حامیِ مصحّحان

نادره جلالی

توجه به آثار مکتوب ماندگار این کهن‌سرزمین و بازخوانی، تصحیح و نشر آنها، نهادهایی همچون بنیاد فرهنگ ایران به سرپرستی زنده‌یاد دکتر پرویز ناتل‌خانلری را به خاطر می‌آورد. در کنار آن، فعالیت‌های انجمن آثار ملی (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کنونی) در نشر آثار و بزرگداشت مفاخر و برپایی همایش‌هایی همچون هزاره فردوسی و ابن‌سینا و توجه به آثار آنان، سنتی حسنه و پسندیده بود که برای آیندگان به جای ماند. جای اظهار خوشبختی است که آن سنت حسنه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه یافت. آنچه امروز تحت عنوان «مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب» از آن یاد می‌شود، شاخه‌ای پُربار از آن درخت دیرینه‌سال است که تا امروز برگ‌های زرینی در حوزه فرهنگ به‌ویژه معرفی آثار خطی دانشمندان و متفکران حوزه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران و احیا و چاپ و نشر نسخه‌های خطی آثار نویسندگان ایرانی یا کشورهای اسلامی پدید آورده است. این نهاد ارجمند با برگزاری همایش‌ها و نشست‌های علمی و پژوهشی، کارگاه‌های آموزشی، تأسیس مجلات وزین همچون «آیینه میراث» و «گزارش میراث» و «میراث اسلام و ایران»، تهیه و تدوین و نشر جشن‌نامه‌ها و یادنامه‌های مفاخر، توانست حوزه فعالیت خود را گسترش دهد و زمینه بهره‌گیری از آموخته‌ها و دستاوردهای علمی مفاخر پیش‌کسوت همچون شادروان استاد سیدعبدالله انوار را برای محققان و پژوهندگان جوان فراهم آورد. از سوی دیگر، سبب پرورش و شکوفایی استعداد محققان جوان در زمینه نسخه‌پژوهی و تصحیح متون باشد که اینک هر یک مایه مباهات و فخر جامعه علمی کشور هستند. به این‌ ترتیب می‌توان گفت ‌این مرکز با وقوف تمام نسبت به اهمیت میراث مکتوب، تصحیح و نشر متون خطی را با رعایت حداکثر موازین علمی وجهه همت قرار داد و با فعالیت مستمر در این زمینه، کم‌وبیش تنها حامی مصححان و پژوهشگران شناخته شد‌ و با چاپ و نشر این آثار همچون میراث‌بانی شایسته در معرفی و نقد آن معرفی شد و پیوسته بر قدر و مرتبت خود در چشم اهل علم افزود و خود را از آنچه بود برتر و گرامی‌تر کرد.

جلسات دیدارهای دوستانه مؤسسه در آخرین چهارشنبه هر ماه که طی چند سال گذشته تاکنون به‌صورت مداوم با حضور بسیاری از مفاخر پیش‌کسوت و فعالان حوزه فرهنگ و شماری دیگر از استادان و پژوهشگران برگزار می‌شود، در کارنامه این مرکز جایی خاص دارد؛ زیرا علاوه بر آنکه فرصت دیدار با چهره‌های ماندگار فرهنگی کشور و گاه محققان و پژوهشگران خارجی را میسر می‌کند، مدعوین غالبا از فعالیت‌های ادبی و فرهنگی صورت‌گرفته در یک ماه گذشته در زمینه میراث مکتوب آگاه می‌شوند.

همه این آثار ماندگار حاصل کوشش‌های بی‌دریغ آقای دکتر اکبر ایرانی است که دل در گرو ایران و فرهنگ ایرانی دارد که گرچه با انواع مشکلات دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، هرگز دلسرد نشده و همچنان پرتوان، با شور و شوق، با یاری و همراهی همکاران کوشا، دلسوز و توانای خود پرچمدار حفظ فرهنگ این کهن مرزو‌بوم است.

اکنون که سه دهه از فعالیت میراث مکتوب می‌گذرد، می‌توان دریافت که این مؤسسه‌ سال‌ها منشأ فعالیت‌های ماندگار فرهنگی بوده و به سهم خود، کوشیده است چراغ پژوهش و تحقیق و نشر میراث را در روزهای کم‌فروغ فرهنگ روشن و پرفروغ نگه دارد.

توفیق روزافزون آقای دکتر ایرانی، این خادم کوشا و نامی عرصه علم و فرهنگ را از خداوند منان آرزو می‌کنم و امیدوارم بیش از پیش شاهد موفقیت‌های مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب در انتشار آثار سودمند نیاکان خویش باشیم.