فرصت آخر برای توافق؟

آخرین شانس احتمالی برای آتش‌بس از سوی حماس رد شد و این گروه آزادی گروگان‌ها را که توسط ایالات متحده مطرح شده بود، رد کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هم به وزرای کابینه خود اعلام کرده که احتمال توافق زیاد نیست.

حماس در بیانیه‌ای رسمی شرایط مربوط به توافق آزادی گروگان‌ها و آتش‌بس را که پنجشنبه و جمعه در دوحه مورد بحث قرار گرفته بود، رد کرد و بنیامین نتانیاهو را به ایجاد موانع جدید در مذاکرات متهم کرد. حماس در بیانیه خود نتانیاهو را به «ایجاد شرایط و مطالبات جدید» برای 

به تأخیر انداختن مذاکرات و طولانی‌ترکردن جنگ در غزه متهم کرد. حماس نتانیاهو را به‌طور کامل مسئول ناکام‌گذاشتن تلاش‌های میانجیگران و مانع‌تراشی بر سر راه توافق دانسته و در نتیجه او را مسئول جان گروگان‌ها معرفی کرده است.

از سوی دیگر نتانیاهو به وزرای کابینه اعلام کرده که او به توافق چندان خوش‌بین نیست، به‌ویژه به دلیل اینکه اسرائیل عملا با کشورهای میانجیگر مذاکره می‌کند و نه با حماس، که از فرستادن هیئت به دور جدید مذاکرات خودداری کرده است.

در حالی که نتانیاهو گفته «احتمال توافق زیاد نیست» این اظهارنظر در تضاد با گزارش‌هایی است که از سوی میانجیگران درباره پیشرفت مذاکرات و احتمال دستیابی به توافق منتشر شده است. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، روز یکشنبه اعلام کرد که آتش‌بس در غزه «هنوز ممکن» است و «ما تسلیم نخواهیم شد».

نتانیاهو روز گذشته میزبان آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده بود. بلینکن در اسرائیل با رئیس‌جمهور اسرائیل و دیگر مقامات هم دیدار کرد. سپس بلینکن به قاهره سفر خواهد کرد، جایی که مذاکرات در مورد توافق همچنان ادامه دارد.

مذاکرات در سایه ترس از تشدید تنش‌های منطقه‌ای انجام می‌گیرد. پس از ترور اسماعیل هنیه، رهبر حماس‌ در تهران در ۳۱ جولای، نگرانی نسبت به گسترش آتش جنگ در منطقه افزایش یافته و تلاش‌‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از اقدامی که به افزایش تنش منجر شود، شدت گرفته است.

بلینکن که برای دهمین بار از زمان شروع جنگ غزه، عازم منطقه شده است، در دیدار با اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل تأکید کرد: «زمان آن فرا رسیده است که همه به توافق برسند و برای مخالفت دنبال بهانه‌ نگردند، چون شاید این آخرین فرصت باشد». هرتزوگ در جریان این دیدار حماس را مقصر دانست و در عین حال افزود: «ما هنوز هم بسیار امیدواریم که بتوانیم در مذاکراتی که میانجی‌ها انجام می‌دهند، پیشرفت داشته باشیم؛ زیرا هیچ هدفی بزرگ‌تر از بازگرداندن گروگان‌هایمان به خانه نداریم».

ایالات متحده اعلام کرده است که قصد دارد اواخر این هفته دومین نشست را با حضور میانجی‌ها برگزار کند و اظهار امیدواری کرده است که تا پایان هفته به توافق نهایی برسند.

با وجود این امیدواری‌ها، یکی از اصلی‌ترین موارد اختلاف در مذاکرات درخواست نتانیاهو برای استقرار ارتش اسرائیل در کریدور فیلادلفیاست که در امتداد مرز غزه و مصر قرار دارد. نتانیاهو قصد دارد از این طریق مانع از قاچاق سلاح به غزه شود. این درخواست در پیشنهاد ۲۷ می‌ اسرائیل که مبنای مذاکرات بعدی قرار گرفت، مطرح نشده بود و اکنون حماس با آن مخالف است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که مذاکره‌کنندگان اسرائیلی به نتانیاهو گفته‌اند که بدون مصالحه سر این موضوع، توافقی حاصل نخواهد شد و خواستار انعطاف‌ نشان‌دادن نتانیاهو در این زمینه شدند اما نخست‌وزیر اسرائیل پاسخ داد تا زمانی که حماس بر خروج کامل اسرائیل از کریدور فیلادلفیا پافشاری کند، در واقع هیچ توافقی وجود نخواهد داشت.

حماس در بیانیه‌اش اعلام کرد که نتانیاهو به منظور بی‌نتیجه‌ماندن مذاکرات و طولانی‌‌شدن جنگ در غزه «شرایط و خواسته‌های جدیدی تعیین می‌کند». این گروه همچنین اعلام کرد که آخرین متن موردحمایت آمریکا که در پایان مذاکرات روز جمعه در دوحه به اسرائیل و حماس منتقل شد، با خواسته‌های اسرائیل همسو است و در توضیح آن به شروطی از جمله پیشنهاد مربوط به کریدور فیلادلفیا و همچنین گذرگاهی که ارتش اسرائیل برای جداسازی شمال و جنوب غزه ایجاد کرده است، اشاره کرد.

حماس همچنین گفته است که نتانیاهو در مورد آزادکردن زندانیان امنیتی فلسطینی هم خواسته‌های جدیدی مطرح کرده است و تصریح کرد: «ما بر پایبندی به آنچه دوم جولای بر اساس اعلام بایدن و قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل متحد توافق کردیم، تأکید می‌کنیم».

جنگ غزه در حالی ادامه دارد که آوارگان فلسطینی در شرایط دشواری به سر می‌برند. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد اعلام کرده دستورهای روز جمعه اسرائیل مبنی بر تخلیه مناطق بیشتر وسعت «منطقه بشردوستانه» را که نیروهای اسرائیلی آنجا را نقاط امن تعیین کرده بودند، حدود ۱۱ درصد کاهش داده است.

هشدار حماس به اسرائیل

حماس و سازمان جهاد اسلامی فلسطین مسئولیت یک  عملیات بمب‌گذاری ناکام در شهر تل‌آویو را که شامگاه یکشنبه رخ داد برعهده گرفتند.

حماس و جهاد اسلامی هشدار دادند که حملات بیشتری از این دست انجام خواهند داد و جنگ غزه را به خاک اسرائیل خواهند کشاند. پلیس اعلام کرد انفجار بمب در یک منطقه پررفت‌وآمد در تل‌آویو در شامگاه یکشنبه تلاش یک بمب‌گذار اعزامی برای انفجار در شهر بوده است. فرد بمب‌گذار بر اثر انفجار زودهنگام بمب که ظاهرا ناشی از نقص بمب بوده، کشته و یک مرد رهگذر زخمی شد. به گفته پلیس، این بسته در صورت انفجار در محلی که برای انفجار در آن مکان تهیه شده بود، می‌توانست قدرت تخریبی زیادی داشته باشد.

جزئیاتی  از  پیشنهاد آمریکا

در حالی که امیدها نسبت به حصول توافق در این دور از مذاکرات آتش‌بس کم‌رنگ شده، منابعی به تلویزیون العربی گفتند در پیشنهاد جدید آمریکا تصریح شده است که «آتش‌بس در یک سقف مشخص مورد بررسی قرار بگیرد» و برقراری آتش‌بس دائمی در مذاکرات مرحله دوم بررسی شود.

این منابع گفتند در پیشنهاد جدید آمریکا آمده است که در مرحله دوم درباره بازسازی غزه مذاکره شود. همچنین در این پیشنهاد عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه در مرحله دوم تصریح نشده است.

در این پیشنهاد مطرح شده است که درخصوص محور فیلادلفیا مرز بین نوار غزه و مصر مذاکرات فنی انجام شود. همچنین در این پیشنهاد جدید آمریکا، عملیات امدادرسانی به توافق همه طرف‌ها با شروط توافق مرتبط شده است. به گفته منابع مذکور و براساس این پیشنهاد، باید یک مکانیسم نظارتی برای بازگشت آوارگان به شمال نوار غزه در نظر گرفته شود.

در همین زمینه یک منبع فلسطینی آگاه از مذاکرات آتش‌بس گفت پیشنهاد جدید آمریکا کاملا با پیشنهادی که دو طرف قبلا بر سر آن توافق کرده بودند، مغایرت دارد. این پیشنهاد جدید براساس پیشنهاد ارائه‌شده در ماه می‌ است و به شروط و مطالبات جدید اسرائیل پاسخ می‌دهد. در این پیشنهاد برقراری دائمی آتش‌بس مطرح نشده است و آتش‌بس دائمی را در مرحله دوم ضمن یک سقف مشخص بررسی‌ می‌کند.

به گفته این منبع فلسطینی در این پیشنهاد ذکر شده است که «تا زمانی که حماس با خواسته‌های اسرائیل موافقت نکند، اسرائیل در مرحله دوم به جنگ بازمی‌گردد».

وی افزود این پیشنهاد آمریکا شامل خروج همه‌جانبه اسرائیل از نوار غزه نمی‌شود و کنترل بر «فیلادلفیا» هم ادامه دارد و تنها حضور ارتش اسرائیل کاهش می‌یابد.

این منبع گفت در مورد محور نتزاریم در مرکز نوار غزه هم آمریکا پیشنهاد داده است حضور اسرائیل در این محور و نظارتش بر تردد مردم و کنترل این ترددها ادامه یابد. او تصریح کرد آمریکا در این پیشنهاد خود مطرح کرده است که اسرائیل «حق دارد» با آزادی دست‌کم صد اسیر فلسطینی مخالفت کند و تعداد زیادی از اسرای فلسطینی آزادشده در توافق مبادله را به خارج از فلسطین تبعید کند. منبع مذکور گفت در پیشنهاد جدید آمریکا شرط شده است که امدادرسانی به غزه و انتقال کمک‌های انسانی به این باریکه با موافقت حماس با تمامی بندهای توافق پیشنهادی صورت بگیرد.

در این پیشنهاد مذاکره‌ در مورد بازسازی نوار غزه و لغو محاصره این باریکه به بعد از نتیجه مرحله اول موکول شده است‌.