پولی که به وطن بر‌می‌گردد

این چند روز سؤالی درباره میزان پولی که مهاجران ایرانی به کشور می‌فرستند، مطرح شده است و سایت‌های خبری از منظرهای مختلف به آن پرداخته‌اند. مهاجرت یک چالش توسعه‌ای است. به گزارش تجارت‌نیوز و با تکیه بر آمار جهانی‌، حدود 184 میلیون نفر (2.3 درصد از جمعیت جهان) خارج از کشور ملیت خود زندگی می‌کنند و تقریبا نیمی از آنها در کشورهای با درآمد کم و متوسط هستند. گفته می‌شود بیش از هفت میلیون ایرانی خارج از مرزهای کشورمان زندگی می‌کنند.

‌ایرانیان و ارسال پول

به گزارش خبرآنلاین، وجوه ارسالی مهاجران می‌تواند طی یک چرخه مالی، دسترسی ایران به بازارهای سرمایه بین‌المللی را افزایش دهد. حالا سؤال این است که ایرانیان چقدر به کشورهای دیگر وجوه ارسالی دارند و مهاجران ایرانی چقدر به داخل کشور وجوه ارسال می‌کنند؟

رصدخانه مهاجرت ایران در سالنامه سال ۱۴۰۱ به وضعیت وجوه ارسالی به کشورهای دیگر و به داخل کشور پرداخت. در سالنامه مهاجرت سال گذشته آمده است که داده‌های وجوه ارسالی مهاجران به ایران تا نیمه اول سال ۲۰۲۲، توسط بانک جهانی منتشر یا تخمین زده می‌شد. جریان وجوه ورودی به ایران از سال ۲۰۱۱ هیچ تغییر چشمگیری نداشت. وجوه ورودی روی رقم یک‌میلیارد‌و ۳۳۰ میلیون دلار ثابت مانده بود. البته با توجه به روند افزایش مهاجرت ایرانیان در یک دهه گذشته، اتکا به این داده‌ها دور از واقع است. گزارش بانک جهانی از داده‌های وجوه ارسالی مهاجران کل داده‌های تاریخی ایران از پایگاه داده این سازمان حذف شده و تنها تخمین ۶۰۰ میلیون دلار برای سـال ۲۰۲۲ در گزارش بانک جهانی باقی مانده است. پیش‌بینی می‌شد روندهای نامطلوب اقتصاد جهانی و خاورمیانه و شمال آفریقا، دریافت وجوه ارسالی از مهاجران را تا سال ۲۰۲۳ میلادی دو درصد کاهش دهد. وضعیت ارائه آمار وجوه ارسالی مهاجران از ایران به سایر کشورها حتی در شـرایط بدتری قرار دارد. هیچ نهاد ملی و بین‌المللی چنین آماری را ارائه نمی‌دهد.

‌مخالفت با ارسال پول

به نوشته تجارت‌نیوز، گزارش توسعه جهانی 2023 بانک جهانی، چارچوبی یکپارچه برای به حداکثر رساندن تأثیرات توسعه‌ای جابه‌جایی‌های فرامرزی بر کشورهای مقصد و مبدأ و خود مهاجران و پناهندگان پیشنهاد می‌کند. چارچوبی که ارائه می‌دهد، برگرفته از اقتصاد کار و حقوق بین‌الملل، بر ماتریس «تطابق و انگیزه» استوار است که بر دو عامل تمرکز دارد؛ اینکه مهارت‌ها و ویژگی‌های مهاجران چقدر با نیازهای کشورهای مقصد مطابقت دارد و چه انگیزه‌هایی زیربنای تحرکات آنها‌ست. این رویکرد سیاست‌گذاران را قادر می‌‌کند ‌بین انواع مختلف جنبش‌ها تمایز قائل شوند و برای هر کدام سیاست‌های مهاجرت طراحی کنند. همکاری بین‌المللی برای مدیریت مؤثر مهاجرت بسیار مهم خواهد بود. اما همه کشورها چندان با این روند یکپارچه‌سازی موافق نیستند؛ از‌جمله این ادعا که پناه‌جویان بخش بزرگی از کمک‌های اجتماعی دریافت‌شده را به خارج می‌فرستند، اخیرا باعث شده حکومت آلمان فدرال و ایالات یک کارت پرداخت جدید برای پناه‌جویان ایجاد کنند. بنا بر ارزیابی بانک فدرال آلمان، «بوندس بانک»، بخش بسیار بزرگی از مبالغ به کشورهای مبدأ اکثر مهاجران کاری مقیم آلمان فرستاده می‌شود؛ مانند ترکیه، رومانیا، پولند و اوکراین. ۷۵ درصد از این مبالغ به کشورهای اروپایی انتقال داده می‌شوند. بنا بر ارزیابی‌های انجام‌شده، در سال ۲۰۲۳ مجموعا حدود ۶.۸ میلیارد یورو به خارج از کشور فرستاده شده است. بر این اساس، پول‌های ارسال‌شده به کشورهای مبدأ پناه‌جویان مانند سوریه، افغانستان و‌ عراق ۱۲ درصد از کل مبالغ فرستاده‌شده را تشکیل می‌دهد. با این شرایط است که آلمان درصدد است تا جلوی خروج این پول‌ها را بگیرد و واریز کمک‌های دولتی به کشورهای مبدأ پناه‌جویان دشوارتر شود.