حکمرانی سخت دهه ۶۰ اثر‌بخش نیست

سرانجام رئیس سازمان سینمایی، که یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها در تصمیم‌گیری و سیاست‌های فرهنگی و هنری است، انتخاب شد. دکتر «رائد فریدزاده» با انتخاب سیدعباس صالحی، به ریاست سازمان سینمایی انتخاب شد و «محمد خزاعی»، رئیس پیشین، از این سمت کنار رفت. دقایقی بعد از اینکه خبر انتصاب «رائد فریدزاده» منتشر شد، خانه سینما پیام تبریکی منتشر کرد. در این متن خطاب به او آمده: «به نمایندگی از جامعه اصناف سینمای ایران انتصاب جناب‌عالى را به ریاست سازمان سینمایی تبریک می‌گوییم و برای‌تان توفیق روزافزون در امور محوله را خواهانیم». این پیام از طرف هیئت‌رئیسه، مدیرعامل و بازرس خانه سینما منتشر شده بود.

پنج‌ضلعی سینما

سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم تودیع و معارفه رؤسای سازمان سینمایی قابل توجه است و به نظر می‌رسد آگاهی درباره فاصله عمیقی که بین سینماگران و دولت رخ داده‌ وجود دارد. او در سخنانش اشاره کرد: «سازمان سینمایی حساسیت‌های خاص خودش را دارد؛ به‌ همین ‌دلیل قصد داشتیم از فردی که تجربه کار در این فضا را داشته‌ برای این جایگاه استفاده کنیم. امید داریم با حضور دکتر فریدزاده سینمای اندیشه‌ورز تقویت شود و البته منظور ما این نیست که همه فیلم‌ها فلسفی باشد، قصدمان این است که بنیه فکری در سینمای ایران تقویت شود و طعم تفکر را به آن منتقل کنیم». به نظر می‌رسد اشاره وزیر به سلطه کنونی سینمای کمدی بر سینمای امروز است. همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سینما را «امری پنج‌ضلعی» توصیف کرد که «اضلاع آن باید همراه با هم حرکت کند. هر مقدار در این تناسبِ اندام‌وارگی ضعف وجود داشته باشد، کار سینما سخت‌تر می‌شود». او اضلاع سینما را «اقتصاد»، «حوزه فرهنگ و هنر»، «فناوری»، «تعامل سینما با انسان‌ها» و «توجه به حضور در مجامع بین‌الملل» برشمرد. از دیگر نکاتی که در سخنان صالحی مطرح شد، این بود که «سینمای ایران بخشی از تابلوی جمهوری اسلامی است. حذف‌شدن از جشنواره‌ها برای حکمرانی کشور خطرناک است. هر مقدار که حضور گسترده‌تری در این عرصه داشته باشیم، می‌توانیم این هدف را بهتر محقق کنیم». همین نکته نشان می‌دهد که «فریدزاده» چه کار سختی در پیش دارد. در‌‌حال‌حاضر بیشتر جشنواره‌های خارجی از پذیرفتن فیلم‌هایی که در بدنه اصلی سینما ساخته شده باشند یا رنگ‌وبوی حمایت دولت داشته باشند، امتناع می‌کنند. البته باید در نظر داشت که حضور در جشنواره‌های جهانی بیش از هر‌چیز، آشنایی جهان با توانمندی سینماگران ایران است.

همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد در بخشی از سخنانش گفت: «سینما امری انسانی است و براساس‌این باید ملاحظات آن را نیز در نظر بگیریم. بخشی از مشکلات مربوط به مسائل اقتصادی سینماگران است، همه مردم کم‌و‌بیش در شرایط سخت اقتصادی قرار دارند ولی هنرمندان به دلیل روحیه لطیفی که دارند، احساسات غیرمثبت‌شان مضاعف می‌شود و تأثیرات خود را بر جامعه می‌گذارد».

صالحی همچنین با تأکید بر اینکه حقوق صنفی، حقوق شهروندی و منزلت اجتماعی هنرمندان اهمیت دارد، گفت: «وقتی کرامت و‌ منزلت این قشر تحقیر شود یا احساس تحقیر کنند، تأثیر خود را می‌گذارد و بر‌اساس ‌این باید مراودات‌مان را مبتنی‌بر حفظ حقوق‌شان تنظیم کنیم». این بخش از سخنان وزیر ارشاد را می‌توان وعده‌ای برای بهبود شرایط هنرمندان به‌ویژه سینماگران دانست؛ چراکه در دو سال گذشته هنرمندان به دلایل مختلف درگیر مشکلات قضائی و معیشتی و زندان شده‌اند. به‌ویژه آنکه وزیر ارشاد گفت: «حکمرانی سخت دهه ۶۰ اثر‌بخش نیست و ما به حکمرانی نرم نیاز داریم. اقتضائات حکمرانی نرم در حوزه تنظیم و اعمال مقررات و دیگر عرصه‌ها متفاوت است». در نشست چندی پیش خانه سینما، تعداد سینماگران دارای حکم قضائی، 300 نفر عنوان شد.

پیوست‌های فرهنگی

به نظر می‌رسد این بار قرار است اهداف و مسیر از ابتدا مشخص باشد؛ به طوری که هم‌زمان با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پیوست‌های فرهنگی و مسیر حرکت سازمان سینمایی نیز در هشت بند منتشر شده است. برخی از موارد این هشت بند که در این شرایط امیدوارکننده به نظر می‌رسد، عبارت‌اند از:

*پیگیری حقوق فعالان عرصه سینما و تأمین امنیت و آزادی­‌های قانونی ایشان.

*به‌روزرسانی و اصلاح قوانین‌ومقررات عرصه تصویر در مراکز ذی‌­ربط متناسب با تحولات اجتماعی و فناوری­‌های نوین.

*ارتقای شاخص­‌های بین­‌المللی‌شدن سینمای ایران با تأکید بر رشد صادرات محصولات و خدمات سینمایی، تسهیل و گسترش حضور سینمای ایران در رویدادهای بین­‌المللی و تولید فیلم‌های سینمایی مشترک.

*فرصت­‌سازی برای بروز و ظهور خلاقیت­‌های سینماگران جوان به­‌ویژه در استان­‌ها.