ضرورت‌های پیش‌رو در تشکیل دپارتمان بهینه‌سازی مصرف انرژی
امین ابدالی. کارشناس تحلیل حوزه انرژی مطالعات نشان می‌دهند بیش از ٩٩ درصد انرژی مورد نیاز کشور از سوی وزارت نفت تأمین می‌شود و سهم این وزارتخانه از مصرف، کمتر از یک درصد است. این در حالی است که مسئولیت بهینه‌سازی مصرف سوخت نیز علی‌رغم سهم ناچیز مصرف به همین وزارتخانه واگذار شده است.
امین ابدالی. کارشناس تحلیل حوزه انرژی مطالعات نشان می‌دهند بیش از ٩٩ درصد انرژی مورد نیاز کشور از سوی وزارت نفت تأمین می‌شود و سهم این وزارتخانه از مصرف، کمتر از یک درصد است. این در حالی است که مسئولیت بهینه‌سازی مصرف سوخت نیز علی‌رغم سهم ناچیز مصرف به همین وزارتخانه واگذار شده است. این مهم نه‌تنها در دیگر کشورهای جهان به شرکتهای عرضه‌کننده انرژی واگذار نمی‌شود، بلکه با روح مسئولیت‌های سازمان و نهادهایی همچون وزارت نفت که خود از تولید‌کنندگان انرژی است، منافاتی بنیادین دارد؛ چرا‌که شرکتهای عرضه‌کننده انرژی عوایدشان از مصرف بیشتر انرژی است که تأمین می‌شود، نه مصرف کمتر. در همین ارتباط و با توجه به تشدید ناترازی‌های اخیر در بخش‌های گاز، برق و بنزین، نیازی که بیش از پیش احساس می‌شود، تشکیل دپارتمانی فرا‌وزارتخانه‌ای در مبحث انرژی است تا بخش‌های پر‌مصرف انرژی در کشور را رصد و از طریق وزارتخانه‌های متبوع آنها اقدام به حل مشکل کند. شایان ذکر است که تشکیل دپارتمان مذکور، نافی تشکل‌های انرژی در وزارتخانه‌ها (شرکتهای زیرمجموعه) نبوده و نیست، بلکه مجموعه‌ای است که رسالت آن هم‌گرا کردن تصمیمات برآمده از هر‌کدام از وزارتخانه‌هاست.
ناترازی در گاز طبیعی: میزان مصارف گاز طبیعی کشور در سال گذشته معادل روزانه ١.٣ میلیون بشکه نفت خام در بخش صنعتی، ١.٢ میلیون بشکه نفت خام در بخش نیروگاهی و یک میلیون بشکه نفت خام در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر‌عمده بوده است. بر اساس داده‌های مؤسسات معتبر بین‌المللی، سهم گاز طبیعی در سبد مصرفی انرژی کشور معادل ٧١ درصد است. در این بین ایران یکی از معدود کشورهای دنیاست که مصرف سرانه گاز طبیعی آن در ١٠ سال اخیر همواره از روندی صعودی برخوردار بوده و است که از دلایل آن (به‌زعم نویسنده) می‌توان به کیفیت پایین تجهیزات گرمایشی و فقدان ممیزی انرژی در بخش‌های صنعت و نیروگاهی اشاره کرد.
ناترازی در برق: صنایع یک درصد از مشترکین برق کشور را شامل می‌شود که به تنهایی مصرفی بیش از تمامی مشترکین بخش خانگی را دارد. آمارها نشان می‌دهند عمده دلیل افزایش شدت مصرف انرژی برق در کشور به صنایعی همچون آلومینیوم، فولاد و پتروشیمی برمی‌گردد که ذاتا انرژی‌بر هستند و از تکنولوژی‌های قدیمی رنج می‌برند. از طرفی با توجه به کمبود روزانه برق حدود ١٥هزار‌مگاواتی، به نظر می‌رسد وزارت نیرو امید دارد تا در بخش تولید، این میزان از برق توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و صنایع تأمین شود که تصور می‌شود بخش خصوصی نیز به دلیل عدم اصلاح ساختار بازار عمده فروشی و جهش نرخ ارز، تمایل چندانی برای ورود به این امر ندارد.
ناترازی در بنزین: مصرف بنزین در کشور با ثبت رکورد ١٣٧ میلیون لیتر در روز نگرانی‌ها درباره ناترازی در این بخش را بیش از پیش نمایان کرد. این در شرایطی است که میانگین مصرف روزانه سال گذشته بنزین در کشور، ١٠٤ میلیون لیتر بوده و انتظار می‌رود امسال به بیش از ١١٥ میلیون لیتر در روز برسد. از طرفی با توجه به ناترازی‌های موجود در بخش گاز طبیعی و دیگر مواردی که از حوصله این نوشته خارج است، استنتاج می‌شود که پرداختن به سی‌ان‌جی نیز دیگر نمی‌تواند راهگشای موضوع ناترازی حامل‌های انرژی در بخش حمل‌ونقل باشد. در عوض ال‌پی‌جی با توجه به برخورداری از عدد اکتان بالا، آلایندگی پایین آن نسبت به بنزین و مهم‌تر از همه تراز مثبت تولید و مصرف آن، از مواردی است که می‌تواند زمینه‌ساز مرتفع‌کردن مشکل این بخش از ناترازی‌ها در صنعت حمل‌ونقل شود. امروزه در دنیا استفاده از ال‌پی‌جی به‌عنوان سوخت خودروها توانسته کمک شایان ذکری به کاهش استفاده از بنزین، نفت و گاز کند که از‌جمله آن می‌توان به کشورهای کره جنوبی، ترکیه، روسیه و ایالات متحده اشاره کرد. در همین ارتباط می‌توان گفت فصل مشترک تمام گفته‌ها و ناگفته‌هایمان در بخش ناترازی‌ها، حلقه مفقوده‌ای است به نام دپارتمان بهینه‌سازی مصرف انرژی که می‌بایست به‌عنوان نهادی بالادستی در کشور تأسیس و نظرات برآمده از کمیته‌های تخصصی آن لازم‌الاجرا باشد. مادامی که این مهم محقق نشود و صرفا هر وزارتخانه‌ای از گمان خود درصدد حل مشکل برآید، در بر همین پاشنه می‌چرخد و بس.
