حمله به سفارتخانه نقض معاهدات بین المللی
اگرچه در سالهای اخیر شاهد ترور و نقض قوانین بینالمللی توسط رژیم غاصب اسرائیل بودهایم و حمله به کنسولگری ایران اولین اقدام غیرقانونی آن به موضع جمهوری اسلای ایران نیست، اما از آنجا که طبق کنوانسیونهای دیپلماتیک و کنسولی ازجمله کنوانسیون وین 1961 و 1963، سفارتخانهها بخشی از خاک کشورها قلمداد میشوند و در چارچوب نظام بینالملل، حمله به سفارتخانه، حمله مستقیم به خاک کشورها تلقی میشود، بنابراین موضوع حمله موشکی به سفارتخانه ایران در سوریه و نوع واکنش به آن اهمیتی دوچندان مییابد.
مجید قاسم کردی
اگرچه در سالهای اخیر شاهد ترور و نقض قوانین بینالمللی توسط رژیم غاصب اسرائیل بودهایم و حمله به کنسولگری ایران اولین اقدام غیرقانونی آن به موضع جمهوری اسلای ایران نیست، اما از آنجا که طبق کنوانسیونهای دیپلماتیک و کنسولی ازجمله کنوانسیون وین 1961 و 1963، سفارتخانهها بخشی از خاک کشورها قلمداد میشوند و در چارچوب نظام بینالملل، حمله به سفارتخانه، حمله مستقیم به خاک کشورها تلقی میشود، بنابراین موضوع حمله موشکی به سفارتخانه ایران در سوریه و نوع واکنش به آن اهمیتی دوچندان مییابد.
در این زمینه لازم به ذکر است غیر از نقض معاهداتی که در صدر ذکر شد، نقض مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک با حمله به ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق در مغایرت آشکار با کنوانسیون پیشگیری و مجازات جرائم علیه اشخاص مورد حمایت بینالمللی ازجمله مأموران دیپلماتیک 1973 و منشور ملل متحد است. در این زمینه سکوت و همراهی جامعه جهانی و حمایتهای دولت آمریکا که سبب دستکاری نظام حقوقبشری سازمان ملل شده نیز باعث افزایش اقدامات تروریستی اسرائیل شده است.
در حمله تروریستی اخیر رژیم اشغالگر اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق، دولت آمریکا به اذعان خود از وقوع این حمله تروریستی و زمان آن آگاه بوده است. آیا این موضوع خود نمیتواند مدعای ضعف دولتها و سازمانهای بینالمللی در فراهمآوری اراده سیاسی لازم برای وادارکردن اسرائیل به پیروی از قوانین انساندوستانه و حقوقبشری بینالمللی باشد؟
در این میان، فارغ از مسئولیتهایی که بر عهده دولتهای مختلف در سراسر جهان است، از نهادهای بینالمللی نظیر شورای امنیت سازمان ملل متحد که از یک سو مورد اجماع جهانی هستند و نظریات و مصوبات آنها لازمالاجراست و از سوی دیگر ابزار و قدرت مقابله با موضوعات نقضکننده امنیت و عدالت کیفری بینالمللی را دارند، انتظار میرود با وجود اقدامات ضدبشری اسرائیل، ضمن واکنش لازم و سریع، اقدامات مؤثر در مقابله با تروریسم را اتخاذ کرده تا از ارتکاب اعمال تروریستی توسط دولتها و اعضا جلوگیری کنند.
با توجه به آنچه گفته شد، به جهت الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون وین که صراحتا در مواد متعدد به حمایت از مصونیتهای دیپلماتیک همچون مصونیت اماکن مأموریت، محل اقامت، اموال، بایگانی و اسناد مأموریت از تعرض پرداخته است، اقدامات خصمانه خارج از چارچوب روابط دیپلماسی و بینالمللی رژیم صهیونیستی برخلاف قوانین شناختهشده در حقوق بینالملل است. حمله به کنسولگری ایران در یک کشور ثالث که منجر به شهادت دیپلماتها و شهروندان ایرانی شده، مصداق مشهود رعایتنکردن مصونیت سفرا و اماکن دیپلماتیک و زیر پا گذاشتن تعهدات بینالمللی است.
جدا از اقدامات حقوقی و کیفری دولت ایران در مراجع بینالمللی، آنچه جامعه جهانی را نگران کرده است و خود نیز میتواند با توجه به شرایط خاورمیانه باعث تشدید تنشها و ایجاد پیامدهای غیرقابل پیشبینی شود، اصل مقابلهبهمثل «retaliation» است؛ حقی که بهواسطه آن، دولت ایران میتواند به سفارتخانهها و کنسولگریهای رژیم جعلی اسرائیل حمله کند. موضوعی که این روزها توسط برخی اشخاص نیز بهعنوان ابزار دفاعی و اثرگذار ایران مطرح شده است. حال باید دید دولت چه تصمیمی در این خصوص اتخاذ خواهد کرد.