قانون جوانی جمعیت نیازمند بازنگری است

ایرنا: حوزه دستیار رئیس‌جمهور در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی نشستی با عنوان «بررسی تجربه زیسته دختران دهه ۶۰ با نگاهی بر قوانین مصوب مرتبط» را با حضور کارشناسان حوزه جمعیت و خانواده در نهاد ریاست‌جمهوری برگزار کردند تا به واکاوی مشکلات دختران مجرد متولد دهه ۶۰ بپردازد. سکینه‌سادات پاد، دستیار رئیس‌جمهور در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی، در این نشست از اینکه برخی از قوانین برای دختران دهه ۶۰ نسبتی با عدالت ندارد، انتقاد کرده بود. 

پاد: برخی مصوبات برای دختران دهه ۶۰ نسبتی با عدالت ندارد

محمدرضا زهرایی عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، احمد غیاث‌وند جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، احمد دراهکی عضو هیئت علمی و مدیرگروه جمعیت‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، رقیه سادات مؤمن دکترای مطالعات زنان و هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، حجت‌الاسلام مهدی عباسی هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث و رئیس میز تحکیم خانواده و تبلیغات حوزه علمیه قم، الهه خدادادی دکترای مطالعات زنان و پژوهشگر حوزه خانواده، خدیجه زارعی دانش‌پژوه فلسفه تعلیم و تربیت، از کارشناسان حاضر در این نشست بودند:

جوان‌همسری و مدارای اجتماعی با پسران مجرد، سبب تجرد دختران شده است/ ۲۰ درصد جوانان تمایلی به ازدواج ندارند/ کاهش حمایت خانواده‌ها

بخش سوم این نشست به اظهارات محمدرضا زهرایی، عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، اختصاص داشت که معتقد است باید قوانینی که سبب بی‌عدالتی برای دختران می‌شود، بازنگری شود و حاکمیت خود را ملزم به حمایت از این قشر بداند. محمدرضا زهرایی، عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، در این نشست با بیان اینکه گاهی بر سر برخی موضوعات انسداد ایجاد می‌شود، اظهار کرد: انسداد را ما درست می‌کنیم؛ در‌حالی‌که رهبر انقلاب چند سال پیش فرمودند در نظام اسلامی ما انسداد وجود ندارد. او توضیح داد: اتفاقی که به‌ویژه در وضع قوانین رخ می‌دهد، این است که قوانین تسهیل‌کننده و محدودکننده هستند؛ یعنی هر دو کارکرد را دارند؛ بنابراین وظیفه ماست که هر‌جا قرار است انسدادی ایجاد شود، سازوکاری ایجاد کنیم که انسداد شکل نگیرد. زهرایی طرد، خشونت و خودکشی را از آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از انسداد دانست و اظهار کرد: یکی از وظایف حکمرانی این است که هر جایی قرار است انسدادی ایجاد شود، آن انسداد را برطرف کند. عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با اشاره به وظایفی که رئیس‌جمهور در حکم انتصاب دستیار رئیس‌جمهور در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی تبیین کرده است، اظهار کرد: یکی از انسدادهای ایجادشده، استخدام و اشتغال دخترانی بود که به تجرد قطعی رسیده‌اند. او به یکی از جلساتی که برای بررسی مشکلات این قشر برگزار شده بود، اشاره کرد و گفت: یکی از حاضران می‌گفت که هیچ‌گونه حامی مالی ندارد و همه بستگانش که می‌توانستند او را تحت حمایت قرار دهند، فوت کرده‌اند و با قوانینی که وضع شده، پس از سال‌ها تحصیل دانشگاهی، امیدش برای کسب شغل و درآمد را از دست داده است. این کارشناس مسائل اجتماعی با بیان اینکه بسیاری از مشکلات مربوط به متولدان دهه ۶۰ به قبل از آن یعنی دهه ۵۰ بازمی‌گردد، اظهار کرد: مشکل اصلی متولدان دهه ۶۰ بار جمعیتی این دهه است.

دختران مسبب تجرد نیستند

زهرایی با یادآوری اینکه متولدان این دهه در دوره اصلاحات وارد دوره جوانی شدند و بار جمعیتی آنان در دوره تحصیل در مدارس، ورود به دانشگاه و اشتغال آنان مشهود بود، گفت: در آن زمان جمعیت جوان به‌عنوان مشکل معرفی شد؛ درحالی‌که رهبر انقلاب پایانی بر این دیدگاه گذاشتند و فرمودند اینها سرمایه انسانی هستند، اینها مشکل نیستند و باید زمینه رشد و شکوفایی آنها را فراهم کنیم. عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی این نکته را یادآور شد که به مرور زمان، مشکلات این گروه سنی تشدید شد. در دوره‌ای تحصیل آنها داستانی داشت و اگرچه همان زمان هم حل‌شدنی بود؛ اما به دلیل ضعف مدیریتی نتوانستند آن را حل کنند.

قانون جوانی جمعیت نیازمند بازنگری است/ لزوم حمایت حاکمیت از دختران مجرد

حاکمیت باید خود را موظف به حمایت از دختران مجرد و تک سرپرست بداند

او با بیان اینکه در حوزه ازدواج نیز با همین سبک با متولدان دهه ۶۰ برخورد شد؛ به طوری که از ازدواج اینها غفلت شد، اظهار کرد: ازدواج برای نسل جوان از آنجا اهمیت دارد که بازتولید نهاد خانواده به‌مثابه سازوکار حمایتی از طریق ازدواج انجام می‌شود.

ازدواج جوانان از آنجا اهمیت دارد که بازتولید نهاد خانواده را بر‌عهده دارد

زهرایی با تأکید بر اینکه مسبب تجرد دختران، خود دختران نیستند، اظهار کرد: دست روی دست گذاشتن در موضوع ازدواج سبب شد تا اکنون نه‌تنها با مشکل ازدواج دختران مجرد دهه ۶۰ روبه‌رو باشیم؛ بلکه اشتغال آنان با مشکلاتی مواجه باشد. عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از اینکه برخی قانون‌گذاری‌ها در حوزه اشتغال سبب انسداد در اشتغال افراد مجرد می‌شود، گفت: در قانون برنامه ششم و اسناد بالادستی بحث حمایت از زنان سرپرست خانوار مطرح شده است؛ یعنی حاکمیت خود را موظف به حمایت از این قشر می‌داند و طبیعتا باید خود را برای دختران مجرد و تک سرپرست موظف بداند.

بی‌عدالتی قانون جوانی جمعیت برای مجردها

این کارشناس مسائل اجتماعی در ادامه به قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اشاره کرد و گفت: در این قانون تأهل دو درصد به امتیاز استخدام اضافه می‌کند که عدد بزرگی می‌شود؛ یعنی با تأهل و چهار فرزند این عدد به ۱۰ درصد می‌رسد؛ در‌صورتی‌که امتیازاتی که برای مقالات علمی، کتاب و بقیه مسائل مدیریتی و... است، باز عقب می‌افتد. زهرایی اظهار کرد: در این قانون ما یک امتیاز دادیم که افراد متأهل شوند یا فرزند بیشتر داشته باشند؛ ولی به نتایج این امتیازات توجه نکردیم. عضو کارگروه مسائل اجتماعی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: اکنون خانواده‌هایی هم داریم که این تجربه و فرصت برای آنها ایجاد شده که چهار فرزند داشته باشد، از نظر سنی سنوات آنها اضافه شده و الان امتیاز استخدام آموزش و پرورش شود و در مقابل خانواده‌هایی هم هستند که در گذشته چنین امتیازاتی دریافت نکرده‌اند. زهرایی به بحث واگذاری مسکن در قانون جوانی جمعیت نیز اشاره کرد و خواستار بازنگری در مواردی از این دست شد. او با تأکید بر اینکه این رویکرد سبب شده تا قانون جوانی جمعیت به ضد خانواده تبدیل شود و شایسته‌‌‌‌سالاری را مخدوش کند، گفت: اگر بتوانیم سازوکاری برای اصلاح اشکالات قانون پیدا کنیم، قدم خوبی برداشته‌ایم. برخی قوانین از‌جمله جوانی جمعیت نابرابری اشتغال برای دختران مجرد را تشدید می‌کند و جلوی شایسته‌سالاری را می‌گیرد. این کارشناس مسائل اجتماعی همچنین خواستار آن شد که با سازوکارهای حمایتی و قانونی مشکلات کسانی که به تجرد قطعی رسیده‌اند، برطرف شود. زهرایی با تأکید بر اینکه باید مسئله نابرابری برای اشتغال دختران مجرد حل شود، از اینکه برخی از قوانین موجود این نابرابری را تشدید می‌کند، انتقاد کرد و گفت: باید دنبال راهکاری باشیم که عملیاتی و خیلی روشن و صریح و واضح باشد. او با بیان اینکه قانون جوانی جمعیت به نوعی به ضد خانواده تبدیل شده است، افزود: این قانون و یک‌سری آیین‌نامه‌ها که در دستگاه‌های مختلف برای آن تدوین کرده‌اند، فرصت شایسته‌سالاری یا استخدام را از بین می‌برد؛ بنابراین باید راهکار و راه‌حلی در قالب یک اصلاح قانون گذشته داشته باشیم یا یک تبصره‌ای باشد که این مشکل را حل کند. زهرایی با بیان اینکه اگر معیار زاد و ولد باشد، ما به تجرد قطعی می‌خوریم، اظهار کرد: اگر این معیار را کنار بگذاریم، می‌توانیم زمینه ازدواج دختران و پسران مجرد را که فکر می‌کنیم از سن ازدواج آنها گذشته، فراهم کنیم. او خواستار پیش‌بینی سازوکاری قانونی یا حمایتی شد که امکان فرزندخواندگی برای مجردها فراهم شود. این کارشناس اجتماعی موضوع نابرابری در اشتغال دختران مجرد را بسیار مهم دانست و گفت: این نابرابری سبب می‌شود که دختران مجرد از اشتغال و استخدام عقب بیفتند. اگر می‌خواهیم تجردهای آینده را نداشته باشیم، باید قوانینی را که مانع ازدواج است، برداریم.