لرزه بر جان همسایه

شرق: روز شنبه افغانستان چند بار لرزید. گزارش‌ها می‌گویند از صبح روز شنبه افغانستان تنها در یک ساعت چهار بار با شدت بالایی لرزید. اولین زلزله حوالی ساعت 10:11 به وقوع پیوست؛ زلزله‌ای با بزرگای ۶.۳ ریشتر که در مشهد هم احساس شد. دو زلزله بعدی بزرگای ۵.۶ و ۴.۱ ریشتر داشتند. زلزله چهارم در ساعت ۱۰ و ۴۲ دقیقه و ۵۳ ثانیه با بزرگای ۶.۵ ریشتر بخش‌هایی از این کشور را لرزاند. اگرچه شدت این زلزله بنا بر اعلام سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در سه ولایت هرات، فراه و بادغیس، ۶.۳ ریشتر گزارش شده است، اما برخی منابع از‌جمله «مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان» بزرگی آن را ۵.۶ اعلام کرده‌اند. با گذشت دو روز از این حادثه، حالا رسانه‌ها از افزایش تعداد جان‌باختگان این حادثه به دو هزار نفر خبر دادند. بنا بر تجربه چنین حوادثی در افغانستان، باید منتظر بالاتر‌رفتن تعداد قربانیان باشیم؛ چرا‌که اغلب امدادرسانی به روستاها به‌ویژه روستاهای دور‌دست به‌سختی انجام می‌شود. در همین راستا بی‌بی‌سی به نقل از مقامات افغانستان اعلام کرده است صدها نفر در روستاهای اطراف هرات زیر آوار مانده‌اند و دست‌کم هشت روستا در ولسؤالی زنده‌جان به‌طور کامل تخریب شده است. این گزارش حاکی از آن است که بعضی از این روستاها جمعیتی بیش از هزارو 100 نفر دارند که در یکی از آنها، فقط صد نفر جان سالم به در برده‌اند. تصاویر منتشرشده، انبوهی از آوار ناشی از ریزش ساختمان‌ها را نشان می‌دهند. در همین حال، هفته گذشته بانک جهانی هشدار داد دو‌سوم خانواده‌های افغان در حال حاضر با «چالش درخور توجهی در حفظ معیشت خود» روبه‌رو هستند.

بیش از ۲ هزار نفر تلفات زلزله تا‌کنون

بر اساس تازه‌ترین آمار اعلام‌شده از حکومت طالبان، شمار جان‌باختگان زمین‌لرزه ۶.۳ ریشتری روز گذشته در ولایت هرات از دو هزار نفر فراتر رفت و تاکنون به دو‌هزار‌و ۵۳ نفر رسیده است. طلوع‌نیوز افغانستان اعلام کرد «جانان فایق»، سخنگوی طالبان در امور رسیدگی به حوادث، در نشستی خبری گفته است: بر اساس آماری که تا‌کنون اعلام شده، دو‌هزار‌و ۵۳ نفر در زمین‌لرزه روز گذشته در هرات جان باخته‌ و بیش از ۹ هزار نفر دیگر زخمی شده‌اند. به گفته او، بیشتر قربانیان این زمین‌لرزه در ۱۳ روستای منطقه زنده‌جان در ولایت هرات هستند. فایق گفت:‌ هزار‌و ۳۲۰ خانه بر اثر این زلزله ویران شده است. سخنگوی دولت طالبان افزود: این یکی از مرگبارترین زمین‌لرزه‌هایی است که در دو دهه اخیر کشور را لرزاند.

عبدالوحید رایان، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان گفت: تلفات زمین‌لرزه در هرات بیشتر از آن چیزی است که در ابتدا گزارش شده بود. وی ضمن درخواست کمک فوری گفت: حدود شش روستا ویران شده و صدها غیرنظامی در زیر آوار مدفون شده‌اند. سازمان ملل نیز درباره این موضوع گفت: مقامات محلی پیش‌بینی می‌کنند با ادامه تلاش‌های جست‌وجو و نجات در میان گزارش‌هایی مبنی بر محبوس‌شدن برخی افراد زیر ساختمان‌های فروریخته، تعداد تلفات افزایش یابد. ارتباطات تلفنی در هرات قطع شده و دریافت جزئیات از مناطق آسیب‌دیده دشوار است. ویدئوهای موجود در شبکه‌های اجتماعی، صدها نفر را در خیابان‌ها در خارج از خانه‌ها و ادارات خود در شهر هرات نشان می‌دهد.

احتمال تکرار زمین‌لرزه‌ها در روزهای آینده

یکی از نکات عجیب در زلزله افغانستان، تکرار زمین‌لرزه‌ها به تعداد زیاد است. در همین راستا، مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله، به خبرآنلاین می‌گوید: «امروز حوالی ساعت 10:11 صبح به وقت ایران، زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۶.۲ در افغانستان اتفاق افتاد. هشت دقیقه بعد یک زلزله با بزرگای ۵.۴ در همان منطقه رخ داد که پس‌لرزه زلزله اول بود. حدود نیم‌ساعت بعد یعنی ساعت 10:40 زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۶.۴ رخ داد و بعد از آن نیم‌ساعت بعد و ساعت 11:10 زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۵.۹ اتفاق افتاد. این چهار لرزه که در فاصله یک ساعت پیاپی رخ داده‌اند، در ۱۸‌کیلومتری هرات و در منطقه‌ای است که حدود ۲۲۰ هزار نفر جمعیت دارد».

زارع درباره فاصله کانون زلزله با ایران ادامه می‌دهد: «کانون زلزله‌ها حدود ۱۸۰ کیلومتر با مشهد و حدود ۸۰ کیلومتر با پهنه فریمان و سفید‌سنگ در استان خراسان رضوی فاصله داشت».

این زلزله‌شناس با اشاره به خسارت‌های احتمالی زلزله بیان می‌کند: «ساختمان‌های بلند در مشهد برای این چهار لرزه به‌شدت لرزیده‌اند که طبیعی است. البته انتظار خسارت محدود در ناحیه تربت جام وجود دارد، اما خسارت‌های جدی و بزرگ مربوط به پهنه هرات و شهرهای اطرف آن می‌شود». او درباره پس‌لرزه‌های زلزله افغانستان می‌گوید: «کانون زمین‌لرزه‌ها بین هشت تا ۱۵ کیلومتر بوده است. چنین میزان آزادی انرژی و گسیختگی گسله موجب رخداد پس‌لرزه‌ها حداقل در چند هفته آینده و حتی چند ماه آینده خواهد شد». زارع در پایان یادآور می‌شود: «بر اساس گزارش‌های دریافت‌شده شبکه لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله پنج دقیقه بعد از رخداد زمین‌لرزه اول این زلزله را ثبت کرد».

مردم افغانستان در خیابان

تعداد زیاد پس‌لرزه‌های زلزله افغانستان موجب شده تا مردم هرات و بخش زیادی از افغانستان از ترس زلزله شب را در خیابان بمانند. در پی وقوع زمین‌لرزه‌ها، مردم خانه‌های خود را ترک کرده و به خیابان‌ها آمده‌اند و حالا دومین شب را در سرمای پاییزی افغانستان در خیابان گذرانده‌اند. سرمای هوا در کنار بحران سوخت، ناامنی در افغانستان و چالش‌های دیگر، شب‌های سختی را برای شهروندان افغانستانی پدید آورده است.

محموله امدادی هلال‌احمر به افغانستان ارسال شد

رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر از ارسال محموله امدادی به افغانستان خبر داد. بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات، با اشاره به اینکه شنبه ۱۵ مهرماه، ساعت ۱۰:۱۱ به وقت تهران اولین زمین‌لرزه به قدرت ۶.۳ ریشتر در عمق هفت‌کیلومتری زمین، شمال غرب شهر هرات در کشور افغانستان را لرزاند، گفت: به دلیل احساس زمین‌لرزه در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی، تیم‌های عملیاتی برای ارزیابی به روستاهای مرزی اعزام شدند که خوشبختانه زمین‌لرزه در ایران بدون خسارت مالی و جانی بوده است. وی با تشریح دیگر اقداماتی که در زلزله افغانستان انجام شده، ادامه داد: پس از وقوع زلزله به استان‌های مرزی اطلاع‎‌رسانی شد و حوادث احتمالی به دلیل نزدیکی کانون زمین‌لرزه به مرزهای ایران و احساس زمین‌لرزه در کشور ایران، پیگیری شد. محمودی گفت: رصد و پیگیری ابعاد مختلف حادثه از طریق منابع مختلف خبری توسط مرکز EOC سازمان، پیگیری حادثه از طریق مرکز EOC خراسان رضوی و تعامل و تبادل اطلاعات با جمعیت هلال‌احمر شهر هرات در‌خصوص خسارات احتمالی زلزله، اعلام آماده‌باش به تیم‌های عملیاتی استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی برای اعزام از طریق زمینی، اعلام آماده‌باش تیم واکنش سریع سازمان و استان‌های قم و قزوین برای اعزام هوایی از دیگر اقداماتی است که انجام شده است. وی افزود: امروز ۵۰ امدادگر در قالب ۱۰ تیم عملیاتی از استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی و سازمان امداد و نجات به افغانستان اعزام شدند. محمودی گفت: محموله امدادی شامل ۵۰۰ دستگاه چادر امدادی، هزار تخته موکت، چهار هزار تخته پتو، ۵۰۰ ست ظروف، ۵۰۰ بسته غذایی (۱۰‌روزه) به همراه تجهیزات جست‌وجو و نجات، زنده‌یاب و تیم‌های آنست از خراسان رضوی به افغانستان انتقال پیدا کرد. لجستیک به‌کارگیری‌شده شامل سه دستگاه وانت آنست، شش دستگاه وانت کمک‌دار، سه دستگاه آمبولانس و پنج دستگاه خودروی سنگین نیز به افغانستان اعزام شد.