زمستان امسال با آلودگی آغاز شد

آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد آذرماه امسال شهروندان تهرانی یک روز هوای پاک، هشت روز هوای قابل قبول، ۱۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و چهار روز ناسالم تنفس کرده‌اند. ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون ۲۰ روز آلاینده شاخص بود.

کیفیت هوای تهران در آخرین ماه پاییز سال ۱۴۰۱ شش روز در شرایط قابل قبول، ۱۶ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و هشت روز ناسالم ثبت شد. ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون طی ۲۴ روز آلاینده شاخص هوای تهران بود. آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد کیفیت هوای پایتخت در آذرماه سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ تعداد روزهای آلوده بیشتری را ‌داشت؛ چراکه کیفیت هوای تهران در آذر سال ۱۴۰۰ چهار روز در وضعیت قابل قبول، ۲۱ روز ناسالم در شرایط برای گروه‌های حساس و پنج روز در وضعیت ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت. آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون علت آلودگی هوا طی ۳۰ روز آذرماه این سال بود.

آذرماه سال ۹۹ نیز آلاینده شاخص هوای تهران ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود. به‌طور کلی کیفیت هوا در آذرماه این سال ۱۰ روز در شرایط قابل قبول و ۲۰ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. طی سومین ماه پاییز سال ۹۸، تهرانی‌ها ۱۲ روز هوای قابل قبول، ۱۵ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و سه روز هوای آلوده برای تمامی گروه‌ها را تنفس کردند. آلاینده شاخص در این‌ بازه زمانی ۳۰ روز، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود. آذرماه سال ۹۷ ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، در تمامی روزهای این ماه آلاینده شاخص بود. در این ماه، تهرانی‌ها یک روز هوای پاک، ۱۸ روز هوای قابل قبول و ۱۱ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را تنفس کردند. روز گذشته یعنی اول دی‌ماه نیز هوای تهران برای گروهای حساس ناسالم بود. مطابق اعلام سازمان کنترل کیفیت هوا، کیفیت هوای تهران روی ۱۱۶ قرار داشت.

بر اساس مطالعات و تحقیقات دانشمندان، برای هر آلاینده یک حد مجاز تعریف می‌شود. ذرات معلق کمتر از ۲.۵ آلاینده شاخص هوای تهران در روزهای سرد پایتخت است. این آلاینده‌ها دارای قطر 2.5 میکرون یا کمتر هستند که تقریبا یک‌سی‌ام قطر موی انسان است و به‌عنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می‌شوند. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب‌و‌هوا متفاوت است و منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت‌های احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب و...) و فرایندهای صنعتی خاص می‌شود. این ذرات هم به‌طور مستقیم ساطع می‌شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می‌گیرند.

به‌طورکلی، عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت مانند سوزاندن زغال‌سنگ و چوب، خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایندهای صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودروها‌ست. ذرات معلق عموما در ماه‌های سرد سال کیفیت هوا را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار‌گرفتن در معرض این آلاینده‌ها باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند. شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی، از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.

گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تأثیر منفی داشته باشد. اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ قرار می‌گیرد که در نتیجه آن، گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.

در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، همه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این، در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.

بارندگی در راه است

بعد از یک پاییز کم‌بارش و پر از آلودگی، همه امیدشان را به زمستان خوش کرده‌اند. سازمان هواشناسی کشور نسبت به بارش شدید و کاهش محسوس دما در هشت استان هشدار داد و بر لزوم خودداری از سفرهای غیرضروری تأکید کرد.

سازمان هواشناسی کشور با صدور هشدار هواشناسی سطح نارنجی، با اشاره به تشدید فعالیت سامانه بارشی آورده است: در روز جمعه (اول دی‌ماه) در چهارمحال‌و‌بختیاری، جنوب آذربایجان غربی، غرب کردستان، شمال کرمانشاه و شمال شرق خوزستان، روز شنبه (۲ دی‌ماه) در کهگیلویه‌و‌بویراحمد، چهارمحال‌و‌بختیاری، آذربایجان غربی، نیمه غربی کردستان، نیمه شرقی و شمال خوزستان، جنوب و ارتفاعات لرستان، ارتفاعات جنوب اصفهان و روز یکشنبه (۳ دی‌ماه) در جنوب آذربایجان غربی، نیمه غربی کردستان و شمال کرمانشاه بارش باران، در مناطق گرمسیر رعدوبرق، وزش باد شدید، کاهش محسوس دما، در ارتفاعات و نواحی سردسیر بارش برف، کولاک برف، رخداد مه و احتمال وقوع بهمن پیش‌بینی می‌شود.

به دنبال تشدید فعالیت سامانه بارشی، اختلال در ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی و هوایی، لغزندگی زمین در گردنه‌های کوهستانی به سبب بارش برف، کاهش دید، سقوط سنگ از ارتفاعات، احتمال بهمن، کولاک برف، سیلابی‌شدن مسیل‌ها، طغیان رودخانه‌ها، آب‌گرفتگی معابر، صاعقه و تنش دمایی در سالن‌های دامداری مرغداری و گلخانه‌ها دور از انتظار نیست.

از همین رو سازمان هواشناسی کشور نسبت به پرهیز از سفرهای غیرضروری به‌ویژه در گردنه‌های برف‌گیر و مجهز‌بودن خودروها به وسایل زمستانی در مناطق سردسیر، خودداری از توقف در بستر و حاشیه رودخانه‌ها، احتیاط در عبور از حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌ها، خودداری از فعالیت‌های کوهنوردی و جابه‌جایی عشایر، پرهیز از فعالیت‌های عمرانی، آمادگی دستگاه‌های اجرائی و امدادی و پاکسازی دهانه پل‌ها، لایروبی کانال‌ها و آب‌روها، آمادگی راهداری جهت برف‌روبی در گردنه‌ها و نقاط سردسیر، کنترل دما و رطوبت در سالن‌های پرورشی و انتقال ماشین‌آلات کشاورزی به نقاط مسقف توصیه می‌کند.

در هشدار نارنجی‌رنگ سازمان هواشناسی پیش‌بینی می‌شود که پدیده‌ای جوی اثرات منفی به دنبال داشته باشد و خسارت‌های احتمالی را سبب شود. هشدار نارنجی برای آماده‌باش دستگاه‌های مسئول برای مقابله با یک پدیده خسارت‌زا صادر می‌شود. بر اساس بررسی نقشه‌های پیش‌یابی و تحلیل الگوهای همدیدی، وضعیت جوی استان تهران از بعد‌از‌ظهر دیروز (اول دی‌ماه) با نفوذ سامانه بارشی و بروز ناپایداری تا روز دوشنبه (۴ دی‌ماه) به‌طور متناوب آسمان نیمه‌ابری تا ابری، در بعضی ساعات همراه با بارش باران و وزش باد، در نیمه شمالی بارش برف و باران، در ارتفاعات بارش برف گاهی وزش باد شدید و کولاک برف و طی ساعات شب گاهی مه پیش‌بینی می‌شود.

از بعد‌از‌ظهر امروز (۲ دی‌ماه) تا روز سه‌شنبه (۵ دی‌ماه) در بعضی ساعات وزش باد شدید گاهی خیلی شدید مورد انتظار است. برای امروز و فردا در مناطق پرتردد در بعضی ساعات افزایش غبار و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی می‌شود.

بر اساس این گزارش، آسمان تهران امروز (۲ دی‌ماه) نیمه ابری و غبار محلی به‌تدریج ابری و بارش پراکنده، گاهی وزش باد با حداقل دمای ۳ و حداکثر دمای ۱۱ درجه سانتی‌گراد و در روز یکشنبه (۳ دی‌ماه) قسمتی ابری تا نیمه‌ابری، در بعضی ساعت‌ها افزایش ابر و افزایش باد به‌ تدریج کاهش ابر با حداقل دمای ۵ و حداکثر دمای ۱۴ درجه سانتی‌گراد پیش‌بینی می‌شود.