فصلی برای تعامل

شرق: دیروز سه‌شنبه میزگردی برای رونمایی و بررسی کتاب مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی 1380 با عنوان «افراط در اختلاف» در روزنامه «شرق» برگزار شد.  در این میزگرد، آقایان حسین علایی، سیدرضا صالحی‌امیری، محسن هاشمی‌رفسنجانی و محمد عطریانفر حضور داشتند و هر‌کدام از زاویه نگاه خود به بحث و تحلیل درباره کتاب و نیز شخصیت مرحوم هاشمی‌رفسنجانی پرداختند. در ابتدای نشست محسن هاشمی با تمرکز بر تفاوت نگارش و متن خاطرات مرحوم هاشمی در خاطرات سال 1380 با خاطرات پیشینش، بر این نکته تأکید داشت که آن مرحوم سال به سال در خاطره‌نویسی به جای پراکنده‌گویی، موضوعات مهم را در خاطراتشان مطرح می‌کردند. در ادامه هم میزان سانسور و ممیزی خاطرات و نحوه اعمال آن برای انتشار پیش کشیده شد و مشخصا به برخی محدودیت‌ها در‌این‌باره از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم اشاره کردند که در دولت روحانی این محدودیت‌ها وجود نداشت. به گفته محسن هاشمی، بخشی از این ممیزی به دلیل مسائل امنیتی و برخی هم ناظر به سلیقه سیاسی بود. سردار حسین علایی هم بر نقش مرحوم هاشمی‌رفسنجانی در گذار کشور از شرایط خطرناک ۱۱ سپتامبر و معرفی ایران به عنوان محور شرارت متمرکز شد. به گفته ایشان، در متن خاطرات مرحوم هاشمی اشاره چندان زیادی به این موضوع نشده و در اخبار و گزارش‌ها هم نقش ایشان به شکل روشنی قابل تبیین نیست، به‌خصوص که سردار علایی عنوان کردند مرحوم هاشمی در آن برهه دیگر سمت اجرائی هم نداشتند.  سردار علایی در ادامه سخنانش، ارجاعی هم به موضوع اختلاف فرماندهان نظامی با دولت دوم خاتمی در سال‌های ابتدایی دهه 80 شمسی داشت و به گفته او، مرحوم هاشمی‌رفسنجانی اساسا به عنوان یک میانجیگر در برهه‌های مختلف و مشخصا سال 80 عمل کرده و همواره به دنبال تعامل بین همه جریان‌های سیاسی و حتی بدنه نظامی بود. سیدرضا صالحی‌امیری هم در این نشست از نگاه کلان‌تر به تبیین شخصیت مرحوم هاشمی به عنوان فردی صاحب گفتمان و پتانسیل مدیریت و راهبری (leadership) ورود کرد. صالحی‌امیری ‌ سخنانش را با مطرح‌کردن چند ویژگی خاص مرحوم هاشمی‌رفسنجانی ادامه داد و پیرو آن، درخصوص نگاه نخبه‌پروری و آینده‌محوری ایشان نکاتی را هم بیان کرد. محمد عطریانفر هم با یک تبیین تاریخی به فراز و فرودهای زندگی مرحوم هاشمی و نقش او، چه در دوران قبل از انقلاب، چه در دوران جنگ و پس از آن اشاره داشت و تأکید کرد که مرحوم هاشمی‌رفسنجانی به عنوان یک چهره کلیدی و یار نزدیک امام، اساسا در بنیان‌گذاری انقلاب نقش‌آفرینی کردند.