ترافیک دیپلماتیک و نظامی در منطقه

تلاش‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از گسترده‌شدن جنگ و حتی جلوگیری از حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه ادامه دارد و در همین راستا روز گذشته صدراعظم آلمان به اسرائیل سفر کرد و قرار است امروز نیز جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، به اسرائیل و اردن سفر کند و قرار است نشستی نیز با حضور رهبران مصر، اردن، آمریکا و اسرائیل در اردن برگزار شود. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز اعلام کرده که به اسرائیل سفر خواهد کرد. در‌همین‌حال، جوزپ بورل، رئیس دستگاه سیاست خارجی اروپا، سفر جو بایدن، رئیس‌‌جمهوری ایالات متحده، به اسرائیل را «کاملا ضروری» ارزیابی کرد و گفت مطمئن است او در این سفر، پیامی مشابه پیام اتحادیه اروپا در مورد احترام به مقررات بین‌المللی را منتقل خواهد کرد. بورل در جریان یک نشست مطبوعاتی در جنوب اسپانیا گفت: «دیدار رئیس‌جمهور بایدن کاملا ضروری است. ما از اسرائیل خواسته‌ایم فعالیت‌های نظامی خود را مطابق با قوانین بین‌المللی انجام دهد، کریدورهای بشردوستانه را برای رساندن کمک‌های لازم به غزه باز کند و از غیرنظامیان غزه محافظت کند. من مطمئن هستم جو بایدن هم همین درخواست را خواهد داشت».

از طرف دیگر اقدامات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز برای تأثیرگذاری بر این تحولات سریع و نگران‌کننده شدت گرفته است. رئیس‌جمهوری روسیه در همین راستا پس از گفت‌وگو با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، با رهبران کشورهای عربی از‌جمله رئیس‌جمهوری مصر و محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و نیز بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت‌وگو کرد. یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی دولت پوتین گفت که مسکو معتقد است اولویت جامعه جهانی باید «توقف فوری جنگ و آغاز پروسه آتش‌بس» باشد.

اوشاکوف که در تصمیم‌گیری‌های وزارت خارجه روسیه تأثیرگذار است، با اشاره به اینکه مناقشه خاورمیانه و درگیری بین اسرائیل و فلسطین بیش از ۵۰ سال قدمت دارد، از همه طرف‌های درگیر و متحدان اسرائیل خواست گام‌های سریعی برای توقف جنگ غزه بردارند. به گفته این مقام روسیه، ادامه جنگ غزه می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای سراسر منطقه خاورمیانه داشته ‌باشد. کرملین اعلام‌ کرد رؤسای جمهوری ایران و سوریه در گفت‌وگوی تلفنی با پوتین خواستار توقف هرچه سریع‌تر عملیات اسرائیل در غزه و ارسال کمک به شهروندان این باریکه شدند. دولت روسیه اعلام ‌کرد پوتین برای رایزنی‌های بیشتر با شی جین‌پینگ، همتای چینی‌اش نیز دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد. پوتین در روزهای گذشته، «سیاست‌های ورشکسته ایالات ‌متحده» را در منطقه خاورمیانه، عامل اصلی بحران‌‌های فعلی دانست.

وزارت خارجه روسیه هم پیش‌تر با انتشار بیانیه‌ای هشدار داده بود که ادامه جنگ بین حماس و اسرائیل می‌تواند دامنه درگیری را به مناطق دیگر نیز گسترش دهد. روسیه و چین، دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، در آخرین جلسه این شورا که هفته گذشته با موضوع بحران فلسطین برگزار شد، تأکید کردند که فقدان عدالت برای شهروندان فلسطینی، عامل اصلی مناقشه و درگیری در منطقه خاورمیانه است. سرگئی لاوروف و وانگ یی، وزیران خارجه روسیه و چین نیز پس از دیداری با یکدیگر، با هشدار به جامعه جهانی، خواستار رایزنی هرچه سریع‌تر کشورهای دنیا برای جلوگیری از یک «فاجعه انسانی» در غزه شدند. وزیر خارجه چین در این دیدار تأکید کرد که شورای امنیت سازمان ملل باید در این زمینه نقش فعالی ایفا کند. وزارت‌های خارجه چین و روسیه بر ضرورت «برقراری آتش‌بس، بازگرداندن دو طرف به میز مذاکره و ایجاد یک کانال اضطراری بشردوستانه برای جلوگیری از بروز فاجعه‌ای انسانی در نوار غزه» تأکید کردند.

از طرف دیگر، رویترز گزارش داد که در آستانه سفر جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، به اسرائیل، روز گذشته یک ژنرال ارشد آمریکایی که نظارت بر نیروهای آمریکایی در خاورمیانه را بر عهده دارد، در سفری از پیش اعلام‌نشده به اسرائیل رفت. سفر ژنرال مایکل اریک کوریلا، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، نمونه اخیر سفر مقامات نظامی ایالات متحده به اسرائیل در شرایطی است که انتظار می‌رود اسرائیل عملیات زمینی در غزه را آغاز کند. کوریلا گفته است که می‌خواهد اطمینان حاصل کند نیروهای اسرائیلی با توجه به عمیق‌تر‌شدن درگیری با حماس، همه امکانات لازم را در اختیار دارند. ارتش آمریکا با هدف ایجاد بازدارندگی از ورود طرف‌های دیگر به درگیری، پتانسیل تسلیحاتی خود را در منطقه افزایش داده است. پنتاگون نیز تجهیزات نظامی و تسلیحاتی شامل دفاع هوایی و مهمات را به اسرائیل ارسال کرده است.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات ‌متحده، می‌گوید که استقرار دو ناو هواپیمابر آمریکا «برای تحریک کسی نیست، بلکه صرفا پیام بازدارنده بسیار واضحی است مبنی بر اینکه هیچ‌کس نباید کاری کند که این درگیری گسترش یابد». آنتونی بلینکن درباره سفر امروز بایدن به منطقه نیز گفت که بایدن امیدوار است «از اسرائیل در‌این‌باره بشنود که عملیاتش را به‌گونه‌ای انجام خواهد داد که تلفات غیرنظامیان به حداقل برسد و اجازه ارسال کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه را نیز می‌دهد». انتظار می‌رود کوریلا با مقامات ارشد نظامی اسرائیل دیدار کند و اطمینان یابد که درک روشنی از نیازهای دفاعی این کشور متحد آمریکا وجود دارد. آمریکا هم‌اکنون یک ناوگروه جنگی را در شرق دریای مدیترانه مستقر کرده و یک ناوگروه دیگر هم در راه است. پایگاه‌های آمریکا در منطقه نیز نیرو، جنگنده و ناو در اختیار دارند. پنتاگون هم به حدود دو هزار نیرو فرمان آماده‌باش داده است که در صورت لزوم به اسرائیل اعزام شوند. معمولا بازه زمانی اعزام ۹۶ ساعت است. در همین ارتباط، روزنامه وال‌استریت ‌ژورنال به نقل از وزارت دفاع ایالات‌ متحده می‌گوید نزدیک به دو هزار نظامی این کشور انتخاب شده‌اند تا برای حمایت از اسرائیل به این کشور اعزام شوند. به گفته پنتاگون، این نیروها برای مشاوره‌های راهبردی و پشتیبانی‌های پزشکی به خاورمیانه می‌روند. به گفته این وزارتخانه، قرار نیست هیچ‌یک از این نیروها در جنگ‌های رودررو شرکت کنند. وال‌استریت ژورنال نوشته ‌است این نیروها درحال‌حاضر در نقاطی در آسیا و اروپا مستقر هستند. مشخص نیست ایالات متحده تحت چه شرایطی می‌تواند این نیروها را به اسرائیل اعزام یا در آنجا مستقر کند. به گزارش وال‌استریت‌ ژورنال، تصمیم پنتاگون نشان می‌دهد در صورت تهاجم زمینی ارتش اسرائیل به غزه، آمریکا آماده حمایت از نیروهای اسرائیلی است. در جریان ۱۰ روز درگیری حماس و اسرائیل پس از حمله حماس به اسرائیل، تا‌کنون دست‌کم هزارو ۴۰۰ نفر در اسرائیل کشته و دو‌هزار‌و ۸۰۰ نفر در غزه شامل زنان و کودکان شهید شده‌اند. هزاران نفر هم مجروح‌اند. حماس می‌گوید دست‌کم ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر را نیز گروگان گرفته است. در یازدهمین روز جنگ، حمله‌ها همچنان با شدت ادامه دارد. نشست آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا با کابینه جنگ اسرائیل که برای هشت ساعت ادامه داشت برای دقایقی در پی به صدا درآمدن آژیر خطر متوقف شد و آنها به پناهگاه رفتند. دیپلماسی بین‌المللی هم علاوه بر تلاش برای فرونشاندن بحران، بر ایجاد کریدور بشردوستانه برای انتقال غیرنظامیان از غزه از طریق مصر و ارسال کمک به غزه متمرکز است.