درحالی‌که اقلیتی پرسروصدا معترض رفع فیلتر شدند، با درخواست تجمع مخالفان فیلترینگ موافقت خواهد شد؟
مانور کم‌جان فیلتری‌ها
امیدها برای رفع فیلترینگ هرچه بیشتر می‌شود حملات رادیکال‌ها برای ادامه وضعیت فعلی شدیدتر و خط‌ونشان‌کشیدن‌هایشان هم ادامه‌دارتر می‌شود. روزهای پایانی هفته گذشته بعد از کلی فراخوان، جمعیتی محدود تجمعی اعتراضی برای حفظ فیلترینگ به راه انداختند که تصاویر، شعارها و ادله و باورشان بر اعمال محدودیت در اینترنت بارها بازنشر یافته است.
امیدها برای رفع فیلترینگ هرچه بیشتر می‌شود حملات رادیکال‌ها برای ادامه وضعیت فعلی شدیدتر و خط‌ونشان‌کشیدن‌هایشان هم ادامه‌دارتر می‌شود. روزهای پایانی هفته گذشته بعد از کلی فراخوان، جمعیتی محدود تجمعی اعتراضی برای حفظ فیلترینگ به راه انداختند که تصاویر، شعارها و ادله و باورشان بر اعمال محدودیت در اینترنت بارها بازنشر یافته است.
از جمله سخنان زنی که با خشم و عصبانیت می‌گوید: «اینستاگرام قتل‌گاه جوانان ایران و قتل‌گاه اسلام است. فضای حریم زناشویی به اینستاگرام کشیده شده. زن «لخت و پتی» در فیلمای سورپرایز میاد بیرون. آقای پزشکیان چرا می‌گویید فیلترینگ را رفع می‌کنیم؟ در حیطه وظیفه تو نیست». در ادامه وامصیبتا سر می‌دهد و وزیر ارتباطات را شماتت می‌کند. یا پسر جوانی که کلا با اینترنت مخالف است و قطع کامل آن را می‌خواهد. چرا؟ زیرا معتقد است همه نرم‌‌افزارها و اپلیکیشن‌ها در راستای منافع اسرائیل هستند! به‌هرحال این تجمع فارغ از جمعیت محدود و حضور چهره‌های تکراری در تجمع‌هایی از این دست با یک نقد جدی روبه‌روست و آن اینکه چرا همیشه یک قشر که اقلیتی پرسروصدا هستند با مصونیت فولادینی که دارند هر تجمع و اعتراضی که بخواهند برپا می‌کنند، اما در مقابل اکثریت مردم اجازه چنین تجمع‌هایی را ندارند؟ در‌همین‌باره، آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات، با انتشار یادداشتی در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت: «امروز موافقان فیلترینگ در کمال آرامش تجمع اعتراضی برگزار کردند و هرچه خواستند گفتند و شعار دادند. آیا چنین امکانی برای مخالفان فیلترینگ هم وجود دارد؟».
ازاینرو بعد از تجمع چند روز گذشته برخی از منتقدان رفع فیلترینگ مقابل سازمان ملی فضای مجازی، دبیر‌کل حزب مجمع ایثارگران در نامه‌ای به اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، درخواست کرد حق مخالفان فیلترینگ و سیاست‌های محدودیت‌ساز اینترنت هم مطابق اصل ۲۷ قانون اساسی به رسمیت شناخته شده و اجازه تجمع به آنها هم داده شود. اما اینکه با چنین درخواستی موافقت شود، حتی در دولت چهاردهم تردیدهای جدی وجود دارد. هرچند اصل درخواست اکثریت مردم یعنی رفع فیلترینگ درحال پیگیری است و الیاس حضرتی وعده داده رئیس‌جمهور تا تحقق وعده رفع فیلترینگ پیگیر موضوع خواهد بود و خود مسعود پزشکیان هم قبل از عزیمت به کازان صراحتا از پیگیری وزیر ارتباطات و دولت برای رفع فیلترینگ سخن گفت.
بنابراین انتظار برای رفع محدودیت‌های شدید اعمال‌شده در سال‌های گذشته دور از دسترس نیست. به همین دلیل حضور بی‌رمق اما پرسروصدای رادیکال‌ها یک نشانه واضح است برای احتمال بازگشت جماعت همیشه معترض که معروف هستند به کفن‌پوشان به خیابان‌ها تا هر‌آنچه منافع قشری خاص را تهدید می‌کند «مانند رفع فیلتر که خب فیلترشکن‌فروش‌ها را با ناکامی عجیبی مواجه خواهد کرد» برنتابند و با حضور اعتراضی دولت را تحت فشار قرار دهند. موضوعی که از دید جلیل محبی، چهره نزدیک به محمدباقر قالیباف هم دور نمانده و در واکنش به این حضور و پلاکارهایی که حمل می‌کردند این تجمع را به فیلترشکن‌فروش‌ها مرتبط دانسته بود.
او با انتشار تصویری از اعتراض موافقان فیلترینگ، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «رانت رو نوشتند که کسی نگه رانت همان فروش فیلترشکنه». احتمالا حتی اگر دولت چهاردهم بتواند برای رفع تحریم‌ها هم گامی مؤثر بردارد، همین جماعت به خیابان‌ها خواهند آمد که چرا نعمت تحریم را از کشور می‌گیرید! اما در مقوله اینترنت و اعمال فشاری که با مصوبه شورای‌عالی فضای مجازی هم‌زمان با اعتراضات به مرگ مهسا امینی اعمال شده، نیازمند تغییر است و به اعتقاد محمود واعظی، پنج دلیل برای تصمیم عاجل درباره رفع فیلترینگ وجود دارد. قائم‌مقام و رئیس دفتر سیاسی حزب اعتدال و توسعه که با اشاره به اهمیت موضوع رفع فیلترینگ در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس، نوشته: بررسی عاجل و تصمیم به رفع فیلترینگ در شورای‌عالی فضای مجازی، حائز اهمیت است زیرا: ۱- فیلترینگ، به جز درخصوص محتوای مجرمانه و غیراخلاقی، یکی از عوامل نارضایتی اجتماعی است. ۲- فیلترینگ غیرهدفمند دارای ضرر چندوجهی است؛ در حوزه اقتصاد، علم و فرهنگ. ۳- از دلایل اصلی گرانی قیمت تمام‌شده اینترنت، هزینه‌های کلان نگهداری و توسعه تجهیزات فیلترینگ است. ۴- فیلترینگ غیرضروری با درنظرگرفتن اصل هزینه‌فایده مانع توسعه در برخی حوزه‌های کشور است. ۵- شبکه جهانی اینترنت به شکل قانونمند یکی از اصلی‌ترین ابزارهای توسعه و پیشرفت است».
البته ستار هاشمی هم در حاشیه هیئت دولت در چهارشنبه گذشته نیز گفت: «گزارش وضعیت اینترنت در قالب گزارشی به شورای سران ارائه شده و نگاه ما براساس واقعیت‌هایی است که وجود دارد. وضعیت موجود به صلاح نیست و طبیعتا باید به سمتی برویم که ارتقای وضعیت موجود داشته باشیم.جمع‌بندی هم این بوده که ادامه وضعیت موجود به مصلحت نیست و باید به سمتی برویم که بازگشایی اتفاق بیفتد». هاشمی افزود: «دلایل به روایت آمار نشان می‌دهد که ادامه این روند به مصلحت نیست و چالش‌های جدیدی برای کشور ایجاد کرده است، ما این موضوع را با جدیت دنبال می‌کنیم؛ چراکه از طرفی وعده رئیس‌جمهور و دولت بوده است و از طرفی موضع رسمی دولت به حساب می‌آید».
سخنگوی دولت هم بارها به لزوم حکمرانی بر فضای مجازی که موضع دولت‌های مختلف درباره موضوع اینترنت و شبکه‌های اجتماعی است، اشاره کرده و توضیح داده که حکمرانی در فضای مجازی مترادف با فیلترینگ نیست و از تلاش دولت برای رفع فیلترینگ سخن گفته است. او معتقد است: «حکمرانی لزوما به معنی فیلترینگ نیست. ازاینرو این موضوع در چارچوب مصالح ملی و مصالح نظام درحال پیگیری است». او همچنین در اظهاراتی اعلام کرده بود موضوع فیلترینگ درحال پیگیری است اما نمی‌توان تغییرات یک‌باره در این زمینه ایجاد کرد؛ بنابراین، مردم باید در این زمینه صبوری کنند.
بنابراین عزم دولت برای تحقق یکی از مهم‌ترین و البته دشوارترین وعده‌هایش جدی است و این امر به معنای قطع‌شدن منافع کلان افرادی است که در ادبیات سیاسی به کاسبان فیلترینگ یعنی مافیای فیلترشکن‌فروش معروف شده‌اند که میدان را برای چنین تصمیمی خالی نخواهند گذاشت و سخت در تکاپو خواهند بود که با هر دستاویزی مانع رفع فیلتر شوند.
