیک

«پیر آگوستینی»، «فرنس کراوس» و «آن لوهولیر» برای پژوهش در مورد «روش‌های تجربی که پالس‌های اتوثانیه‌ای نور را برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می‌کنند» برنده جایزه نوبل فیزیک امسال شدند. «اوا اولسون» (Eva Olsson) رئیس کمیته نوبل در حوزه فیزیک گفت: «اکنون می‌توانیم دری را به روی دنیای الکترون‌ها باز کنیم. فیزیک اتوثانیه به ما این فرصت را می‌دهد تا مکانیسم‌هایی را که توسط الکترون‌ها کنترل می‌شوند، درک کنیم. گام بعدی، استفاده‌کردن از آنها خواهد بود. این پدیده، کاربردهای بالقوه‌ای را در زمینه‌های گوناگون دارد. برای مثال در حوزه الکترونیک، درک و کنترل‌کردن نحوه رفتار الکترون‌ها در یک ماده مهم است. پالس‌های اتوثانیه را می‌توان برای شناسایی مولکول‌های گوناگون در حوزه‌های متفاوت از‌جمله در تشخیص‌های پزشکی استفاده کرد».

«آن لوهیلیر» از برندگان نوبل فیزیک ۲۰۲۳ در مصاحبه با وب‌سایت «نوبل پرایز»، از احساس قدردانی خود نسبت به برنده‌شدن این جایزه بزرگ سخن گفت. «لوهیلیر» هنگامی این خبر را شنیده که در حال تدریس بود. او که سال‌ها عضو کمیته انتخاب جایزه نوبل بوده است، می‌گوید‌: «این یک پژوهش اساسی، جدید، غیرمنتظره و پیش‌بینی‌نشده بود. درک آن مدتی طول کشید و چندین سال زمان برد. بنابراین مطالعه و تلاش برای درک بیشتر و جست‌وجوی برنامه‌ها و کشف چیزهای جدید با کمک آن طی سال‌ها بعد بسیار جالب بود. حتی اکنون که ۳۰ سال از آغاز آن می‌گذرد، ما هنوز در حال یادگیری چیزهای جدید هستیم و هنوز برای بهبود روند برای برخی از برنامه‌ها تلاش می‌کنیم؛ بنابراین، این یک فیزیک پیچیده است اما آن را بسیار جالب می‌کند».

کراوساز برندگان جایزه فیزیک معتقد است: «من فکر می‌کنم دیدن چیزی که قبلا هیچ‌کس نمی‌توانست آن را ببیند، همیشه هیجان‌انگیز است و من هنوز هیجانی را به یاد می‌آورم که یک صبح بسیار ویژه در آزمایشگاه زیرزمین مؤسسه خود در وین آن را احساس کردیم. سال ۲۰۰۱ در وین بود که ما برای اولین بار توانستیم معمای دینامیک الکترونی را که در دوره نوسان نور مرئی تکامل یافته است، حل کنیم. آن لحظه باورنکردنی را هرگز فراموش نمی‌کنم. توانایی مشاهده‌کردن این حرکات که سریع‌ترین حرکات بیرون از هسته اتم هستند که در طبیعت رخ می‌دهند، بسیار مهم است. با علم اتوثانیه اکنون راهی را برای توسعه مدل‌هایی داریم که توصیف‌کردن این سیستم‌های پیچیده را ساده می‌کنند. این مدل‌های ساده‌شده ممکن است حتی برای رایانه‌های امروزی قابل کنترل باشند و می‌توان آنها را با آزمایشی که در لحظه انجام می‌شود، تأیید کرد».

برندگان جایزه نوبل پزشکی

«درو وایسمن» از برندگان نوبل پزشکی می‌گوید: «می‌دانید، این یک رؤیا برای تمام عمر است. این حرف را کسی می‌گوید که برای دریافت جایزه کار نمی‌کند یا مشتاق دریافت جایزه نیست اما می‌دانید، نوبل به رسمیت شناختن نهایی کار به‌شمار می‌رود؛ بنابراین یک تجربه فوق‌العاده است. به‌عنوان یک دانشمند پایه که کار خود را از دبیرستان آغاز کرده است، این همیشه یک رؤیا بود اما هرگز تصور نمی‌کردم تحقق پیدا کند».

«کاتالین کاریکو» به‌عنوان برنده نوبل پزشکی هم مانند بسیاری دیگر از برندگان، ابتدا فکر کرده است کسی با او شوخی می‌کند. او درباره معنای این جایزه به سایت نوبل می‌گوید: «من ۵۸ ساله بودم و پلاسمیدها را کشت می‌کردم و کشت سلولی انجام می‌دادم. باید بگویم متأسفانه مادرم در سال ۲۰۱۸ درگذشت و او همیشه به اعلام جوایز نوبل گوش می‌داد و به من می‌گفت هفته آینده برندگان نوبل اعلام می‌شوند، شاید تو برنده شوی و من می‌خندیدم. من حتی در آن زمان استاد دانشگاه نبودم و گروهی هم نداشتم و به مادرم می‌گفتم که منتظر نباش اما او می‌گفت که تو سخت کار می‌کنی و من می‌گفتم که همه دانشمندان سخت کار می‌کنند». او در بخش دیگری از گفت‌وگو ادامه می‌دهد: «به‌عنوان یک زن و مادر تلاش کردم به همکاران دانشمند زن بگویم نیازی نیست که شما بین خانواده و کار یکی را انتخاب کنید. نیازی نیست که همیشه به فرزندتان کمک کنید. فرزند شما نگاهتان می‌کند و یاد می‌گیرد. شما یک الگو هستید. وقتی من ۱۶ساله بودم، کتابی خواندم از یک دانشمند کانادایی که اصل کلامش این بود که باید روی چیزهایی تمرکز کنید که می‌توانید تغییر دهید. بسیاری از جوانان کار خود را رها می‌کنند زیرا می‌بینند که برخی از دوستان یا همکارانشان در حال پیشرفت هستند و خودشان پیشرفت کمی دارند و دیگران حقوق بالاتری دریافت می‌کنند و ارتقای شغلی می‌یابند و من می‌گویم اگر به اینها توجه کنید، تمرکز خود را از روی آنچه می‌توانید انجام دهید، برداشته‌اید زیرا نمی‌توانید آن را تغییر دهید. من وقتی مجبور به بازنشستگی اجباری شدم، احساس تأسف نکردم و نپرسیدم چرا من؟ شما باید تمام انرژی خود را صرف کنید تا به دنبال این باشید که پس از شکست چه کاری می‌توانم انجام دهم؟».

با مرور سخنان برندگان جایزه نوبل و تلاش‌هایشان می‌توان دریافت «پایداری و استقامت در نهایت نتیجه می‌دهد».