اهمیت نقش ماما در کاهش مرگ‌و‌میر مادران و کودکان

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به نقش مهم ماما در سلامت زنان‌ گفت: نقش ماما صرفا به مراقبت‌های زمان بارداری و کنترل زایمان طبیعی محدود نمی‌شود و در ابعاد مختلف سلامت زنان نقش بسیار پررنگی دارد. دکتر سپیده حاجیان، مدیر گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی، به مناسبت فرارسیدن 16 اردیبهشت ‌و روز جهانی ماما‌ گفت: مامایی رشته‌ای مستقل و شاخه‌ای از علوم سلامت است و دانش‌آموختگان مامایی به‌عنوان عضو تیم سلامت در حیطه اختیارات تعیین‌شده به خدمت در عرصه‌های مختلف آموزش، بهداشت، درمان، پژوهش، پیشگیری، مدیریت و حمایت می‌‌پردازند.

وی با اشاره به نقش مهم ماما در حوزه‌های آموزش، پژوهش، بهداشت و درمان گفت: گرچه حرفه اصلی یک ماما، کنترل زایمان طبیعی و فیزیولوژیک است، اما نقش مامایی صرفا به این حوزه محدود نمی‌‌شود و در ابعاد مختلف سلامت به‌ویژه سلامت زنان نقش بسیار پررنگی دارد.

مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ماما را اولین فردی برشمرد که پس از زایمان طبیعی در ارتباط با نوزاد قرار می‌‌گیرد و به حفظ و ارتقای سلامتش کمک می‌‌کند.

به گفته او، در واحد بهداشت خانواده مراکز بهداشتی یک ماما علاوه بر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به مادر و کودک در دوران مختلف زندگی (جنینی، نوزادی، کودکی و مدرسه) به ارائه خدمات پیشگیری، مشاوره سلامت جنسی و باروری و سلامت خانواده نیز می‌پردازد.

حاجیان رسالت مهم گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه را پرورش نیروی انسانی متعهد، متبحر و مسئولیت‌پذیر در حوزه مامایی برشمرد که قادر به ارائه خدمات مامایی و سلامت باروری در سطوح مختلف پیشگیری به زنان جامعه باشد.

وی افزود: ماما با ارتقای سطح آگاهی و بهبود نگرش مادران و کمک به ارتقای شاخص‌‌های سلامت آنان، نقش بسیار چشمگیر و پررنگی در کاهش میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان دارد.

وی دانش‌آموختگان مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را از بهترین نیروهایی برشمرد که در سطوح مختلف ارائه خدمات خوش درخشیدند.

حاجیان با اشاره به نقش و هدف مامایی در راستای بهبود سلامت زنان جامعه، خاطرنشان کرد: در‌حال‌حاضر قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به‌عنوان مهم‌ترین سند بالادستی در تمام عرصه‌‌های آموزش، درمان، بهداشت و پژوهش مورد توجه ویژه قرار دارد.

به گفته او، بسیاری از مفاد این قانون به صراحت‌ به نقش ماما در بهبود وضعیت کنونی سیاست‌ها و ساختار جمعیتی، خوشایندسازی زایمان طبیعی، سلامت (روان و جسم) مادر و نوزاد اشاره کرده است.

مدیر گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه نقش ماما فقط به مراقبت در سنین باروری زنان محدود نمی‌شود، گفت: با توجه به اینکه متوسط سن یائسگی یا منوپوز در کشور ما 51 سال است، ماما در حدود و دامنه اختیارات خود به این گروه سنی نیز خدمات ارائه می‌دهد و با انجام مشاوره‌، به بهبود کیفیت زندگی زنان در این دوران کمک می‌کند.

وی افزود: یک‌سوم عمر زنان در دوران پساقاعدگی می‌گذرد و در این دوران باید زندگی با‌کیفیتی از لحاظ جسمی، روانی و جنسی داشته باشند.

حاجیان به نقش مهم ماما در بهبود سلامت جنسی و رفتار باروری سالم در دوره‌های مختلف زندگی زنان و حتی پیش از ازدواج اشاره کرد و کمک به مشاوره‌‌های پیش از ازدواج و ازدواج بهنگام را از دیگر نقش‌‌های ماما برشمرد که متأسفانه مغفول مانده است.

به گفته او، امروزه جوانان و نوجوانان از طریق فضای مجازی و کانال‌های نادرست با اطلاعات اشتباه آشنا می‌شوند؛ درحالی‌که ماما می‌تواند نقش بسیار مهمی در انتقال اطلاعات صحیح، علمی و اخلاقی ایفا کند که پیشگیری از رفتارهای پرخطر، تشویق به ارتباط سالم و ازدواج بهنگام و مشاوره صحیح به زوج‌های در شرف ازدواج برخی از این اقدامات است.

مدیر گروه مامایی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به نقش ماما در ترویج زایمان طبیعی تأکید کرد: انجام مداخلات صحیح و اصلاح و تغییر نگرش باید از سنین دبیرستان با آموزش، آگاهی‌رسانی و بهبود باورهای دختران آغاز شود؛ درحالی‌که امروزه آموزش‌های ما برای ترویج زایمان طبیعی از زمان بارداری شروع می‌شود که بسیار دیر است.

حاجیان، ماما را یک نیروی کاملا اثربخش در مراقبت‌های سطح یک برشمرد که از محیطی‌ترین و در‌دسترس‌ترین نیروهای کادر سلامت محسوب می‌‌شود، اما متأسفانه ظرفیت‌‌ها و پتانسیل‌‌های آنان کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

وی، زایمان طبیعی را فرایندی برشمرد که می‌تواند به‌عنوان یک خاطره خوشایند، دلچسب و به‌یادماندنی در دوران زندگی و تجربه فرزندآوری یک زن شکل گیرد؛ این خاطره ممکن است با انجام مداخلات ناخواسته و ناخوشایند مخدوش شود یا اینکه کاملا خوشایند و زیبا جلوه کند.

مدیر گروه مامایی دانشگاه با اشاره به ماده 49 قانون جوانی جمعیت‌ گفت: در این قانون در‌خصوص جذب و به‌کارگیری ماما در اتاق زایمان زایشگاه‌‌ها قید شده است که باید به ازای هر دو مادر در حال زایمان، یک ماما حضور داشته باشد.

وی تأکید کرد: از سال‌‌ها قبل از اینکه یک زن به فکر بارداری باشد، باید ذهنیت وی درخصوص زایمان طبیعی اصلاح شود و همچنین زیرساخت‌‌های آن ایجاد شود تا در هنگام بارداری به این علم و یقین برسد که به‌عنوان یک زن کامل مانند تمام زنان دنیا می‌‌تواند زایمان طبیعی انجام دهد؛ مگر در مواردی که واقعا به مداخلات جراحی نیاز باشد.

به گفته دکتر حاجیان، در تمام دنیا کمتر از 10 درصد موارد زایمان‌ها ممکن است نیاز به مداخلات جراحی داشته باشند و بیش از 90 درصد زایمان‌ها به صورت فیزیولوژیک و کاملا طبیعی می‌تواند توسط ماما در بهترین شرایط انجام ‌شود؛ به‌خصوص در کشور ما با وجود ماماهای کارآزموده و آکادمیک در کل کشور این امر امکان‌پذیر است.

این استاد دانشگاه با اشاره به وجود بیش از 130 فراگیر در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترای تخصصی رشته مامایی در دانشکده‌ گفت: به فردی که وارد حوزه سلامت به‌ویژه رشته مامایی می‌شود، در‌واقع موهبتی اعطا شده است تا در آینده دانسته‌‌ها، تجارب و علم خویش را در اختیار زنان قرار دهد و نظاره‌کننده شیرین‌ترین لحظات زندگی مادر و کودک باشد.

بنا بر اعلام وزارت بهداشت، دکتر حاجیان به فراگیران رشته مامایی توصیه کرد با انگیزه و بردباری و صبر به کسب علم و آگاهی و مهارت بپردازند و با اشاره به اینکه زایمان توأم با استرس است، صبوری و بردباری در حرفه مامایی را از اصول مهمی برشمرد که علی‌رغم لحظات شیرین و زیبا در حوزه زایمان بسیار اهمیت دارد. وی تأکید کرد: این صبر و بردباری باید در دانشجو به‌صورت عملی در طول دوره دانشجویی شکل گیرد.

او در پایان سخنانش ضمن تبریک روز ماما به تمام فعالان این حوزه، به‌ویژه فراگیران این رشته، خاطرنشان کرد: فراگیر باید در کنار کسب دانش، به تمرین و مهارت‌آموزی نیز بپردازد تا بتواند در آینده به تعهدات حرفه‌ای خود به خوبی عمل کند.