تحولی شگرف در دنیای دیجیتال با نسل ششم شبکه مخابراتی «6G»

با وجود اینکه اکنون در آستانه عصر جدیدی از ارتباطات با فناوری نسل پنجم ارتباطی قرار داریم، اما نسل ششم شبکه‌های مخابراتی «6G» نیز وعده تحولی شگرف در دنیای دیجیتال را می‌دهد؛ فناوری‌ای که با سرعت فوق‌العاده، تأخیر نزدیک به صفر و توانایی پشتیبانی از میلیاردها دستگاه متصل، می‌تواند به بستری برای شهرهای هوشمند، حمل‌ونقل خودران و ارتباطات پیشرفته بدل شود. این در ‌حالی است که همراه اول با توجه به چشم‌انداز جهانی و رشد نیازهای ارتباطی، آمادگی اولیه را برای مواجهه با«6G» ایجاد کرده است و به عنوان اپراتوری که به دنبال تحول دیجیتال در ایران است، تلاش دارد تا نقشی مؤثر در ورود به فناوری‌های نسل ششم ایفا کند.

‌در عصر ارتباطات دیجیتال، نسل ششم شبکه‌های بی‌سیم «6G» به عنوان گامی نوین در توسعه فناوری‌های مخابراتی، توجه کشورهای پیشرو و شرکت‌های بزرگ دنیا را به خود جلب کرده است. رقابت میان قدرت‌های اقتصادی نظیر ایالات متحده، چین، کره جنوبی و ژاپن‌ که هر‌کدام سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در تحقیق و توسعه «6G» دارند، نوید یک جهش بزرگ در سرعت، ظرفیت و هوشمندی ارتباطات جهانی را می‌دهد.

آمریکا، چین، کره جنوبی و ژاپن به عنوان چهار قطب اصلی فناوری در جهان، از مدت‌ها پیش برای توسعه و استانداردسازی شبکه ‌6G‌ وارد میدان رقابت شده‌اند. چین که در توسعه 5G نیز نقش مؤثری داشت، تلاش می‌کند در عرصه ‌6G‌ نیز پیشتاز باشد. کره جنوبی و ژاپن نیز با سرمایه‌گذاری‌های کلان و مشارکت شرکت‌هایی همچون سامسونگ و ال‌جی، در این رقابت پیشرو هستند. ایالات متحده نیز‌ با همکاری شرکت‌های فناوری و حمایت‌های دولتی، در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های چشمگیری کرده است. این رقابت جهانی، فراتر از بعد تکنولوژیک، جنبه‌ای راهبردی و اقتصادی پیدا کرده است و موجب شده کشورها برای حفظ یا کسب برتری علمی و فناورانه، سرمایه‌گذاری‌های بی‌سابقه‌ای انجام دهند.

شاید جالب‌ترین بخش آمادگی اروپا برای ورود به میدان رقابت تکنولوژیک آینده، بازگشت غول‌های شکست‌خورده اروپایی به میدان باشد.

در‌حالی‌که هنوز آثار کشاکش بر سر نسل پنجم اینترنت (5G) بر این اساس میان ایالات متحده و اروپا از یک سو و چین از سوی دیگر در جریان است، اتحادیه اروپا خود را برای ورود به عرصه رقابت برای نسل بعدی ارتباطات دیجیتالی، یعنی 6G‌ آماده می‌کند. جمهوری خلق چین پیشاپیش و به‌ دلیل برخورداری از زیرساخت‌های لازم برای توسعه بیشتر در زمینه تکنولوژی ارتباطات و به‌ویژه نسل پنجم، برتری بزرگی نسبت به رقبای غربی دارد.

این جهش تکنولوژیک‌ آن‌طور‌که کارشناسان می‌گویند، دست‌کم ۱۵ سال دیگر روی خواهد داد، اما اروپا نمی‌خواهد مثل نسل پنجم اینترنت (5G) میدان رقابت را پیشاپیش به چین و ایالات متحده ببازد. پتر استوکمان، مدیر واحد سیستم‌های متصل (ارتباطی) آینده در کمیسیون اروپا می‌گوید: «ما برنامه‌های پژوهشی بنیادین را راه انداخته‌ایم. یک مرحله نوین را در زمینه کیفیت و مفهوم ارتباطات پشت سر خواهیم گذاشت. منتظر یک دگرگونی بنیادین هستم. لازم است که اروپا ظرفیت‌های تکنولوژیک خود را حفظ کند».

اگر نسل پنجم اینترنت‌ جهان را وارد شکلی از وابستگی/همبستگی میان انسان و ماشین‌، مانند هوش مصنوعی یا خودروهای بدون راننده کرد، نسل ششم (6G‌)‌ انقلابی در جهان دیجیتال برپا خواهد کرد. کارشناسان از برگزاری جلسات مجازی با حضور هولوگرامی یا جابه‌جا‌کردن اشیا‌ از راه دور با دستکش‌های اینترنتی به‌‌عنوان نمودهایی از انقلاب آتی دیجیتال یاد می‌کنند. از طرف دیگر، فناوری نسل ششم ارتباطی می‌تواند بسیاری از محدودیت‌های موجود در ارتباطات بی‌سیم را برطرف کند و کاربردهای نوینی را در دسترس قرار دهد. از‌جمله این کاربردها می‌توان به شهرهای هوشمند با زیرساخت‌های بهینه‌تر، حمل‌ونقل خودران پیشرفته و جراحی‌های از راه دور با دقت بالا اشاره کرد. قابلیت‌هایی همچون سرعت چند گیگابیت بر ثانیه و تأخیر نزدیک به صفر، به دستگاه‌های متصل اجازه می‌دهد تا با یکدیگر به‌سرعت و بدون اختلال ارتباط برقرار کنند. علاوه‌براین، کاربردهایی نظیر اینترنت صنعتی، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی با کیفیت بالا و محیط‌های هوشمند، می‌توانند با نسل ششم شبکه‌ها به شکلی کارآمدتر عملیاتی شوند.

نسل ششم شبکه‌های مخابراتی نیازمند فناوری‌هایی پیشرفته است که بتوانند ظرفیت بالاتر و تأخیر بسیار کمتری ارائه دهند. استفاده از فرکانس‌های تراهرتز به منظور انتقال داده با سرعت بسیار بالا، شبکه‌های سه‌بعدی و هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی عملکرد شبکه و کاهش تأخیر، از فناوری‌های کلیدی این نسل جدید به شمار می‌آیند. علاوه بر این، ارتباطات کوانتومی به‌عنوان راهکاری نوین برای افزایش امنیت و سرعت، نقش مهمی در توسعه شبکه‌های6G ایفا خواهد کرد. چنین فناوری‌هایی می‌توانند ارتباطات بی‌سیم را به سطحی برسانند که قابلیت اتصال حجم عظیمی از دستگاه‌ها و ارتباطات به‌صورت لحظه‌ای و بدون وقفه فراهم شود.

بر این اساس از‌جمله چالش‌های موجود در این مسیر، می‌توان به نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان، همکاری‌های بین‌المللی‌ و استانداردسازی‌های لازم اشاره کرد. با این حال، فرصت‌های بزرگی نیز برای ایران وجود دارد. شبکه 6G‌ می‌تواند به افزایش بهره‌وری و نوآوری در صنایع مختلف، کاهش هزینه‌های ارتباطی و ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در زمینه‌های فناوری اطلاعات  کمک کند.

با وجود آنکه 6G‌ هنوز در مرحله تحقیق و توسعه است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به مرحله تجاری‌سازی برسد، کشور ما نیز برای ورود به این نسل جدید، آماده‌سازی زیرساخت‌ها و تقویت ظرفیت‌های علمی و فنی خود را آغاز کرده است.

برای نمونه در کشور ما، همراه اول به عنوان پرچمدار توسعه فناوری 5G، با تجربیاتی که از محل توسعه این نسل ارتباطی کسب کرده و به‌ویژه با تأکید بر آموخته‌ها حوزه شبکه‌های مستقل (Standalone)، برنامه‌ریزی‌هایی برای ایجاد زیرساخت‌های نسل ششم شبکه‌ها انجام داده است.

اپراتور اول تلفن همراه کشور همچنین با انجام تحقیقات و پایش فناوری‌های نوظهور، توسعه منابع انسانی متخصص و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی نظیر جیتکس، درصدد تبادل دانش و همکاری‌های بین‌المللی است. این اپراتور امیدوار است با ایجاد زیرساخت‌های لازم و برنامه‌ریزی دقیق، بتواند نقش مؤثری در تحقق شبکه 6G‌ همچون نسل‌های گذشته در ایران داشته باشد تا در این حوزه صنعتی همچنان در لبه تکنولوژی حرکت کنیم؛ البته این تلاش‌ها نیازمند حمایت‌های دولتی و سرمایه‌گذاری‌های اساسی است تا اپراتورهای کشورمان بتوانند به طور مؤثر در این عرصه پیشرفت کنند. با توجه به چشم‌انداز جهانی برای توسعه 6G‌و رقابت کشورهای بزرگ در این حوزه، می‌توان انتظار داشت که ورود به این نسل جدید ارتباطات، تحول شگرفی در شیوه زندگی، کسب‌وکار و ارتباطات انسان‌ها ایجاد کند.