انتخابات در دهلی؛ انتخابات در تهران

شرق: عکس‌های نارندرا مودی هنوز روی دیوارهای دهلی خودنمایی می‌کند؛ نخست‌وزیر ۷۴ساله هند که اواسط ماه گذشته در انتخابات بزرگ‌ترین دموکراسی جهان، پیروزی چشمگیری به دست آورد و برای سومین دوره متوالی بر کرسی نخست‌وزیری ابقا شد. از زمان استقلال هند تاکنون، این دومین بار است که یک حزب سه بار پشت سر هم، دولت تشکیل می‌دهد. پیش از این فقط جواهر لعل نهرو در سال‌های پس از ۱۹۶۲ میلادی موفق شده بود که سه بار دولت را پشت سر هم رهبری کند. حرف و حدیث درباره مودی زیاد است؛ می‌گویند مودی رفتارهای نمایشی دارد یا رابطه خوبی با رسانه‌ها ندارد و به اقلیت‌های دینی بی‌توجه است اما هیچ‌کس نمی‌تواند منکر تحولات بزرگ هند در یک دهه گذشته شود، تحولاتی که به دست مودی رقم خورده است. هند هم‌اکنون سریع‌ترین رشد اقتصادی در جهان را تجربه می‌کند و پس از آمریکا، چین، ژاپن و آلمان پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است. بسیاری از اقتصاددانان جهان معتقد هستند که هند به زودی چین را پشت سر می‌گذارد و به دومین اقتصاد جهان تبدیل می‌شود. گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد که رشد اقتصادی هند در سال ۲۰۲۴، بیشتر از دو برابر میانگین رشد جهانی است. پیش‌بینی‌های گلدمن‌ساکس حاکی از آن است که اندازه اقتصاد ایالات متحده تا سال ۲۰۷۵ دو برابر و چین سه برابر می‌شود اما اندازه اقتصاد هند ۱۵ برابر خواهد شد. حالا درآمد سرانه هر هندی از هزار و ۵۹۰ دلار در سال ۲۰۱۵ به دو هزار و ۴۱۰ دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده و در واقع در 10 سال گذشته درآمد سرانه هندی‌ها حدود یک‌ونیم برابر شده است. براساس داده‌های اقتصادی هند، زمانی که مودی در سال ۲۰۱۴ قدرت را در دست گرفت، نرخ بی‌کاری حدود هشت درصد بود اما نرخ بی‌کاری هند در سال ۲۰۲۳ به ۴.۷ درصد کاهش داشته است. بانک جهانی در سال ۲۰۲۲ گزارش داد که در یک بازه زمانی هشت‌ساله نرخ فقر مطلق در هند نصف شده و از ۲۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۱۰.۲ درصد در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است. بر اساس این گزارش، شمار فقرای هند در روستاها با سرعت بیشتری نسبت به شهرها کم شده است. خود نارندرا مودی در این زمینه گفته است که «هند بزرگ‌ترین برنامه ریشه‌کنی فقر جهان را در 10 سال گذشته اجرا کرده و ۲۵۰ میلیون نفر را از فقر خارج کرده است».

پیاده‌روی در دهلی

فارغ از داده‌ها و عددها، دهلی تصویری از یک شهر مدرن است که برج‌ها و آسمان‌خراش‌ها نتوانسته‌اند باغ‌های شاداب و درختان پرشور و نشاط آن را ببلعند؛ در جای جای شهر تابلوهایی به چشم می‌آیند که به رانندگان هشدار می‌دهد سرعت خود را به خاطر عبور طاووس‌ها کم کنند. میمون‌ها بازیگوشانه روی شاخه درختان پیچ و تاب می‌خورند و سنجاب‌ها و سگ‌ها در پیاده‌روها به چشم می‌آیند. زندگی در دهلی شاد و آرام به نظر می‌رسد؛ طبیعت سبز و بوته‌های سراسر به گل نشسته، لباس‌های رنگارنگ عابران و حیواناتی که بدون ترس و نگرانی در زندگی شهری هند سهیم شده‌اند، ساختمان‌های مدرن و زیبا و نمایندگی برندهای تجاری و بزرگ جهان که گوشه گوشه خیابان‌ها خودنمایی می‌کنند. دهلی دومین شهر پرجمعیت جهان محسوب می‌شود. حدود هزارو ۴۸۴ کیلومتر مربع مساحت دارد و نزدیک به ۳۳ میلیون نفر را در خود جای داده است اما ترافیک در خیابان‌های این شهر شلوغ چندان آزاردهنده به نظر نمی‌رسد. بزرگراه‌ها، روگذرها و زیرگذرها، پل‌ها و خطوط مترو و خودروهای حمل‌ونقل عمومی آن‌قدر گسترده است که ترافیک را در دومین شهر پرجمعیت جهان تا حد زیادی مهار کرده است. با این احوال، معماری شهر همچنان مغلوب درختان سر به فلک کشیده و باغ‌های پهناور است. در جای جای دهلی پیکره هیچ درختی قطع نشده است و تمام درختان به دقت شماره‌گذاری شده‌اند. طوری که مراقبت هندی‌ها از درختان و حیوانات وسواس‌گونه و تحسین‌برانگیز به نظر می‌رسد. در خیابان‌های هند کلکسیونی از محصولات بزرگ‌ترین کمپانی‌های خودروسازی جهان دیده می‌شود. هرچند هند یکی از خودروسازان بزرگ و نوظهور جهان به حساب می‌آید و سالانه بیشتر از ۴.۵ میلیون دستگاه خودرو صادر می‌کند اما بیش از 40 سال است که از بازار انحصاری خودرو عبور کرده است و حالا شهروندان هندی به انواع و اقسام مدل‌های خودرو و از جمله خودروهای برقی دسترسی دارند و با عبور از بازار انحصاری، اقتصاد خودروسازان این کشور به شکوفایی خیره‌کننده رسیده است. در هند ریکشاها یا همان موتورهای سه‌چرخه که به‌نوعی تبدیل به جاذبه گردشگری هند شده‌اند، سهم قابل توجهی در جابه‌جایی مسافران دارند. کرایه ریکشاها نسبتا ارزان است و در مسافت‌های کوتاه و متوسط بین ۵۰ تا ۱۵۰ روپیه است که معادل حدود ۴۰ تا ۱۲۰ هزار تومان می‌شود. ساختمان‌های مسکونی هند معمولا کوتاه‌قامت‌تر از ساختمان‌های شهری هستند و در دورنمای خیابان‌های شهر کمتر به چشم می‌آیند. با این حال به نظر می‌رسد که شهرداری دهلی حساسیتی روی نمای واحدهای مسکونی در ظاهر شهری ندارد و در بالکن برخی خانه‌ها نمای آشفته‌ای از بند رخت لباس‌ها و تلنبار وسایل دیده می‌شود. برخلاف آن چیزی که در تصور عمومی از هند وجود دارد، در دهلی متکدیان بسیار اندک هستند و مظاهر زندگی متوسط در سطح شهر تقویت شده است. در پاساژها و مراکز خرید متعدد، کافه‌ها و تفرجگاه‌های عمومی جمعیت زیادی از قشر متوسط تردد دارند و علاقه شهروندان هندی به آثار تاریخی به‌راحتی ملموس است. در یک روز گرم تابستانی که اخباری از مرگ شماری از شهروندان هند در تابستان داغ وجود دارد، جمعیت انبوهی از هندیان برای تماشای تاج‌محل آمده‌اند. بر اساس آماری که دولت هند گزارش داده و راهنمای تور تاج‌محل به آن استناد می‌کند سالانه حدود ۱۰ میلیون نفر از تاج‌محل یا بنای عشق بازدید می‌کنند که البته بیشتر آنها گردشگران هندی هستند. ایندیا گیت یا دروازه هند در دهلی هم در روز تعطیل یکشنبه مملو از جمعیت است. جمعیت بزرگی از خانواده‌های هندی که شام خود را در محوطه بزرگ و سرسبز این بنا سرو می‌کنند و سر‌وصدای شادمانه کودکان در حال بازی به گوش می‌رسد. این بنای باشکوه با ارتفاع ۴۲ متر توسط سر ادوین لیتینز معمار بریتانیایی طراحی شده و در محوطه‌ای باز و نزدیک به مجموعه زیبای کاخ ریاست‌جمهوری هند در سال ۱۹۳۱ ساخته شده است. در اصل این بنا به‌عنوان یادبود تمامی جنگ‌های هند شناخته می‌شود و نشان برجسته‌ای است برای یادآوری ۹۰ هزار سرباز هندی ارتش بریتانیا که در جنگ جان خود را از دست داده‌اند. این سربازان در مبارزه برای امپراتوری بریتانیا در هند، یا بیشتر در جنگ جهانی اول و همچنین در جنگ سوم انگلیس و افغانستان جان باخته‌اند. نام این سربازان بر دیوارهای این بنا حک شده‌ است. این بنا از سنگ ماسه قرمز و گرانیت ساخته شده است. رویترز در سال ۲۰۲۳ گزارش داده بود که هند چشم‌انداز کوتاه‌مدت برای میزبانی از ۱۵ میلیون گردشگر خارجی و درآمد ۳۰ میلیارد دلاری از صنعت گردشگری دارد.

در حاشیه شهر دهلی و مناطق فقیرنشین هنوز ویرانه‌هایی از زندگی فقرا دیده می‌شود و انبوه دست‌فروشانی که میوه یا غذای خیابانی می‌فروشند. محلی‌ها می‌گویند شغل بیشتر فقرا دست‌فروشی یا کارگری و به ویژه کارگری ساختمان است. با این حال به نظر می‌آید که سیاست‌های قوی اقتصادی در هند سبب شده است که این مناطق روز به روز بیشتر آب بروند و کمتر در مظاهر زندگی شهری در دهلی نمود داشته باشند. مودی، نخست‌وزیر هند وعده داده است که به سرعت برنامه‌های توسعه اقتصادی خود را ادامه می‌دهد و بنا دارد چین را پشت سر بگذارد. مردم هم می‌گویند که او خود را ثابت کرده است و امیدوار هستند که زندگی و معیشت در هند بهبود پیدا کند و کشورشان افتخارآفرینی بیشتری در عرصه جهانی داشته باشد. هم‌زمان با این رویدادها و آن سوی اقیانوس هند، حواشی انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران داغ است. اقتصاد ایران در یک دهه گذشته سقوط درآمد سرانه را تجربه کرده‌ است و نسبت به ابتدای یک دهه پیش حدود یک‌سوم کاهش درآمد سرانه را نشان می‌دهد.