از قربانی‌های جنسی مراقبت کنیم

افراد قربانی تعرض جنسی در اولین فرصت باید تا 72 ساعت به مراکز بیماری‌های رفتاری برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی اقدام کنند. این مراکز علاوه بر مشاوره، داروهای رایگان را در اختیار افراد قرار می‌دهند. به‌طور کل تجاوز جنسی از‌جمله جرائمی است که نه‌تنها موجب آسیب‌های فیزیکی، روحی و روانی بسیاری به فرد قربانی می‌شود، بلکه سبب جریحه‌دارشدن افکار عمومی و نیز برهم‌زدن امنیت و آرامش جامعه می‌شود؛ بنابراین افزایش آگاهی در این زمینه و نیز قوانین مرتبط با این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به گزارش «شرق»، مقاله‌ای در مجله سلامت دکتر منتشر شد که به ابعاد روانی این ماجرا پرداخته است که در این مطلب خلاصه آن را برای مراقبت بیشتر از قربانی‌های تعرض جنسی جامعه مرور خواهیم کرد.

در اول این مقاله به فهم بهتر واژه‌های مربوطه می‌پردازد؛ مثلا توضیح می‌دهد‌ واژه rape (تجاوز) از فعل لاتین rapere ریشه گرفته است: «گرفتن یا ستاندن به ‌زور» تجاوز جنسی نوعی خشونت جنسی است که معمولا با آمیزش همراه است و توسط فرد یا گروهی از افراد، برخلاف رضایت قربانی انجام می‌‌شود. این رابطه باید برخلاف میل قربانی و از طریق زور یا تهدید به ‌زور باشد، یا با شخصی که به دلیل وضعیتی خاص مانند بیماری روانی، عقب‌ماندگی ذهنی یا حتی هشیار‌نبودن مانند مسمومیت یا بیهوشی، قادر به دادن رضایت قانونی نیست. در این تعریف اگر فردی فریب داده شود و با او رابطه‌ای برقرار شود نیز مورد تجاوز جنسی قرارگرفته است. در بسیاری از قلمروهای قضائی، جرم تجاوز جنسی جرمی سنگین در نظر گرفته می‌شود. به صورتی که تجاوز حتی به‌عنوان یک ادعا از طرف قربانی نیز قابل ‌پیگیری است. تجاوز جنسی فقط یک تهاجم فیزیکی و جنسی نیست، بلکه آسیب عمیق روحی و روانی نیز ایجاد می‌کند. کسی که عمل تجاوز را انجام می‌دهد، تحت عنوان متجاوز یا تجاوزگر شناخته می‌شود. هر نوع دخول اجباری آلت جنسی یا هر عضو خارجی به بدن شخص مقابل از طریق واژن،‌ مقعد یا دهان تجاوز گفته می‌شود که باید بدون رضایت شخص مقابل باشد. بسیاری از افراد از تعاریف آزارهای جنسی آگاه نیستند و تنها تجاوز را مصداق آزار جنسی می‌‌دانند. آزار جنسی شامل هر نوع رفتار جنسی ناخوشایندی‌ است که توهین‌آمیز، تحقیرکننده یا تهدیدآمیز باشد. هرگونه آزار جنسی که منجر به احساس تحقیر، درد،‌ ترس یا ارعاب شود «تعرض جنسی» است. تعرض جنسی می‌تواند روانی یا جسمی باشد. تعرض روانی می‌تواند به‌ شکل اجبار فرد به تماشای محصولات پورنوگرافیک یا شنیدن هرزه‌گویی‌های جنسی باشد. تعرض فیزیکی می‌تواند شامل تجاوز یا اجبار شخص به ارضای جنسی فرد متعرض، تماشای اعمال جنسی یا لمس اجباری بدن متعرض باشد. تعرض جنسی اغلب بر بستر نابرابری شکل می‌گیرد که این نابرابری می‌تواند جنسی،‌ سنی یا بر اساس تفاوت در موقعیت اجتماعی باشد. شخص متعرض اغلب موقعیت بالاتری دارد و با سوءاستفاده از این موقعیت، شخص آسیب‌دیده را با ارعاب یا تهدید وادار به سکوت می‌کند. گرفتن عکس یا فیلم، تهدید به تماس با خانواده فرد یا محل کار از روش‌های معمول ارعاب و تهدید هستند. مهم‌ترین راه برای مقابله با تعرض، دانستن این نکته است که هیچ‌ فردی تحت هیچ شرایطی حق تعرض به شما را ندارد و همه سزاوار زندگی، ‌کار یا تحصیل در محیطی عاری از آزار و اذیت، زورگویی، تبعیض و خشونت هستند. در نتیجه باید بدانید که تعرض جنسی از هر نوعی جرم محسوب می‌شود. چه چیزی رابطه جنسی را از تجاوز جنسی جدا می‌کند؟ مسئله رضایت است؛ یعنی فرد با آنچه اتفاق می‌افتد موافقت می‌کند و هم اینکه آزاد است آن را انتخاب کند یا انجام دهد. حتی در بخش دیگر این مقاله اضافه می‌کند: تجاوز در ازدواج و روابط نیز ممکن است رخ دهد. به یاد داشته باشید رابطه جنسی باید با رضایت انجام شود. اگر شریک زندگیتان شما را مجبور می‌کند با او رابطه جنسی برقرار کنید، این تجاوز به همسر محسوب می‌شود که می‌تواند آسیب‌هایی جدی را بر جا بگذارد.

علائم تجاوز جنسی چیست؟

این مقاله نشانه‌های تجاوز را بررسی می‌کند که در بازماندگان ممکن است با اختلالات خوردن، اضطراب، علائم اختلال استرس پس از سانحه،‌ مشکل در تمرکز و علائم فیزیکی مربوط به نواحی روی بدنشان که تحت تأثیر حمله قرار گرفته است، بروز کند. قربانیان ممکن است بسیار خشمگین یا غمگین، سرگردان یا کنترل‌شده و آرام باشند. در مورد کودکان، برخی نشانه‌ها وجود دارند که می‌توان به کمک آنها ردپای تجاوز به کودک را شناسایی کرد.

نشانه‌های بدیهی: برخی از این نشانه‌ها غیرقابل‌انکار هستند و علامت‌های قطعی تجاوز جنسی محسوب می‌شوند. بیماری‌های مقاربتی به‌خصوص زگیل تناسلی یا HPV که از مادر در هنگام تولد منتقل نشده باشد، سفلیس، علائم واژینیسموس، حاملگی‌های ناخواسته در دختران بسیار کوچک که ازدواج‌ نکرده‌اند، سوزش و کبودی در نواحی تناسلی کودک نیز می‌تواند از نشانه‌هایی باشد که احتمال تجاوز را بسیار بالا می‌برد.

نشانه‌های شایع: تغییر خلق‌وخو، گریه خیلی زیاد و بدقلقی، کم‌اشتهایی و دفع مدفوع دردناک، مشکل در خوابیدن و کابوس‌های شبانه و شب‌ادراری، افت تحصیلی شدید و ناگهانی. بچه‌هایی که مورد تجاوز جنسی دهانی قرار می‌گیرند به ‌محض اینکه شیء خارجی در دهانشان احساس کنند واکنش نشان می‌دهند.

نشانه‌های مرتبط: اگر بچه درباره رابطه جنسی حرف زد به ‌احتمال خیلی زیاد اتفاقی برایش افتاده است. دست‌زدن مداوم به اندام تناسلی وقتی از حد بگذرد یا ناگهان زیاد شود، استفاده از کلمات جنسی که در خانواده زده نشده یا کشیدن نقاشی آلت جنسی می‌تواند از عوامل مشکوک دیگر باشد. حیوان‌آزاری، تغییر در رفتار با عروسک‌ها یا موجودات ضعیف‌تر، به‌خصوص اگر ادای متجاوز را درآورد یا در بازی نقش متجاوز را تقلید کند نیز از نشانه‌های مهم است.

اگر به تجاوز به کودک مشکوک شویم چه کنیم؟

در این بخش مقاله به این موضوع می‌پردازد که اگر به هر دلیل شک دارید که کودک مورد آزار بوده است باید سریع به پزشک مراجعه کنید. واقعیت این است بیشتر پدر و مادرها اشتباه‌هایی را در مواجهه با این مسئله دارند. نخستین اشتباه انکار است؛ اما اشتباه بزرگ‌تر از آن ابراز خشم نسبت به کودک است. والدین نباید کودک را مقصر بدانند؛ اتفاقا باید تمام تلاش خود را بکنند تا کودک سریع‌تر به حس امنیت بازگردد. از طرفی خود والدین نیز نباید احساس گناه داشته باشند. مراجعه به پزشک متخصص اطفال یا عمومی برای تشخیص و کنترل آسیب‌های تجاوز ضروری است. پس نخستین کاری که پدر و مادر باید بکنند مراجعه به پزشک و گزارش به پلیس است. قدم بعد، مراجعه به روان‌شناس است. باید توجه داشت تجاوز جنسی بحث پیچیده‌ای است و احتیاج به کار روان‌درمانی دارد تا از احتمال ایجاد بیماری‌هایی مانند اختلال سلوک در کودکان جلوگیری شود و کودک بتواند از پس شرایط سختی که برایش به وجود آمده بربیاید.

اقدامات ضروری بعد از تجاوز جنسی

در این مرحله، توضیح داده می‌شود که باید به کودک گفت مهم نیست که تعرض جنسی چگونه اتفاق افتاده باشد، تجاوز جنسی در هر صورتی ناراحت‌کننده است. افرادی که مورد آزار و خشونت قرار گرفته‌اند نیاز به مراقبت و امنیت دارند. هیچ‌کس حق ندارد برخلاف میل شما با شما رابطه برقرار کند. تقصیر فقط بر عهده شخص متجاوز است. گاهی اوقات متجاوز سعی می‌کند با ایجاد این احساس که شخص مورد تجاوز مقصر است، قدرت بیشتری نیز اعمال کند. «تو خودت مقصر بودی» یا «شما آن را می‌خواستی»، «اگر این کار را نمی‌کردی من تعرض نمی‌کردم»؛ اینها مثال‌هایی است که فرد متجاوز استفاده می‌کند. واقعیت این است که آنچه شما می‌پوشید، آنچه می‌گویید یا نوع رفتارتان به‌هیچ‌عنوان توجیهی برای تجاوز به عنف نیست. پزشک باید شما را از نظر بیماری‌های مقاربتی (STD) و آسیب‌های داخلی بررسی کند. اورژانس اجتماعی با شماره تلفن ۱۲۳ نیز در این موارد می‌تواند به شما یاری برساند. تنها کافی است که با این شماره تماس بگیرید؛ در هر زمان و مکانی می‌توانید مشاوره دریافت کنید یا در صورت نیاز از خدمات حضوری اورژانس استفاده کنید. اما گزارش‌دادن به پلیس ممکن است برای برخی از افراد دشوار باشد. در این صورت از مشاوران روان‌شناس یا مشاوران قضائی یا حتی یک بزرگسال باتجربه کمک بگیرید. اگر قربانی متأهل باشد و در رابطه جنسی با همسرش به مشکل برخورده است، بهترین راه مراجعه به سکس‌تراپیست است. سکس‌تراپی هم روان‌شناسی است که در زمینه بهبود روابط زناشویی به شما کمک خواهد کرد. هر کاری را که به شما کمک می‌کند تا احساس امنیت کنید، انجام دهید، البته بدون اینکه خود را سرزنش کنید.

در پایان این مقاله هم باید یادآوری کرد که نیاز است قربانی به دستگاه قضا شکایتی را مطرح کند. بسیاری از افراد و خانواده‌ها اصطلاحا به‌منظور حفظ آبرو در مقابل چنین جرائمی سکوت کرده و از طرح شکایت از متجاوزان خودداری می‌کنند. این در حالی است سکوت نه‌‌تنها موجب تشدید آسیب‌های روحی و روانی به فرد قربانی می‌شود، بلکه به متجاوز این اجازه را می‌دهد تا بدون ترس از مجازات، جرم خود را در سطح جامعه تکرار کند. بنابراین توصیه می‌شود در برابر آزار جنسی به‌هیچ‌وجه سکوت نکرده و شکایت از چنین افرادی را حق قانونی خود بدانید؛ چراکه تمامی این خشونت‌ها قابل شکایت و پیگیری خواهد بود.