سفر مشاور امنیت ملی بایدن به پکن

مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در سفری سه‌روزه در آستانه انتخابات آمریکا در ماه نوامبر و هم‌زمان با انتشار بیانیه‌های اخیر در محکومیت تجاوز پکن به دریای چین جنوبی، به چین سفر کرده است. جیک سالیوان قرار است با وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، گفت‌و‌گو کند. جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید، گفت که انتظار می‌رود طرفین بر سر چند موضوع کلیدی دوجانبه‌ ازجمله پیشبرد همکاری‌ها در مبارزه با مواد مخدر، ارتباطات نظامی و مقوله ایمنی و خطرات هوش مصنوعی گفت‌و‌گو کنند. کربی افزود: «سالیوان از فرصت استفاده خواهد کرد تا با آقای وانگ درباره نگرانی‌های امنیتی آمریکا در سراسر هند-آرام، افزایش تنش‌ها در دریای چین جنوبی، تنش‌های تنگه تایوان و مسائلی مانند اقدامات اقتصادی ناعادلانه گفت‌و‌گو کند. همه این موارد روی میز خواهند بود». کربی درباره رویکرد دولت بایدن در قبال چین گفت: «کانال ارتباطی سالیوان و وانگ یی نقش بسزایی در مدیریت مسئولانه رقابت و تنش بین دو کشور ایفا کرده است». سفر سالیوان در بحبوحه تشدید تجاوزات چین به کشورهای هم‌جوار در منطقه به‌ویژه فیلیپین، تایوان و ژاپن انجام می‌گیرد. اقدامات مخاطره‌آمیز اخیر چین در دریای چین جنوبی، وزارت امور خارجه آمریکا را بر آن داشت تا در بیانیه‌ای در ماه آگوست، اقدامات چین را محکوم و بر تعهد آمریکا به معاهده دفاعی متقابل با فیلیپین تأکید کند. یک مقام ارشد دولت آمریکا در جلسه توجیهی سفر سالیوان در ۲۳ آگوست گفت که سالیوان و وانگ یی درباره کره شمالی، خاورمیانه، برمه، تایوان، دریای چین جنوبی و نگرانی‌های آمریکا در قبال حمایت چین از پایگاه دفاعی روسیه گفت‌و‌گو خواهند کرد. وزارت خزانه‌داری و وزارت امور خارجه آمریکا نزدیک به ۴۰۰ فرد حقیقی و نهاد حامی جنگ روسیه در اوکراین را در ۲۳ آگوست تحت تحریم قرار دادند که شامل چندین شرکت روسی و چینی نیز می‌شود. در مقابل، وزارت بازرگانی چین تحریم‌های آمریکا را محکوم کرد و افزود که از کمک به عملیات جنگی مسکو دست نخواهد کشید. موضوع انتخابات ماه نوامبر آمریکا در پس‌زمینه نشست سالیوان و وانگ یی خواهد بود. اگر حزب کمونیست چین احساس کند دولت بعدی آمریکا سیاست‌های مطلوب‌تری در قبال چین اتخاذ خواهد کرد، احتمالا از دادن هرگونه تعهد جدید به دولت بایدن خودداری می‌کند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، در اوایل سال جاری گفت در حال بررسی تعرفه‌های بالای ۶۰ درصد برای کالاهای چینی در دور دوم ریاست‌جمهوری خود است. کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، هفته گذشته ضمن پذیرش نامزدی حزب دموکرات برای انتخابات ریاست‌جمهوری، گفت: «آمریکا برنده رقابت قرن بیست‌و‌یکم خواهد شد، نه چین». این مقام ارشد دولت آمریکا گفت که مردم نباید این سفر را با انتخابات گره بزنند. آنها گفتند که طرف آمریکایی از جانب دولت بعدی آمریکا صحبت نمی‌کند -چه دولت هریس و چه دولت ترامپ- و افزودند که سالیوان درباره رویکرد ما در قبال مدیریت تعادل در دولت فعلی و مدیریت گذار به دولت جدید گفت‌و‌گو خواهد کرد. چن پینگ کوی، استاد دپارتمان دیپلماسی در دانشگاه ملی چنگچی تایوان، در مصاحبه با اپک‌تایمز که پیش از ورود سالیوان انجام گرفت، با این ایده که دیدار سالیوان و وانگ یی با انتخابات ماه نوامبر ارتباط مستقیم دارد، مخالفت کرد. چن گفت: «در بهترین حالت، دولت بایدن صرفا می‌تواند تضمین کند که اگر حزب دموکرات همچنان در قدرت باشد، وضعیت چگونه پیش خواهد رفت و آیا تغییری در سیاست‌ها ایجاد می‌شود یا خیر». چن گفت تصور نمی‌کند این نشست نتیجه خاصی داشته باشد. با این‌ حال او افزود که این نشست به‌طور حتم به تثبیت روابط چین و آمریکا کمک خواهد کرد تا طرفین دست‌کم بتوانند از سوءتفاهم‌های آتی جلوگیری کنند. اگر هریس برنده انتخابات شود، مشخص نیست که به رویکرد دولت بایدن در تعامل با پکن ادامه خواهد داد یا خیر. آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه، جنت یلن وزیر خزانه‌داری، جینا ریماندو وزیر بازرگانی‌ و جان کری فرستاده جو بایدن در امور اقلیمی، همگی از زمان روی‌ کار ‌آمدن دولت بایدن به چین سفر کرده‌اند. سفر سالیوان به چین اولین سفر مشاور امنیت ملی آمریکا به چین از سال ۲۰۱۶ است که سوزان رایس از طرف دولت اوباما به پکن رفت و با چندین مقام حزب کمونیست چین، ازجمله شی جین‌پینگ، رهبر این کشور، دیدار کرد.

سفر سالیوان در حالی انجام می‌شود که چین به‌طور فزاینده در برابر همسایگان خود پرخاشگر شده است. وزارت دفاع ژاپن گزارش داد که یک هواپیمای نظامی چین برای اولین‌بار حریم هوایی این کشور را بر فراز آب‌های جنوب غربی ژاپن نقض کرده است. در واکنش به این نفوذ، وزارت دفاع ژاپن گفت که جنگنده‌های ژاپنی برای هشدار به هواپیمای چینی وارد عمل شدند. چین همچنین در پی پیروزی لای چینگ ته به‌عنوان رئیس‌جمهور تایوان در انتخابات ژانویه که در ماه می‌ سوگند یاد کرد، زورگویی خود را علیه تایوان افزایش داده است. وزارت دفاع تایوان در صبح روز ۲۴ آگوست گزارش داد ۵۰ هواپیما و کشتی نظامی چینی را طی ۲۴ ساعت در مجاورت تایوان رؤیت کرده است. تهاجم چین هم‌زمان با سفر لای به جزایر دریایی کینمن در خارج از تایوان انجام گرفت. او در سخنرانی خود گفت: «تایوان کشوری صلح‌دوست است و مردم تایوان نمی‌خواهند تحت لوای حزب کمونیست چین باشند». مؤسسه مطالعه جنگ و آمریکن انترپرایز به‌تازگی در گزارش خود هشدار دادند که چین در ماه‌های آتی جزایر کینمن را به تصرف خود درمی‌آورد، زیرا شی معتقد است که آمریکا با توجه به انتخابات عمومی و جنگ اوکراین و غزه نمی‌تواند با سرعت و شدت کافی به پکن پاسخ بدهد. چین با وجود محکومیت‌های چشمگیر بین‌المللی همچنان به ادعای مالکیت بر آب‌های رسمی دیگر کشورها در دریای چین جنوبی ادامه می‌دهد.

دادگاه لاهه در سال ۲۰۱۶ ادعای مالکیت چین بر منطقه «۹ خط تیره» را که شامل حدود ۸۵ درصد از آب‌های ۲.۲ میلیون مایل مربعی دریای چین جنوبی می‌شود، رد کرد. در حکم دادگاه لاهه آمده است که ادعای سرزمینی پکن با کنوانسیون ملل متحد درباره قانون دریاها مغایرت دارد.