«شرق» از جلسه شورای شهر تهران درباره واقعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت گزارش می‌دهد
چالش اسقاطی‌ها
«سیاه‌نمایی» توصیف همیشگی تعدادی از اعضای شورای شهر در واکنش به برخی از گزارش‌های نظارتی و تذکرهای تند‌وتیز گروهی دیگر از اعضای شورای شهر است. هفته گذشته مدیران حمل‌ونقلی شهرداری به صحن آمدند و گزارشی از عملکرد خود ارائه کردند. گزارشی که بیشتر لیست وعده‌های ترافیکی مدیران شهرداری بود؛ از برقی‌شدن ناوگان حمل‌ونقل عمومی تا ورود واگن‌های چینی.
شرق: «سیاه‌نمایی» توصیف همیشگی تعدادی از اعضای شورای شهر در واکنش به برخی از گزارش‌های نظارتی و تذکرهای تند‌وتیز گروهی دیگر از اعضای شورای شهر است. هفته گذشته مدیران حمل‌ونقلی شهرداری به صحن آمدند و گزارشی از عملکرد خود ارائه کردند. گزارشی که بیشتر لیست وعده‌های ترافیکی مدیران شهرداری بود؛ از برقی‌شدن ناوگان حمل‌ونقل عمومی تا ورود واگن‌های چینی.
اما این هفته کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر گزارشی از وضعیت واقعی ناوگان حمل‌ونقل براساس اطلاعات سامانه‌های شهرداری ارائه کرد که در برخی از حوزه‌ها عقب‌ماندگی‌های جدی را نشان می‌داد. از خاموش‌بودن دوربین‌های نظارتی تا کارنکردن دستگاه‌های کارتخوان. فاصله تکلیف شهرداری برای اورهال‌کردن واگن‌های مترو تا تعداد واگن‌هایی که تعمیر اساسی شده‌اند. توقف اتوبوس‌های نو در پارکینگ به بهانه نداشتن راننده پایه‌یک.
این گزارش مورد استقبال برخی از اعضای شورای شهر قرار گرفت و وعده‌های محقق‌نشده شهرداری در این مدت مورد یادآوری دوباره قرار گرفت. یکی از اعضا بر تکمیل پایانه شرق تأکید کرد و نرجس سلیمانی، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر هم وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی را مصداق مثل «آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی» دانست. اما پرویز سروری آن را سیاه‌نمایی توصیف کرد و محسن هرمزی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک آن را بی‌انصافی در برابر زحمات و پیگیری‌های مدیران شهری. او که خود را پس از نطق تشکری‌هاشمی به صحن رسانده بود، با وجود آنکه به گفته خودش در جریان دقیق موارد مطرح‌شده نبود اما نسبت به آن گلایه کرد و درباره اتوبوس‌های استفاده‌نشده در پارکینگ توضیح داد که دیگر نمی‌خواهند بخش خصوصی را توسعه دهند و این اتوبوس‌ها باید توسط شهرداری مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
تشکری‌هاشمی و ناصر امانی درخواست پاسخ به برخی از اظهارنظرها را داشتند اما مهدی چمران اجازه ادامه بحث را نداد. او که هفته گذشته منتقدان را با عزیز و عزیزترم دعوت به سکوت کرد، این‌بار با تحکم اجازه نداد بعد از سخنان خودش، سخن دیگری گفته شود. ناصر امانی عضو شورای شهر تهران به «شرق» گفت که فقط قصد داشته بگوید اینکه خصوصی‌سازی در اتوبوسرانی توسعه پیدا کند یا نه، براساس نظر شورای شهر است و اگر شورای شهر چنین تصمیمی داشته باشد، او تنها می‌تواند مخالفت خود را ابراز کند و نظر شورای شهر را اجرا کند.
تشکری‌هاشمی هم تأکید کرد این گزارش براساس اطلاعات سامانه‌های شهرداری است و اگر وضعیت سیاهی است، اطلاعاتی است که در این سامانه‌ها منتشر شده است. جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهرداری تهران، در نطق پیش از دستور خود به آلودگی هوای تهران هم اشاره کرد و گفت: اکنون روزهای سخت تنفس تهران را پشت‌سر می‌گذاریم و با تعطیل‌شدن مدارس ابتدایی، این پیام به جامعه منتقل شد که شرایط خوبی نیست و هوای تهران و زندگی در این آلودگی‌ها ناشی از وسایل نقلیه سلامت شهروندان را تهدید می‌کند. تهران به دلیل تحرکات ناشی از تردد خودروها دچار مشکلات بسیاری شده و باوجود اینکه نفس شهر به شماره افتاده اما تعداد خودروها به‌صورت انبوه در حال افزایش است و گویا هنوز درک دقیقی از شرایط بحرانی زیست‌محیطی و کیفیت زندگی نداریم. تشکری‌هاشمی با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته در مترو گفت: اعداد و ارقامی که در سامانه کنترل پروژه نوشته شده‌اند، حاکی از آن است که در هر بخش مترو تنها ۲۰ یا ۱۰ درصد پیشرفت داشته‌ایم که این اعداد جهادی و انقلابی نیستند و باید بزرگ‌تر و قابل‌توجه‌تر شوند. اینها اعدادی نیستند که ما با توسل به آنها بتوانیم امیدوار شویم. انتظار ما این است که به زیرساخت‌ها سرعت داده شود. در بخش توسعه مترو محدودیتی در حوزه بودجه وجود ندارد و شش هزار میلیارد تومان در این بخش منابع در نظر گرفته شده اما باید توسعه بیشتر شود. اکنون در خطوط ۴، ۷، ۶، توسعه جنوبی خط ۶ تهران و پرند ایستگاه‌هایی باقی مانده است که باید هرچه سریع‌تر تکمیل شوند. او با بیان اینکه در بخش بهره‌برداری مترو بودجه خوبی در نظر گرفته شده است، گفت: از پنج‌هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی که برای توسعه مترو تخصیص یافته، هزار و 550 میلیارد تومان برای نوسازی ناوگان در نظر گرفته شده است. اما از دوهزار و 140 میلیارد تومان بودجه ابلاغی برای بازسازی واگن‌ها فقط 880 میلیارد تومان معادل 41 درصد قرارداد بسته شده و فقط 173 میلیارد تومان به کار گرفته و در سامانه ثبت شده است. مبلغ فوق به معنای آن است که دوستان شهرداری باید به کار خود سرعت ببخشند؛ منطقی نیست که تا آذرماه و با توجه به پیش‌بینی‌ها هنوز قراردادی منعقد نشده باشد و بر همین اساس امیدواریم همکاران شرکت مترو تلاش جدی‌تری در این بخش داشته باشند.
به گفته تشکری‌هاشمی از ابتدای سال تاکنون 11 رام قطار ای‌سی، دو رام قطار دی‌سی و دو واگن دوطبقه اورهال شدند و این حاکی از آن است که 15 درصد کار پیش رفته و عملکرد موجود دارای نقص است.
خرابی کارتخوان‌های خروجی مترو
او به خرابی برخی از کارتخوان‌های خروج در مترو اشاره کرد و گفت: نزدیک به ۹۰۰ کارتخوان در ایستگاه‌های مترو تهران وجود دارد و این کارتخوان‌ها متأسفانه در بخش خروجی بعضا نقص دارند و وقتی مسافران می‌خواهند ایستگاه را ترک کنند، متوجه می‌شوند که دستگاه کارت آنها را نمی‌خواند و حداکثر هزینه را از مسافران دریافت می‌کند. این به معنای آن است که کارت‌ها در ورود خوانده می‌شوند اما هنگام خروج این کار انجام نمی‌شود و هزینه کامل از کارت شهروندان دریافت می‌شود. همچنین یکی دیگر از مشکلات این است که مانند کارت‌های قدیمی باقی‌مانده به افراد تحویل داده نشده است.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته در حوزه اتوبوسرانی گفت: ۱۲هزارو ۷۷۰ میلیارد تومان بودجه برای شرکت واحد در نظر گرفته شده است و در حوزه اتوبوس‌های فعال باید بگویم هرچند گزارش شهرداری حاکی از دوهزارو۹۰۰ اتوبوس فعال است اما آنچه اکنون هست، حدود هزارو۹۰۰ دستگاه اتوبوس فعال در شهر تهران وجود دارد و هنوز ناوگان فرسوده در حال کار هستند. درحال‌حاضر ۱۶۵ دستگاه ناوگان بازسازی شده است و مبالغی که برای این کار پرداخت شده ۱۵۷ میلیارد تومان است و با وجود آنکه هزار و ۲۶۵ میلیارد تومان برای بازسازی اتوبوس‌ها در نظر گرفته شده بود اما آنچه تا اکنون عملیاتی شده، قرارداد ۱۵۷ میلیارد تومانی است؛ یعنی تقریبا ۱۰ درصد از بودجه برای نوسازی به کار گرفته شده و این به معنای آن است که عقب‌ماندگی جدی در این حوزه وجود دارد. تاکنون قرارداد ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برقی، دوهزار و 140 دستگاه اتوبوس دیزل تک‌کابین، ۵۰۰ دستگاه مینی‌بوس و ۴۰ دستگاه مینی‌بوس سامانه جانبازان با بخش داخلی منعقد شده و هر زمان سازندگان داخلی به تعهد خود عمل کنند، وارد ناوگان می‌شود. در بخش خارجی نیز با فاینانسور خارجی به توافق رسیده‌ایم و خرید دو هزار دستگاه اتوبوس برقی در دست پیگیری است؛ البته خرید خارجی باید تبدیل به لایحه شده و به شورای اسلامی شهر تهران داده شود.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران گفت: از ابتدای سال تاکنون ۲۹۵ دستگاه اتوبوس به شرکت اتوبوسرانی تحویل داده شده اما از این میان فقط 144 دستگاه فعال هستند و 151 دستگاه در پارکینگ‌ها خوابیده‌اند و نکته حائز اهمیت این است که هزار و 150 راننده جدید جذب و البته هزار و 260 نفر بازنشسته شده‌اند. تشکری‌هاشمی با اشاره به سیستم پرداخت الکترونیک گفت: در گذشته نیز به وضعیت سیستم پرداخت الکترونیک و کارتخوان‌ها اشاره داشته‌ام. درحال‌حاضر ۳۱۵ ایستگاه بی‌آر‌تی در خطوط ده‌گانه تهران وجود دارد که از این میان فقط ۱۶۰ ایستگاه کارتخوان دارد و مابقی ایستگاه‌ها فاقد کارتخوان هستند و مردم نمی‌توانند در آنها کارت بلیت خود را پرداخت کنند. دوهزار و 206 دستگاه اتوبوس کارتخوان‌های قدیمی دارند که عمدتا آنها غیرفعال هستند. با این کار به ۵۰ سال قبل بازگشته‌ایم و مشت‌مشت پول بلیت به رانندگان داده می‌شود. آنچه باعث تعجب شده این است که چرا باید نیمی از ایستگاه‌های تهران فاقد دستگاه کارتخوان باشند. دو سال است که به‌صورت صلواتی در‌حال حمل‌ونقل شهروندان هستیم، با وجود اینکه روزانه بیش از یک‌میلیون سفر انجام می‌شود اما روزانه 350 هزار تراکنش ثبت می‌شود.
خاموشی دوربین‌های کنترل ترافیک
تشکری‌هاشمی با اشاره به بخش کنترل ترافیک گفت: در برنامه‌های چهار‌ساله خود به موضوع هوشمندسازی اشاره داشته‌ایم و در طول دو سال گذشته و در دوره ششم مدیریت شهری چندین بار تذکر داده شد که وضعیت سیستم‌های هوشمند شهر خوب نیستند. از ۲۴۲ مورد دوربین‌های طرح ترافیک ۱۳۴ مورد فعال هستند، از 210 دوربین‌های طرح کنترل آلودگی هوا تنها 56 مورد فعال هستند، از 187 دوربین ثبت تخلفات چراغ قرمز تنها ۷۶ مورد فعال هستند، از 16 دوربین پلاک‌خوان مسیر ویژه اتوبوس تنها پنج مورد فعال هستند، از ۴۲ دوربین پلاک‌خوان لاین اضطرار تنها ۲۲ مورد فعال هستند، از ۲۳ دوربین پلاک‌خوان بهشت زهرا تنها هشت مورد فعال هستند، از ۱۰ دوربین پلاک‌خوان پسماند هیچ موردی فعال نیستند، از ۴۰ مورد دوربین پلاک‌خوان تاکسی‌رانی تنها ۱۸ مورد فعال هستند، از ۱۳ دوربین پلاک‌خوان تره‌بار تنها ۱۰ مورد فعال هستند، از ۳۵ دوربین پلاک‌خوان رینگ تهران تنها ۱۴ مورد فعال هستند، از ۱۴ دوربین پلاک‌خوان خودروی سنگین تنها یک مورد فعال است، از هشت مورد دوربین مراکز معاینه فنی هر هشت مورد فعال هستند و از ۳۹۱ دوربین سامانه‌های ثبت تخلف سرعت تنها ۵۰ مورد فعال هستند.
او ادامه داد: البته این وضعیت هم وقتی یک شرکت در طول دو سال شش مدیر عوض می‌کند، پیش می‌آید و بیش‌از‌این نمی‌توان از این شرکت انتظار داشت.
تشکری‌هاشمی گفت: یکی از برنامه‌هایی که در برنامه چهار‌ساله به تصویب رساندیم، تکمیل پایانه شرق بوده است و برای آن صد میلیارد تومان بودجه مستقیم و ۲۰۰ میلیارد تومان در تبصره در نظر گرفته شده بود؛ اما اکنون ۱۰ میلیارد تومان از صد میلیارد تومان خرج شده و از آبان‌ماه تاکنون این پروژه متوقف شده است که طبق برنامه باید 94 درصد فاز اول تکمیل می‌شد؛ اما 35 درصد آن تکمیل شده است. ناصر امانی، عضو شورای شهر، در واکنش به نطق پیش از دستور تشکری‌هاشمی گفت: همه ما در شورا و شهرداری باید بپذیریم که 18 ماه تأخیر داشتیم؛ یعنی شش ماه 1400 و 12 ماه 1401 که بارها در شورا گفتم که اولویت اصلی ما باید حمل‌ونقل و بعد ترافیک شهر تهران باشد که با 18 ماه تأخیر در سال 1402، آن‌هم با همت شما این مسئله در دستور کار شورا و شهرداری قرار گرفت. اگر قراردادهای خوبی که برای مترو و برای اتوبوس بسته شده، در ابتدای سال 1401 بسته می‌شد و نزدیک به 20 ماه جلو بودیم؛ یعنی اتوبوس‌ها به جای 300 دستگاه به 700 دستگاه رسیده بود و اولین رام‌های قطارها هم رسیده بود. از مردم عذرخواهی می‌کنیم که 18 ماه تأخیر داشتیم؛ اما هر وقت ماهی را از آب بگیریم، تازه است و الان ما و شهرداری بسیج شده‌ایم که ناوگان حمل‌ونقل را توسعه دهیم.
امانی اضافه کرد: در موضوع اتوبوسرانی، قراردادها و اتوبوس‌های نو نیز دست شهرداری نیست؛ چرا‌که یا سازندگان داخلی توان ندارند یا قرارداد با خارجی‌ها زمان می‌برد. باید با بانک مرکزی هماهنگ شود و مجوز دولت و شورا گرفته شود و اینها مواردی است که به‌زودی نتیجه نمی‌دهد؛ ولی وقتی در گزارش رئیس کمیسیون حمل‌ونقل گفته می‌شود 150 دستگاه اتوبوس زیر آفتاب ماه‌هاست که خاک می‌خورند، به هیچ‌کس مربوط نیست و به مدیریت مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی برمی‌گردد. هیچ‌کس نمی‌پذیرد و هرقدر توجیه کنیم، حتما یک اشکال هست، چرا باید از 190 دستگاه، 40 ون فعال باشد؟ گفته شده 190 ون از وزارت کشور گرفته‌ایم که 40، 50 دستگاهش فعال است؛ چرا بقیه‌اش فعال نیست؟ چرا باید شماره‌گذاری این‌قدر با تأخیر انجام شود؟ نمی‌توانیم اینها را توجیه کنیم. درباره شرکت کنترل ترافیک، مگر همین‌جا اعتراض نکردیم و 11 نفر عضو شورا به شهردار تذکر ندادیم که این کارشان باعث می‌شود این شرکت از وظایف اصلی‌اش باز بماند؟ هیئتی مشخص کردید و این هیئت با شهرداری جلسه گذاشت و در حضور شما و شهردار تهران قرار شد همه آن اقدامات برگردد که هیچ‌کدام از اقدامات برنگشت و این بلایی است که امروز در این گزارش دیدیم بر سر شرکت کنترل ترافیک تهران آوردید که دوربین‌های کنترل سرعت بیش از دو‌سوم‌شان غیرفعال هستند. چه کسی این بلا را بر سر شرکت کنترل ترافیک تهران آورده است؟ مگر ما برای خودمان تذکر دادیم؟ ما همین روزها را پیش‌بینی می‌کردیم. نمی‌شود اینها را به قرارداد و پول نسبت داد. اینها اشکالات مدیریتی است و باید رفع شوند. مهدی اقراریان پس از استماع گزارش کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر از طرف تشکری‌هاشمی، عضو شورای شهر تهران، با بیان اینکه گزارشی که از پایانه شرق مطرح کردید، جزء دغدغه‌های بنده است و معاون حمل‌ونقل قول داده که تا پایان امسال افتتاح شود، گفت: با این گزارش‌ها به نظر می‌رسد این افتتاح دور از ذهن است؛ هرچند مدتی است که شهرداری تهران قول می‌دهد؛ اما شاید به دلیل بدقولی دیگران به وعده‌اش عمل نکرده است.
نرجس سلیمانی نیز درباره وضعیت حمل‌ونقل گفت: اعتراف و اذعان به متوقف‌گذاشتن اتوبوس‌های آماده به کار مصداق بارز عذر بدتر از گناه است، امیدوارم تا بهمن ماه که موعد پاسخ‌گویی شهردار تهران به سؤال بنده است، مصداق بارز «آفتابه لگن هفت دست؛ شام و ناهار هیچی» نشویم.
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم با بیان اینکه وقتی ما آمدیم، تقریبا حرکت‌های حمل‌ونقلی در نقطه صفر بود، گفت: خودروسازان قرار بود ماهی ۵۰ اتوبوس بدهند؛ اما نتوانستند و تنها ۱۷۰ اتوبوس دادند که در مقابل نیازهای تهران هیچ است و وقتی می‌بینیم که شرکت چینی دو هزار دستگاه اتوبوس مورد نیاز ما را در عرض چند روز می‌تواند بدهد، خب باید این کمبودها با حرکت تندتری جبران شود تا به شرایط عادی برسیم. مردم باید بدانند که شهرداری به عقیده من تلاش خود را در این زمینه کرده و شاید هفته‌ای سه روز وقت شهردار درباره حمل‌ونقل است؛ اما مشکلات و عقب‌ماندگی‌ها زیاد است.
استخدام در شهرداری براساس نخبگی یا پارتی؟
در جلسه روز گذشته موضوع استخدام در شهرداری تهران هم بررسی شد. مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت شورا، درباره مدیریت منابع انسانی در طرح سؤالی عنوان کرد: نکته‌ای که درباره بخشی از آیین‌نامه وجود دارد، این است که ما مشروط به عمل به آیین‌نامه، مجوز جذب نیروی انسانی را به شهرداری تهران داده‌ایم. تا زمانی که آیین‌نامه به تصویب صحن نرسیده باشد، شروط جاری، قطعا تحقق‌پذیر نیست. مضافا اینکه این موضوع از لحاظ شکلی نیز قابلیت دقت و بحث دارد. او در طرح پرسش دیگری ادامه داد: آیا این تعداد 706 نفر نیروی انسانی سازمان‌ها و شرکت‌ها و 29 نفر نیروی رسمی که از بدنه شهرداری تهران فارغ شدند، متناسب با آن اقدام به جذب نیروی جدید شده است؟ آیا نیروهایی که از سازمان‌ها و شرکت‌ها خارج شده، در همان محل مشغول به کار شدند یا در محل‌های دیگری به کار گرفته شده‌اند؟ این تناسب نسبت خروج و ورود هم امری تأمل‌برانگیز است.
مجید باقری، معاون برنامه‌ریزی، توسعه منابع انسانی و امور شورای شهرداری تهران، در پاسخ به سخنان مهدی اقراریان عنوان کرد: با افتخار اعلام می‌کنم که هیچ ارگانی در کشور در تبدیل وضعیت ایثارگران مانند شهرداری تهران عمل نکرده است؛ در مرحله اول چهار هزار نفر خوداظهاری کردند که تعدادی از آنها مدارک خود را تحویل دادند و امروز تمام افرادی که مدارک خود را تحویل داده و مورد تأیید قرار گرفته‌اند، در مرحله پذیرش قرار دارند. او ادامه داد: نیروهای شرکت‌هایی مانند شهربان و حریم‌بان نیز در همین شرکت تبدیل وضعیت شده‌اند و قرارداد آنها به قرارداد دائم تبدیل شده است.
اقراریان پس از استماع سخنان معاون برنامه‌ریزی، توسعه منابع انسانی و امور شورای شهرداری تهران، گفت: ما امکان مصلحت‌سنجی در هیچ کمیسیونی نداریم و براساس متن آن را در صحن به تصویب رساندیم. او با ذکر این نکته که در جلسات و ملاقات‌های مردمی درخواست اشتغال به وفور به ما اعلام می‌شود، با بیان اینکه ذهنیت امروز نخبگان این است که استخدام افراد براساس رابطه و پارتی انجام می‌شود، گفت: شهردار تهران بارها اعلام کرده که جذب نخبگان را انجام داده و سؤال ما این است که با چه مکانیسمی این نخبگان جذب شده‌اند؟ اصلا شما به چه کسی نخبه می‌گویید؟
این عضو شورا یادآور شد: اینکه آقای زاکانی صحبت از جذب نخبگان می‌کند، با چه فراخور و چارچوبی این ادعا را دارد؟
