تا آخرین فشنگ

افزایش تنش‌ها در لبنان و جنگ بین اسرائیل و حزب‌الله در جنوب لبنان شرایط منطقه را نیز وخیم‌تر کرده است. البته این بار اولی نیست که اسرائیل دست به تهاجم به لبنان زده است اما درگیری در غزه و بعد لبنان اوضاع را از همیشه پرتنش‌تر کرده است. احمد غلامی با حسن فحص، روزنامه‌نگار لبنانی در طرابلس، شمال لبنان، درباره وضعیت این روزهای مردم لبنان و تغییر مناسبات سیاسی و سرنوشت جنگ گفت‌وگو کرده است.

مردم عادی، هدف اسرائیل

فحص معتقد است درگیری‌ها در لبنان ادامه دارد و بعد از حمله اسرائیل به ایران وضعیت وخیم‌تر هم خواهد شد. او می‌گوید: «صد‌درصد مناطق شیعه‌نشین زیر بمباران است؛ تقریبا تمام جنوب لبنان که شیعیان در آنجا هستند، زیر بمباران است. کل ضاحیه و حالا هم بقاع هدف قرار می‌گیرند. بعضی اوقات هم اگر کسی یا هدف و نشانه‌ای را در بخش‌های پراکنده شیعه‌نشین در مناطق مسیحی رصد کرده و پیدا کرده باشند، می‌زنند». براساس مشاهداتِ فحص، بعد از ترور و شهادت دبیرکل حزب‌الله، اوضاع تغییر عمده‌ای کرده است و اسرائیل در حملاتش به جنوب لبنان مردمِ عادی را نشانه می‌گیرد؛ یعنی دیگر اهداف نظامی را نشانه نمی‌گیرند. او می‌گوید: «خانه‌ها را ویران می‌کنند، مردم عادی را هدف قرار می‌دهند، به محض آنکه می‌بینند عده‌ای در خانه‌ای جمع شدند، می‌زنند. در حمله چند روز پیش در بیروت منطقه‌ای از مردم عادی را زدند و حدود 20 نفر از مردم عادی و غیرنظامی که ربطی به مقاومت نداشتند و آواره بودند، کشته شدند».

وضعیت آوارگان لبنان

از ابتدای دور تازه جنگ اسرائیل در غزه و لبنان تاکنون، آمار باورنکردنی و هولناکی از آوارگان ارائه شده است و بر این تعداد هر روز افزوده می‌شود. فحص درباره وضعیت مردم آواره در لبنان می‌گوید: «تا به حال بیش از 90 درصد مردم جنگ‌زده و آواره در لبنان اسکان داده شدند. در خانه‌ها، مدارس و مؤسسات بزرگ فضایی را آماده کردند تا آنجا ساکن شوند و البته عده‌ای هم هستند که هنوز مکانی ندارند. به مردمی که جایی برای پناه دارند، مواد غذایی و گرمایشی و لوازم مورد نیاز را می‌رسانند. جمعیت‌ها و مؤسسات خاصی هستند که به مردم کمک می‌کنند و حزب‌الله هم مؤسسات خاصی دارد که متخصص امدادگری‌ هستند و در حال امدادرسانی به مردم لبنان هستند؛ یعنی از لحاظ بهداشت و غذا و امکانات گرمایشی و جای خواب و دیگر احتیاجات سعی می‌کنند به مردم رسیدگی کنند. اما نباید فراموش کرد که حدود یک‌میلیون‌و 200 تا 400 هزار نفر از مردمِ لبنان در این مدت آواره شده‌اند».

شکست اسرائیل در میدان

از شواهد پیداست که وضعیت اسرائیلی‌ها هم چندان بهتر نیست و مردم اسرائیل هم تحت فشارهای روانی حاصل از جنگ و اوضاع اقتصادی نابسامان هستند. حسن فحص درباره اینکه در اسرائیل زندگی عادی جریان دارد یا شرایط جنگی حاکم است، می‌گوید: «کل شمال فلسطین آواره شده‌اند و حدود صد تا 150 هزار نفر از شهرک‌نشینان در مرز لبنان آواره‌اند. الان وضعیت حیفا هم بدتر شده و مردم آنجا هم دارند آواره می‌شوند. هر روز اطراف تل‌آویو را می‌زنند و به قلب این شهر نزدیک شده‌اند. وضعیت اسرائیلی‌ها هم از لحاظ مردم و آوارگی و مشکلات اقتصادی خیلی بدتر شده است. البته آنان دولتی دارند که به وضعیت‌شان رسیدگی می‌کند، اما دولت لبنان منتظر کمک‌های خارجی است. اسرائیلی‌ها با اینکه کمک‌هایی دارند، از لحاظ نظامی وضعیت‌شان خیلی خراب است. 25 روز است که سعی می‌کنند دِهی را در مرز لبنان بگیرند، اما نتوانسته‌اند. خسائر (تلفات) انسانی‌ در بین سربازهای‌شان خیلی بالاست و خودشان اعلام کرده‌اند که هر روز بین 20 تا 30 نفر زخمی می‌شوند. عملیات حزب‌الله را هم می‌بینید که موشک‌های‌شان دیروز با موشک دوربین‌دار یک هدف را زدند، بین پنج تا هفت نفر کشته شدند اما اسرائیلی‌ها اعلام می‌کنند دو، سه زخمی داشتیم، یعنی کل تلفات‌شان را نمی‌گویند، بسیار مخفیانه کار می‌کنند و تا به حال نتوانسته‌اند هدف جدی را در میدان محقق کنند».

حزب‌الله تمام نشده است

از زمانی که حزب‌الله مورد هدف جدی اسرائیل قرار گرفت، به‌ویژه بعد از شهادت دبیرکل حزب‌الله، بسیاری تحلیلگران از تغییر آرایش سیاسی در لبنان سخن می‌گویند و معتقدند جنگ در جنوب لبنان پایگاه مردمی حزب‌الله را در غیاب رهبرش تضعیف کرده است، اما فحص در‌باره این موضوع نظر دیگری دارد و معتقد است صحبت‌کردن در‌این‌باره هنوز خیلی زود است. او می‌گوید: «عده‌ای از سیاسیون لبنان بعد از ترور و شهادت نصرالله این مسئله را مطرح کردند که حزب‌الله ضعیف یا تمام شد، اما به نظر من هنوز برای این ادعاها زود است. فرستاده ویژه آمریکا، هوکشتاین هم که به بیروت آمد، برنامه‌ای برای حل مسئله بین لبنان و اسرائیل ارائه کرد که بر این محور بنا شده بود که حزب‌الله تمام شده است، ولی تا آخرین فشنگ در جنوب لبنان کسی نمی‌تواند بگوید حزب‌الله تمام شد». فحص معتقد است این نخستین بار نیست که حزب‌الله گرفتار چنین وضعیتی شده است. در سال 2006 هم وضعیت همین‌طور بود، اما حزب‌الله از این مشکل بیرون آمد و توانست کل لبنان را بگیرد.

مسئله سرنوشت‌ساز  لبنان

از طرف دیگر، فحص معتقد است جنگ اخیر بیش از آنکه مسئله لبنان باشد، مسئله ایران و چه‌بسا کل منطقه است. او می‌گوید: «الان مسئله لبنان نیست، اگر حزب‌الله قبول کند که مسئله به روش سیاسی حل شود و برنامه‌هایی را که آمریکا و اسرائیل ارائه کردند قبول کند، به این معناست که ایران قبول کرده است. شکستِ حزب‌الله در لبنان، شکستِ ایران است و فکر نمی‌کنم ایران این مسئله را قبول کند. به‌همین‌خاطر مسئله لبنان برای ایران و کل منطقه بسیار سرنوشت‌ساز است؛ بنابراین حزب‌الله تسلیم نمی‌شود و اجازه نخواهند داد پروژه آمریکایی-اسرائیلی اجرا شود و تا آخرین نفس مقاومت خواهند کرد، چون برای حزب‌الله مسئله وجودی است؛ وجودش در خطر است و مردمش در خطرند. اما مسئله اساسی اینجاست که فقط مردمِ حزب‌الله یا جمعیتی از شیعیان که مؤید و طرفدار حزب‌الله هستند، هدف نیستند، بلکه کل لبنان و منطقه زیر تیر خواهند بود».

جنگ ادامه دارد

فحص با اینکه اوضاع را چنین تیره‌وتار تصویر می‌کند، اعتقاد ندارد که طرفین به جنگ محدود بسنده کنند یا مذاکره و راه‌حل سیاسی را بپذیرند. او می‌گوید: «اسرائیلی‌ها حاضر نیستند بپذیرند که کاری از پیش نبردند. در غزه که به لحاظ نظامی و سیاسی دستاوردی نداشتند، حماس هنوز هست، مقاومت هنوز هست و کل شرایطی که حماس از اول روی میز گذاشت، هنوز روی میز است و اسرائیل نتوانسته از سد حماس عبور کند. در لبنان هم همین‌طور است. اگر اسرائیل قبول کند که بدون شرط و شروطِ خودش به سمت حل سیاسی مسئله برود، شکست محسوب خواهد شد و به‌همین‌دلیل هر دو طرف جنگ را ادامه خواهند داد».