هنگامی که ظلم عادی می‌شود

در چند روز گذشته اخبار زیادی درباره زنان افغانستان و شرایط سخت آنها در رسانه‌های جهان منتشر شده است؛ اخباری که نتوانسته جلب توجه کند و بسیاری از کنار آن گذشته‌اند. اخباری که به نظر می‌رسد در دو سال گذشته مدام شبیه آن منتشر شده و کمتر اقدامی از سوی نهادهای بین‌المللی انجام شده است. پذیرش سرگذشت تحمیل شده و تلاش‌های بسیار برای پیشرفت‌های اندک، نکاتی است که می‌توان در این اخبار مشاهده کرد.

اعتباری که داده نمی‌شود

«محمد یونس یاور» از کابل و «شارلوت گرینفیلد» از اسلام‌آباد گزارشی در رویترز منتشر کرده‌اند که به وضعیت زنان کارآفرین افغانستان در‌ حال ‌حاضر می‌پردازد. این گزارش بر اساس برنامه تحقیقی سازمان ملل است. طبق این گزارش، زنان افغانستانی کارآفرین‌ برای دستیابی به سرمایه تلاش‌های نافرجام زیادی انجام می‌دهند. طبق این گزارش در حال ‌حاضر مشاغل تحت مدیریت زنان می‌تواند راه نجات مالی و اقتصادی برای زنانی باشد که زیر سایه محدودیت‌های طالبان زندگی می‌کنند و حتی امکان رفتن به مدارس و دانشگاه‌ها از آنان گرفته شده است. طبق این تحقیق، 41 درصد از سه‌هزارو 100 کارآفرین زن افغانستان که در این تحقیق با آنها صحبت شده است، دارای بدهی هستند اما فقط پنج درصد آنها توانسته‌اند از طریق یک بانک یا مؤسسه مالی خرد، اعتبار کسب کنند. بیشتر آنان به دوستان یا اعضای خانواده برای کمک‌های مالی متکی بوده‌اند. پاسخ‌دهندگان همچنین تأکید کرده‌اند که محدودیت‌های مالی و اجتماعی مانع فعالیت آنها شده است و بیش از 70 درصدشان گفته‌اند که نمی‌توانند بدون یک مرد حامی، به بازارهای محلی بروند. طالبان به‌طور رسمی زنان را از کار منع نکرده‌اند، اما بسیاری از فعالیت‌های آنان محدود شده است. کارمندان زن بخش‌های مختلف صنعتی و دانشگاهی از کار اخراج شده‌اند، سالن‌های زیبایی که ده‌ها هزار زن در آن مشغول به کار بودند، مجبور به تعطیلی شده‌اند و با سرپرست مرد در اندک مؤسساتی زنان می‌توانند فعالیت کننند.

«استفان رودریکس»، یکی از نمایندگان سازمان ملل در افغانستان گفته است: «زنان برای مدت طولانی نیروی محرکه رفاه خانواده‌ها در افغانستان بوده و نقش مهمی در حفظ اقتصادهای محلی ایفا کرده‌اند و افغانستان به آنها وابسته بوده است».

«صادقه صدیقیار»، یکی از اعضای اتاق بازرگانی و صنایع زنان افغانستان در ولایت هرات، گفت برای کسب‌وکار خود که درباره میان‌وعده میوه بود، توانسته بود هشت زن را استخدام کند و در سال 2021 -‌پیش از ورود طالبان‌- موفق به افتتاح شعبه دوم آن شده است. او به دلیل واردات ارزان و عدم دسترسی به اعتبار مالی نمی‌تواند فعالیت خود را گسترش بیشتری دهد و حتی در نگهداری آن نیز دچار مشکل شده است. او چالش‌های اقتصادی کسب‌وکار خرد خود را ناشی از «کمبود منابع مالی» می‌داند و معتقد است اگر سازمان‌های بین‌المللی بتوانند در مسائل مالی کمک کنند، امکان ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر برای زنان وجود دارد و حتی ظرفیت آن‌قدر زیاد است که بتوان محصولات را به خارج صادر کنند.

با‌این‌حال، کارآفرینی زنان ادامه دارد و برخی از مقامات طالبان‌ ازجمله وزیر تجارت، در وعده‌ای تکراری و عمل‌نشده گفته است که طالبان درصدد حمایت از مشاغل زنان درفعالیت‌هایی مانند قالی‌بافی، صنایع دستی، خشکبار و تولید زعفران است.

رسانه‌ها محدودتر شده‌اند

وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در چند روز گذشته تصمیم گرفته است پخش دو شبکه تلویزیونی «نور» و «بریا» در کابل را تا صدور حکم دادگاه «متوقف» کند. تلویزیون «نور» به صلاح‌الدین ربانی، رهبر یکی از شاخه‌های «جمعیت اسلامی» نزدیک است و تلویزیون «بریا» وابسته به گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی است که طالبان اخیرا او را از اقامتگاهش اخراج کرد. خبرگزاری دولتی باختر گزارش داد که این تصمیم در جلسه کمیسیون ارزیابی تخلفات رسانه‌ای در این وزارت گرفته شده است. در بیانیه این کمیسیون گفته شده است افرادی که مجوز این شبکه‌های تلویزیونی را دارند، «مرتب‌ نظام [طالبان] را تخریب می‌کنند». این محدودیت‌ها امکان فعالیت زنان را کاهش داده است؛ حتی در این روزها که زنان با صورت پوشیده در برقع و به‌صورت محدود در حال فعالیت هستند. هرچند به گزارش بی‌بی‌سی مرکز خبرنگاران افغانستان از حکومت طالبان خواسته است تا تعلیق این شبکه‌های تلویزیونی را لغو کنند. در این بیانیه یادآوری شده است «آنچه کمیسیون به‌عنوان تخلف این دو رسانه برشمرده، 

در حقیقت جزء حقوق قانونی رسانه‌ها‌ست».

پس از روی‌کار‌آمدن طالبان، زنان ناگزیر شدند تا از رسانه‌ها دور شوند.