کوچک‌سازی باغ علم به نفع دخل شهرداری

شرق: قرار است به زودی یکی از پرمخاطب‌ترین و بزرگ‌ترین مراکز علم ویژه نوجوانان در کشور، کوچک‌‌سازی شود. می‌گویند فضای آزادشده قرار است به فروشگاه تجاری تبدیل شود. باغ علم نوجوان کشور که از زمان تأسیس خود در سال 96 میزبان بیش از یک میلیون نوجوان ایرانی بوده و بزرگ‌ترین پارک علمی کشور محسوب می‌شود، با نامه تخلیه از سوی مدیریت جدید باغ کتاب تهران مواجه شده است. در حالی که بهره‌برداری از باغ علم نوجوان در اختیار شهرداری تهران قرار دارد، شنیده شده این تصمیم در جهت تبدیل این فضای مهم علمی به فروشگاه تجاری و در جهت درآمدزایی برای باغ کتاب تهران اتخاذ شده است. باغ علم نوجوان با مساحتی به وسعت چهار هزار متر در طبقه اول بلوک D، بزرگ‌ترین پارک علم ایران است.

کسانی که تجربه استفاده از این بخش از باغ کتاب را داشته‌اند خاطرات شیرینی از آموزش علوم به یاد می‌آورند. به گفته یکی از طراحان این بخش از باغ کتاب، باغ علم نوجوان تلاش کرده تا نگاهی جذاب، متفاوت و تجربه‌محور به علم داشته باشد؛ جایی که آموزش علم را تبدیل به یک سرگرمی لذت‌بخش، دور از قوانین و فرمول‌های سخت و پیچیده کرده است. این مجموعه با 20 دستگاه و آزمایش علمی شروع به کار کرد و در ادامه با توسعه آن، 30 دستگاه علمی جهت آموزش به نوجوانان کشور در آن وجود دارد.

محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران هم در نامه‌ای به علیرضا زاکانی شهردار تهران، با انتقاد از تصمیم مدیران جدید باغ کتاب تهران در جهت کوچک‌سازی باغ علم نوجوان کشور و تبدیل آن به فضایی تجاری، در جهت توسعه تجهیزات باغ علم نوجوان اعلام آمادگی کرده بود.

در نامه مقیمی به شهردار تهران آمده است: «جمعی از اساتید و دانشجویان دانشگاه تهران از سال 1393 تا 1396 اقدام به پژوهش، طراحی و پیاده‌سازی و اجرای محیط آموزشی و پرورشی نمودند تا با استفاده از فضایی پرنشاط بتوان به دانش‌آموزان ایران اسلامی مفاهیم علمی و تربیتی را به گونه‌ای منتقل کرد که دروس منتقل‌شده، فایده‌محور باشد، عمقی باشد، کاربردی باشد. این مجموعه در محیط باغ کتاب تهران با وسایل و تجهیزات ساخت محققین و جوانان ایرانی پیاده‌سازی و با نام باغ علم نوجوان اجرا شد و پروژه فوق‌الذکر در سال 1396 به شهرداری تحویل شد و با وجود عدم پرداخت مطالبات ساخت تجهیزات و برخی بی‌مهری‌های سنوات گذشته، تعمیر، نگهداری و بهره‌برداری از این پارک نیز طی سالیان گذشته زیر نظر یکی از پژوهشکده‌های دانشگاه و با کمک برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاه انجام گرفت به گونه‌ای که طی سالیان اخیر قریب یک میلیون نفر از این پارک دیدن کرده‌اند».

در ادامه این نامه رئیس دانشگاه تهران با انتقاد از عملکرد مدیریت جدید باغ کتاب تهران آورده است: «مدیریت جدید باغ کتاب تهران در نظر دارد با رویکرد درآمدزایی بیشتر نسبت به کوچک‌کردن مساحت این پارک و واگذاری این مساحت به خدمات غیرعلمی اقدام کند و نظر به اینکه این پارک علمی تنها پارک علمی در تهران است که مورد استقبال مدارس و خانواده‌هاست، از آن مقام تقاضا داریم ضمن ممانعت از این اقدام، نسبت به واگذاری بهره‌برداری این پارک به معاونت پژوهش و آمادگی گسترش پارک علمی و تجهیز با محصولات جدید ساخت کشور برای آموزش و پرورش نوجوانان و جوانان ایران مطابق استانداردهای ایرانی و اسلامی قدم دارد».

این در حالی است که پیش از این علیرضا زاکانی شهردار تهران با بیان اینکه هویت‌سازی جدید شهر تهران بر مبنای توسعه علم و فناوری است گفته بود «تقویت بعد شناختی موجب افزایش بصیرت و آگاهی در دانش‌آموزان می‌شود و تقویت بعد علمی نیز سبب خواهد شد تا دانش‌آموزان علم و دانش را کسب کنند و در موقعیتی قرار بگیرند که به پرچم‌دار علمی کشور تبدیل شوند».

وحید حیدری یکی از مدیرانی که از ابتدای باغ علم حضور داشته، در صفحه شخصی‌اش در لینکدین هم این خبر را تأیید کرده و نوشته است: «باغ علم نوجوان، واقع در باغ کتاب تهران که بزرگ‌ترین مرکز علم یا همان

 Science Center کشور است و روزانه حدود ۴۰۰ دانش‌آموز و سالانه هزاران نفر از دانش‌آموزان و بزرگسالان، از آن بازدید می‌کنند و با پارک‌افزارهای علمی بی‌‌نظیر آن تعامل می‌کنند و به معنای واقعی از علم لذت می‌برند، توسط مدیریت جدید باغ کتاب به علت «نبود توجیه اقتصادی» در حال کوچک‌سازی و عملا از بین رفتن است، با مدیرانی که بدون مشورت با اهلش، برای یک Science Center دنبال توجیه اقتصادی هستند حرفی ندارم چراکه حتی در غیردولتی‌ترین اقتصادهای جهان این مراکز با هدف ترویج علم و علاقه‌مندسازی کودکان و نوجوانان به علم، با سوبسید و حمایت دولت‌ها اداره می‌شوند و قیمت بلیت این مراکز در سراسر دنیا با حمایت دولت‌ها بسیار پایین است. اما امیدوارم با حمایت دوستان اهل فهم و اهل علم، بتوانیم جلوی این تصمیم پرزیان را بگیریم. این مرکز علم که عمده دستگاه‌هایش توسط استاد عزیزم جناب آقای فریپور Hazem Faripoor و تیم ایشان در مجموعه فن‌آموز طراحی و ساخته شده و توسط گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران به بهره‌‌داری رسیده، دارای بیش از ۳۰ پارک‌افزار است که بحق و به‌گواه بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی که در این سال‌‌ها از این مجموعه بازدید کرده‌اند، در تراز بهترین پارک‌افزارهای ساخته‌شده در دنیاست. این مجموعه چهار سالن دارد که سه سالن آن مربوط به گالری‌های مختلف علمی مثل مکانیک، پرواز، نور، صورت، الکتریسیته و... است. همچنین موزه مغز در سالن ۳ قرار دارد و سالن چهارم هم مربوط به اجرای نمایش‌ها و آزمایش‌های علمی است که با ظرفیت ۱۰۰ دانش‌آموز یا بازدیدکننده، جزء بدیع‌ترین و نادرترین اتفاقات سال‌های اخیر در حوزه چشاندن لذت علم به کودکان و نوجوانان است و لحظات بی‌نظیری در این سالن خلق شده است.

قرار است که سالن نمایش‌های علمی و سالن ۳ که موزه مغز و چند پارک‌افزار عظیم آنجا قرار دارد تعطیل شود و به جای آن یک بیزینس درآمدزا قرار بگیرد. این تصمیم نه تنها ظرفیت بالای بازدید روزانه دانش‌آموزان از این مجموعه را از بین می‌برد بلکه ماهیت و کلیت این مجموعه را دچار نقصان و خدشه می‌کند. برای من و تمام دوستانی که در گذشته بخشی از سال‌های عمرمان را در این مجموعه زندگی کردیم و شاهد اتفاقات بی‌نظیری که در این مجموعه برای بچه‌ها نسبت به نگرششان به علم می‌افتاد، بودیم این اتفاق مصداق این شعر نیماست که: نازک‌آرای تن ساق گلی/ که به جانش کشتم/ و به جان دادمش آب/ ای دریغا به برم می‌شکند...».