بازی مجاری

رهبران اتحادیه اروپا موافقت کردند که مذاکرات برای عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا را حتی با وجود ادامه مبارزه اوکراین با تهاجم روسیه آغاز کنند؛ اما به‌ دلیل مخالفت مجارستان نتوانستند درباره بسته کمک مالی ۵۰ میلیارد‌یورویی به کی‌یف به توافق برسند. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان که از متحدان ولادیمیر پوتین به شمار می‌آید، این کمک را وتو کرد و ضربه سخت دیگری به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، وارد کرد؛ آن‌هم پس از اینکه او این هفته نتوانست قانون‌گذاران آمریکایی را متقاعد کند که ۶۱ میلیارد دلار کمک اضافی برای اوکراین را که عمدتا برای خرید تسلیحات از ایالات متحده است، تصویب کنند.

مارک روته، نخست‌وزیر هلند، به خبرنگاران گفت: «ما هنوز زمان داریم، اوکراین در چند هفته آینده بی‌پول نیست. من نسبتا مطمئن هستم که می‌توانیم اوایل سال آینده به توافق برسیم. ما به اواخر ژانویه فکر می‌کنیم».

آغاز مذاکرات الحاق یک لحظه مهم و دگرگونی خیره‌کننده برای کشوری بود که در حال جنگ است و تلاش می‌کند پشتوانه‌ای برای آرمان‌های عضویت خود بیابد که مدت‌ها با مخالفت سرسختانه اوربان روبه‌رو شده بود. نخست‌وزیر مجارستان تصمیم گرفت مذاکرات الحاق اوکراین به اتحادیه اروپا را وتو نکند، اما بسته کمکی را مسدود کرد. شارل میشل، رئیس شورای اروپا گفت: «می‌توانم به شما اطلاع دهم که ۲۶ رهبر بر سر مذاکره درباره بودجه توافق کردند. من باید خیلی دقیق باشم. یکی از رهبران، سوئد، باید با پارلمان خود مشورت کند که مطابق روال معمول این کشور است و یک رهبر نتوانست موافقت کند». این تصمیم مستلزم اتفاق آرا در میان اعضای اتحادیه اروپا بود.

اگرچه روند بین آغاز مذاکرات و سرانجام عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا ممکن است سال‌ها طول بکشد، زلنسکی از این توافق به‌عنوان «پیروزی برای اوکراین، پیروزی برای تمام اروپا» یاد کرد. زلنسکی گفت: «تاریخ را کسانی می‌سازند که از مبارزه برای آزادی خسته نمی‌شوند». با وجود مخالفت مجارستان که در‌حال‌حاضر راه را برای تخصیص هرگونه کمک مالی جدید به اوکراین بسته است، رهبران اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند مذاکرات برای حصول توافق در این زمینه را اوایل سال آینده از سر می‌گیرند.

استقبال مسکو

مسکو هم از اقدام نخست‌وزیر مجارستان در وتوی کمک مالی ۵۰ میلیارد‌یورویی اتحادیه اروپا به اوکراین استقبال کرد. کاخ ریاست‌جمهوری روسیه در واکنش به این اقدام ویکتور اوربان اعلام کرد که مجارستان «بر‌خلاف بسیاری از کشورهای اروپایی» از منافع خود دفاع می‌کند. دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در این زمینه تصریح کرد: «مجارستان یک کشور مستقل است و منافع خود را دارد. این کشور برخلاف بسیاری از کشورهای اروپایی، قاطعانه از منافع خود دفاع می‌کند؛ رویکردی که مورد تحسین ما است». خبرگزاری فرانسه ضمن انعکاس واکنش روسیه به وتوی کمک مالی اروپا به اوکراین از طرف نخست‌وزیر مجارستان در گزارش خود آورده است که ویکتور اوربان، تنها رهبر اتحادیه اروپاست که با گذشت نزدیک به دو سال از حمله نظامی روسیه به اوکراین، روابط نزدیک خود را با کرملین حفظ کرده است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز با وجود گذشت نزدیک به دو سال نبرد خونین در اوکراین گفت که اهداف کشورش در این جنگ تغییر نکرده و تا برکناری حکومت فعلی کی‌یف و از‌میان‌بردن توانایی‌های نظامی اوکراین، به جنگ ادامه خواهد داد. رئیس‌جمهوری روسیه که در یک کنفرانس رسانه‌ای شرکت کرده بود، ادعا کرد: من به شما آنچه را پیش‌تر گفته بودیم، یادآوری می‌کنم؛ «ناز‌ی‌زدایی و غیرنظامی‌سازی اوکراین، به‌علاوه اعلام بی‌طرفی از سوی کی‌یف». او اضافه کرد که راه‌حل برای این موارد سرانجام «با مذاکره یا با زور» به دست خواهد آمد.

اظهارات رئیس‌جمهوری روسیه در حالی بیان می‌شود که اوکراین در ضدحمله خود در سال جاری آن‌گونه که انتظار می‌رفت، پیش نرفته و فشار نظامی مسکو در جبهه‌های جنگ در ماه‌های اخیر ارتش اوکراین را وادار به عقب‌نشینی در بعضی جبهه‌ها کرده است.

متحد مجارستانی پوتین

ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، بارها مقامات اتحادیه اروپا را تهدید به «وتو» کرده بود و آمادگی اوکراین برای شروع این مذاکرات همچنین اعتبار کمیسیون اروپا را به‌عنوان یک داور بی‌طرف زیر سؤال برده بود.

پس از آنکه در جولای سال گذشته میلادی با نامزدی اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا موافقت شد، برای این کشور هفت شرط به‌عنوان الزامات آغاز مذاکرات الحاق تعیین شد. اکنون بروکسل می‌گوید اگرچه همه این پیش‌شرط‌ها به طور کامل تحقق نیافته، اما اصلاحات به اندازه کافی برای آغاز مرحله بعدی روند الحاق انجام شده است. نخست‌وزیر مجارستان همین استدلال را زیر سؤال برده و اتحادیه اروپا را به چالش کشیده است.

ویکتور اوربان در ویدئوی کوتاهی که بلافاصله پس از این تصمیم‌گیری در فیس‌بوک منتشر شد، گفت که در این رأی‌گیری حیاتی، «رأی ممتنع» داده است.

او افزود: «موضع مجارستان روشن است؛ اوکراین آماده شروع مذاکرات برای عضویت در اتحادیه اروپا نیست. این یک کار کاملا بیهوده، غیرمنطقی و اشتباه است که در این شرایط مذاکرات با اوکراین را آغاز کنیم و مجارستان موضع خود را تغییر نمی‌دهد».

او افزود تنها از‌این‌رو با این تصمیم مخالفت نکرده که «26 کشور دیگر عضو اتحادیه اروپا همچنان تصمیم به انجام این کار داشتند»؛ اما تأکید کرد: «مجارستان نمی‌خواهد در این تصمیم بد شریک شود؛ بنابراین امروز از دادن رأی موافق خودداری کرده است». نخست‌وزیر مجارستان همچنین در مصاحبه با یک شبکه رادیویی در کشورش تصریح کرد: «بارها گفته‌ام که اگر قرار است اصلاحیه‌ای در بودجه اتحادیه اروپا انجام شود، مجارستان از این فرصت استفاده می‌کند تا به‌وضوح آنچه را که شایسته آن است، مطالبه کند». او این ضرب‌الاجل را به ماه فوریه، زمان برپایی اجلاس فوق‌العاده بعدی سران اتحادیه اروپا، موکول کرد و گفت: «ما باید تصور بهتری از آنچه اصلاح بودجه به همراه دارد، داشته باشیم». اوربان در ادامه تأکید کرد: «ما می‌خواهیم با ما منصفانه رفتار شود و اکنون فرصت خوبی برای بیان نظر و دیدگاه‌های خود داریم».

کمیسیون اروپا در روزهای گذشته از آزادسازی ۱۰ میلیارد یورو از بودجه اختصاص‌یافته به مجارستان خبر داد. این در حالی است که ۲۱ میلیارد یوروی دیگر از این بودجه به دلیل «نقض حاکمیت قانون» از طرف بوداپست در چارچوب اقدامات مختلف از سوی اتحادیه اروپا مسدود شده است.

مایا ساندو، رئیس‌جمهور مولداوی نیز اعلام کرد: «مولداوی با مجوز اتحادیه اروپا برای آغاز مذاکرات الحاق، صفحه جدیدی را ورق می‌زند. ما آغوش گرم اروپا را احساس کردیم و از حمایت و ایمان شما سپاسگزاریم».

او افزود: «ما همچنان متعهد هستیم تا اصلاحات سختی را که برای عضویت در اتحادیه اروپا لازم است، انجام دهیم. مولداوی آماده است تا با این چالش روبه‌رو شود». در جریان نشست بروکسل، سران کشورها به گرجستان نیز وضعیت نامزدی عضویت در این اتحادیه را اعطا کردند. سالومه زورابیشویلی، رئیس‌جمهوری گرجستان، از یک «نقطه عطف تاریخی برای گرجستان» صحبت و اعلام کرد که «اراده تزلزل‌ناپذیر مردم گرجستان منجر به کسب جایگاه شایسته نامزدی شده است».

چالش‌های اوکراین

رئیس شورای اتحادیه اروپا از چراغ سبز و توافق سران اروپایی برای آغاز مذکرات با اوکراین بر سر پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا خبر داده است. آغاز این مذاکرات که رهبران کشورهای عضو در نشستی در بروکسل بر سر آن توافق کردند، احتمالا سال‌ها طول می‌کشد. این در حالی است که الحاق اوکراین، کشوری که ۴۴ میلیون نفر جمعیت دارد و از نظر جغرافیایی بزرگ‌تر از هر عضو دیگر اتحادیه اروپا‌ست، با چالش‌هایی منحصر‌به‌فرد برای این نهاد بزرگ اروپایی همراه است.

سرانه تولید ناخالص داخلی اوکراین از لحاظ قدرت خرید، کمتر از یک‌سوم میانگین اتحادیه اروپاست. این به آن معناست که اوکراین بلافاصله پس از عضویت، به دریافت بودجه‌ای برای یکسان‌سازی استانداردهای زندگی و حمایت از بخش عظیم کشاورزی خود نیازمند است.

بر‌ اساس تحقیقی که ماه جولای گذشته در اتحادیه اروپا انجام شد، اگر اوکراین در‌حال‌حاضر عضو اتحادیه بود، باید به موجب سیاست‌های مشترک اتحادیه در بخش کشاورزی، دست‌کم ۹۶.۵ میلیارد یورو دریافت می‌‌کرد. این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که اوکراین در صورت عضویت باید ۶۱ میلیارد یوروی دیگر نیز به موجب سیاست انسجام اتحادیه اروپا که با هدف یکسان‌سازی استانداردهای زندگی در سراسر کشورهای عضو تعین شده، دریافت کند.

در تحقیق اتحادیه اروپا آمده است که اوکراین از بودجه هفت‌ساله اتحادیه اروپا در مجموع، واجد شرایط دریافت ۱۸۶.۳ میلیارد یورو خواهد بود. این به آن معناست که بسیاری از کشورهایی که در‌حال‌حاضر دریافت‌کنندگان خالص وجوه اتحادیه اروپا هستند، به مشارکت‌کنندگان مالی تبدیل خواهند شد و مشارکت‌کنندگان موجود نیز باید میزان بیشتری نسبت به قبل بپردازند؛ مشکلی بزرگ که با عضویت اوکراین پیش‌روی اغلب ۲۷ عضو اتحادیه اروپا خواهد بود.

از منظر کشاورزی نیز اوکراین یک قدرت بزرگ کشاورزی در اروپا با ۴۱ میلیون هکتار زمین قابل کشت است که از این لحاظ بالاتر از فرانسه (با ۳۰ میلیون هکتار زمین قابل کشت) قرار دارد. بیشتر محصولات کشاوزی تولید‌شده در اوکراین در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به فروش می‌رسد؛ این کشور پس از الحاق، به‌عنوان یکی از اعضا، بخشی از بازار واحد اروپایی خواهد بود و به ‌همین ‌دلیل کالاها و محصولات تولیدی در آن بدون تعرفه یا سهمیه در مرزها جابه‌جا خواهد شد.

مقامات انتظار دارند اوکراین پس از عضویت، تولیدات کشاورزی و صادرات خود را به اتحادیه اروپا افزایش دهد؛ امری که سبب افزایش صادرات اروپایی این کشور و در‌برگرفتن بخش‌ها و بازارهای بیشتری در اروپا خواهد شد. این موضوع می‌تواند چالش دیگری را به همراه داشته باشد؛ به نحوی که سبب واکنش شدید کشاورزان در سراسر اتحادیه اروپا و فشار زیاد بر دولت‌ها خواهد شد.

از طرف دیگر، عضویت در اتحادیه، سبب گشایش کل بازار کار اتحادیه اروپا به روی میلیون‌ها کارگر اوکراینی می‌شود که دستمزد‌های کمتری را در کشورشان دریافت می‌کنند. رویترز در گزارش خود از ورود گسترده کارگران لهستانی به بریتانیا پس از الحاق این کشور به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۴ به‌عنوان یکی از عوامل تأثیر‌گذار یاد می‌کند که منجر به برگزیت شد. دیگر کشورهای اتحادیه اروپا پیش از گشایش کامل بازار کار خود به روی اعضای جدید اتحادیه از شرق اروپا، دوره‌های زمانی مرحله‌ای را برای این امر قائل شده‌اند. همچنین بر ‌اساس معاهدات اتحادیه اروپا، اعضا موظف‌اند «با هر امکانی که در اختیار دارند»، به دیگر کشورهای عضو اتحادیه که قربانی حملات و تجاوزات مسلحانه در قلمرو خود شده‌اند، کمک کنند. اگر اوکراین د‌رحالی‌که جنگ با روسیه در خاکش همچنان ادامه داشته باشد، به عضویت اتحادیه اروپا درآید، کشورهای اتحادیه اروپا باید به این اصل احترام بگذارند. اتحادیه اروپا در صورت الحاق اوکراین همچنین از یک مرز طولانی جدید‌تری با روسیه و بلاروس برخوردار خواهد شد که به نوبه خود پیامدهایی برای امنیت، مهاجرت و دفاع به همراه خواهد داشت.