وزیر خارجه آمریکا برای بحث بر سر طرح پیشنهادی بایدن برای هشتمین بار عازم منطقه می‌شود
بازگشت بلینکن به خاورمیانه
وزیر خارجه آمریکا برای هشتمین بار پس از آغاز جنگ غزه در اکتبر 2023، عازم خاورمیانه خواهد شد تا طرحی را که اخیرا از سوی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، پیشنهاد شده است پیگیری کند.
وزیر خارجه آمریکا برای هشتمین بار پس از آغاز جنگ غزه در اکتبر 2023، عازم خاورمیانه خواهد شد تا طرحی را که اخیرا از سوی جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، پیشنهاد شده است پیگیری کند. آنتونی بلینکن از زمان آغاز جنگ غزه در سال گذشته تاکنون هفت بار به خاورمیانه سفر کرده و قرار است در هشتمین سفر خود به این منطقه در مصر، اسرائیل، اردن و قطر با مقامات ارشد این کشورها مذاکره کند. طرح سه‌مرحله‌ای آتش‌بس در غزه که جو بایدن آن را بیان کرد و گفت بازتاب مواضع اسرائیل است، برای رهبران حماس ارسال شده و اکنون میانجیگران منتظر پاسخ این گروه هستند. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: بلینکن در این سفر «درباره اینکه چگونه پیشنهاد آتش‌بس به نفع اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها خواهد بود، مذاکره خواهد کرد. او تأکید خواهد کرد که این توافق رنج مردم غزه را کاهش می‌دهد، کمک‌های بشردوستانه به‌طور گسترده افزایش می‌یابد و امکان بازگشت فلسطینیان به خانه‌های خود فراهم می‌شود».
مذاکرات با میانجیگری آمریکا، مصر و قطر برای برقراری آتش‌بس بین اسرائیل و حماس تاکنون بارها بدون نتیجه به پایان رسیده است و هریک از طرفین، دیگری را مانع پیشرفت در مذاکرات معرفی کرده‌اند. وزارت خارجه آمریکا تأکید کرده است طرح تازه آتش‌بس همچنین امکان توقف درگیری‌ها در امتداد مرز شمالی اسرائیل با لبنان را فراهم و شرایط را برای تعامل بیشتر اسرائیل و همسایگان ایجاد می‌کند. طرح اعلام‌شده، آزادی همه گروگان‌های ربوده‌شده و استرداد اجساد گروگان‌های کشته‌شده را در نظر گرفته است. اسرائیل در مقابل باید طی سه مرحله، سرانجام با آتش‌بس و خروج نهایی نیروهای خود از باریکه غزه موافقت کند. ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر، گفت حماس هنوز پاسخ خود را به تازه‌ترین پیشنهاد آتش‌بس ارائه نکرده و همچنان در حال بررسی آن است. به گزارش رویترز، دو منبع امنیتی مصر اعلام کرده‌اند مذاکرات با هدف دستیابی به آتش‌بس میان اسرائیل و حماس در جنگ غزه ادامه دارد، اما هیچ نشانه‌ای از پیشرفت وجود ندارد. دور تازه مذاکرات برای دستیابی به آتش‌بس در غزه بر اساس پیشنهاد مطرح‌شده از سوی جو بایدن از روز چهارشنبه با سفر ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، به قطر آغاز شد. ویلیام برنز در دوحه با مقامات مصری و قطری در‌خصوص این طرح سه‌مرحله‌ای مذاکره کرد.
اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، هم‌زمان با این مذاکرات گفته بود سازمان او هر‌گونه توافق آتش‌بس را که مبتنی بر توقف جنگ، خروج کامل اسرائیل از نوار غزه و معامله آزادی زندانیان فلسطینی در ازای اسرائیلی‌های اسیر باشد، «به‌طور جدی» و «با دید مثبت» بررسی می‌کند. قطر که در کنار مصر و آمریکا در مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس نقش میانجی را دارد، اعلام کرد طرحی را که بازتاب مواضع اسرائیل است و جو بایدن آن را بیان کرده، برای رهبران حماس ارسال کرده و منتظر پاسخ این گروه است. در همین حال، روزنامه وال‌استریت‌ژورنال گزارش داد که برخلاف اسماعیل هنیه، یحیی سنوار دیگر رهبر ارشد این گروه در داخل نوار غزه، به پیشنهاد آتش‌بس پاسخ داده است. یحیی سنوار در پیامی به کشورهای عرب میانجی گفته است این گروه از شرط خود برای برقراری آتش‌بس دائمی کوتاه نخواهد آمد.
به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، یحیی سنوار همچنین در این پیام گفته است: «حماس اسلحه خود را بر زمین نمی‌گذارد و هر پیشنهادی را که شامل چنین درخواستی باشد، امضا نمی‌کند». منابع مصری نیز گفته‌اند مذاکرات در قطر با هدف یافتن راه‌حلی در مورد شروط حماس برای وجود تضمین مبنی بر توقف کامل جنگ در نوار غزه و عقب‌نشینی کامل اسرائیل از این منطقه بوده است. طبق این گزارش، اسرائیل هم گفته است با چنین تضمین‌هایی موافقت نخواهد کرد. در همین زمینه، سامی ابوزهری، یک سخنگوی گروه حماس، به رویترز گفت این گروه از «ایده‌های بایدن» استقبال می‌کند، اما حماس پیش‌نویس قطع‌نامه آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل را که بر مبنای پیشنهاد آتش‌بس اسرائیل مطرح شده، ملاحظه کرده است و رد می‌کند .او تصریح کرد در سند ارائه‌شده از سوی ایالات متحده «هیچ اشاره‌ای به پایان‌دادن به تجاوز یا عقب‌نشینی نشده است». سامی ابوزهری تأکید کرد: «اسناد اسرائیل از مذاکره نامحدود و بدون تعیین جدول زمانی و از مرحله‌ای صحبت می‌کند که طی آن رژیم اشغالگر اسرای خود را باز‌می‌گرداند و جنگ را از سر می‌گیرد». او گفته است: «ما به میانجی‌ها گفته بودیم که چنین طرحی برای ما قابل قبول نیست». در همین حال، اکسیوس به نقل از منابع مطلع گزارش داد که بنی گانتس، عضو کابینه جنگ اسرائیل، قرار است در یک سخنرانی خروج حزبش را از این کابینه اعلام کند.
بنی گانتس، رئیس حزب وحدت ملی، چند روز پس از حمله حماس به اسرائیل و آغاز جنگ غزه، حزب میانه‌رو خود را وارد کابینه جنگ اضطراری کرد. خروج بنی گانتس از کابینه جنگ اسرائیل باعث سقوط کابینه ائتلافی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نخواهد شد؛ چرا‌که این ائتلاف همچنان ۶۴ کرسی در پارلمان اسرائیل را در اختیار خواهد داشت. دولت جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا، کشورهای غربی و عرب منطقه، بنی گانتس را یک سیاست‌مدار میانه‌رو در دولت اسرائیل می‌دانند. خروج او احتمالا فشار ایالات متحده و جامعه بین‌المللی بر بنیامین نتانیاهو را افزایش می‌دهد. بنی گانتس حدود یک ماه قبل به کابینه بنیامین نتانیاهو یک هفته مهلت داد تا راهبرد استراتژیک جدید در جنگ غزه را ارائه کند، در غیر این صورت او از این کابینه کناره‌گیری خواهد کرد. در صورت کناره‌گیری رئیس حزب وحدت ملی، بنیامین نتانیاهو بیش از پیش به متحدان ائتلاف راست افراطی خود، از‌جمله ایتامار بن‌گویر وزیر امنیت ملی و بتسال‌ئل اسموتریچ وزیر دارایی و رهبران دو حزب افراطی متکی می‌شود که اگر او خواسته‌های آنها را برآورده نکند، راحت‌تر می‌توانند کابینه نتانیاهو را سرنگون کنند. وزرای افراطی خواهان اشغال دوباره غزه، «کوچ داوطلبانه» فلسطینی‌ها و ساخت دوباره شهرک‌های یهودی‌نشین در این منطقه هستند.
اختلاف آمریکا با روسیه و چین
از سوی دیگر، روسیه و چین که دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل هستند، درباره پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای که از سوی جو بایدن برای آتش‌بس میان اسرائیل و حماس ارائه شده بود، ابراز نگرانی کردند. به گزارش رویترز، دیپلمات‌ها گفتند الجزایر تنها عضو عرب شورا نیز اعلام کرد که آماده حمایت از متن پیشنهادی نیست. در‌حالی‌که یک قطع‌نامه برای تصویب، حداقل به ۹ رأی موافق و بدون وتوی آمریکا، فرانسه، بریتانیا، چین یا روسیه نیاز دارد. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، یک هفته پیش طرح آتش‌بس سه‌مرحله‌ای را برای نوار غزه ارائه و آن را ابتکار اسرائیل توصیف کرد. آمریکا پیش‌نویس قطع‌نامه یک‌صفحه‌ای را روز دوشنبه به شورای امنیت سازمان ملل که دارای ۱۵ عضو است، ارائه داد و نسخه اصلاح‌شده آن را روز چهارشنبه ارسال کرد.
به نوشته رویترز، ایالات متحده به دنبال حمایت بین‌المللی برای طرحی است که حماس هنوز در حال بررسی آن است. پیش‌نویس کنونی که از پیشنهاد آتش‌بس استقبال می‌کند، آن را برای اسرائیل «قابل قبول» توصیف می‌کند، از حماس نیز می‌خواهد که آن را بپذیرد و از هر دو طرف می‌خواهد که شرایط آن را بدون تأخیر و بدون قید و شرط به‌طور کامل اجرا کنند.
برخی از جزئیات این پیشنهاد شامل «آتش‌بس کامل» در نوار غزه به‌عنوان بخشی از مرحله اول است. مرحله دوم شامل «توافق طرفین و پایان دائمی خصومت‌ها» است. به گفته دیپلمات‌ها، اما برخی از اعضای شورای امنیت سؤالاتی درباره اینکه آیا اسرائیل واقعا این طرح را پذیرفته است، مطرح کرده‌اند. این اعضا همچنین خواسته‌اند شورا به درخواستی که در ماه مارس برای آتش‌بس فوری و آزادی بدون قید و شرط همه گروگان‌ها مطرح شد، پایبند باشد. به نوشته رویترز، روسیه اصلاحاتی را در متن قطع‌نامه ایالات متحده پیشنهاد داده که توسط ابن خبرگزاری مشاهده شده است. این اصلاحات شامل درخواست از حماس و اسرائیل برای پذیرش پیشنهاد آتش‌بس فوری، بدون قید و شرط و دائمی بود که همه طرف‌ها باید آن را رعایت کنند. مسکو همچنین می‌خواهد در این پیش‌نویس تأکید شود که فاز یک آتش‌بس تا زمانی که مذاکرات درباره فاز دوم ادامه دارد، پابرجا بماند. ماه‌هاست مذاکره‌کنندگان ایالات متحده، مصر و قطر در تلاش برای میانجیگری جهت برقراری آتش‌بس بوده‌اند. حماس می‌گوید خواستار پایان دائمی جنگ در نوار غزه و عقب‌نشینی اسرائیل از منطقه محصور با جمعیت 2.3 میلیون نفری است.
