بیماری مرموز چینی

یکی از دل‌مشغولی‌های خیلی از مردم عادی جهان در این روزها، بیماری کودکان در مناطقی از چین است. دهکده جهانی حالا یک واقعیت است و پس از پشت سر گذاشتن تجربه ترسناک و دردناک پاندمی کووید‌19، اخبار مربوط به بروز بیماری‌های عفونی (به‌خصوص تنفسی) به‌ویژه از چین، به‌شدت ایجاد حساسیت و هراس می‌کند. اما درباره این بیماری جدید چه می‌دانیم و چه نمی‌دانیم؟ در این مطلب فهرست‌وار دانسته‌ها، ندانسته‌ها و موارد شک و تردید بیان شده است.

1- چینی‌ها به جامعه جهانی پیام داده‌اند که جای نگرانی وجود ندارد. در یک کنفرانس مطبوعاتی چند مقام بهداشتی چین اعلام کرده‌اند سویه‌های معمولی از ویروس‌های آنفلوانزا و کرونا و سنسشیال تنفسی و البته مایکوپلاسما پنومونیه (که یک شبه‌باکتری است) باعث این بیماری‌ها هستند و سویه جدید و خطرناک جدیدی دیده نشده است. آنها می‌گویند ترس عمومی ناشی از تجربیات دوران کرونا باعث هجوم مردم به بیمارستان‌ها شده و فعلا هیچ موردی از مرگ گزارش نشده است.

2- این یک واقعیت است که چین سخت‌گیرانه‌ترین قوانین مربوط به قرنطینه در جهان را داشت و محدودیت‌های بسیار شدید و طولانی‌مدت در این کشور باعث کاهش چرخش همه انواع بیماری‌های عفونی به‌خصوص در بین کودکان شد. حالا برخی متخصصان معتقدند در اولین زمستان پس از حدود سه سال قرنطینه، این روند چرخش و بیماری‌زایی ویروس‌های همیشه موجود در جوامع، به‌خصوص در بین کودکان، اصلا عجیب نیست.

3- اما پنهان‌کاری چین در زمان همه‌گیری کرونا و انتشار بسیار دیرهنگام اطلاعات مهم درخصوص همه‌گیری و منشأ آن و عدم همکاری با مجامع علمی بین‌المللی در آن زمان، باعث بی‌اعتمادی جهانی به سیستم سیاسی و اطلاع‌رسانی این کشور شده و حالا ترس از پنهان‌کاری مجدد این کشور و خطر رقم‌خوردن پاندمی جدید، پس ذهن بسیاری از متخصصان، کارشناسان و مردم عادی جهان وجود دارد.

4- باید اشاره کرد که یکی از مسائل غریب درباره بیماری کرونا، میزان ابتلای پایین کودکان به این بیماری بود؛ به‌گونه‌ای‌که تعداد موارد ابتلا در کودکان و شدت بیماری در آنها بسیار کمتر از بزرگسالان بود و این برخلاف الگوی معمول بیماری‌های عفونی تنفسی بود. حالا یکی از مسائل مورد تشکیک درخصوص اطلاع‌رسانی چینی‌ها، این است که اگر سویه‌های آشنا عامل بیماری هستند، چرا تمام گزارش‌ها درباره ابتلای کودکان به بیماری است، در‌حالی‌که این سویه‌ها می‌توانند بزرگسالان را هم مبتلا کنند هر‌چند شاید در برخی موارد ابتلای بزرگسالان خفیف‌تر باشد (به‌خصوص در مورد سویه مایکوپلاسما و البته‌ ویروس سنسشیال تنفسی هم باید گفت که ممکن است درجاتی از مصونیت در بزرگسالان علیه آن وجود داشته باشد).

5- یک نگرانی کاملا جدی در جهان «نو‌شدن» ویروس‌های معمول و در چرخش در جامعه است. اگرچه چین اعلام کرده همان سویه‌های قبلی را شاهد هستیم، اما نگرانی اصلی بروز جهش‌های متعدد و تبدیل‌شدن یک ویروس معمولی به ویروسی با قابلیت بیماری‌زایی شدید است؛ یعنی اتفاقی که در‌خصوص کووید‌19 هم شاهد آن بودیم. یکی از اولین درخواست‌های سازمان بهداشت جهانی و مجامع علمی جهانی از چین، مشخص‌کردن شناسنامه و ژنوم گونه‌های در چرخش جدا‌شده از بدن بیماران است که هنوز این خواسته پاسخی دریافت نکرده است.

در کل به نظر نمی‌رسد در این لحظه دلایل زیادی برای هراس از بروز پاندمی بعدی وجود داشته باشد، اما حداقل این ابراز نگرانی یک حسن دارد و آن نیز بازنگری سیستم‌ها و سیاست‌های مقابله با بحران است. در زمان همه‌گیری کرونا تقریبا تمامی کشورهای جهان غافلگیر شدند و ایران هم؛ بااین‌حال، پاسخ‌دهی کشورها در مقاطع پس از تثبیت بیماری در سطح جهان متفاوت بود و ایران با وجود داشتن سیستم درمانی بالاتر از سطح معمول کشور خود، یکی از پرچالش‌ترین و ضعیف‌ترین کشورها در مقابل شرایط بحرانی بود (هرچند مسئولان دیروز و امروز حالا با فراموش‌کردن آنچه گذشت، از عملکردشان در آن دوره برای خود کارنامه افتخار ساخته‌اند!) و حالا هم قطعا آمادگی مقابله با شرایط بحرانی همه‌گیر و سخت در کشورمان وجود ندارد.

شاید مسئولان و مدیران با آمارها و بیلان‌های روی کاغذ خبر از آمادگی 110‌درصدی کشور برای مقابله با هر بحران پیش‌بینی‌شده و پیش‌بینی‌نشده‌ای بدهند، اما واقعیت این است که در کشوری که چند ماه است تأمین شیرخشک کودکان به یک چالش بدل شده‌، آمارها و نمودارها و کنفرانس‌های مطبوعاتی مسئولان هیچ اطمینان خاطر و دلگرمی ایجاد نمی‌کند. هیچ!