نگاهی به «ایهام و ابهام»؛ کتابی درباره زندگی و هنر عبدی اسبقی
جهان پیرامون یک واو عطف
«ایهام و ابهام»؛ دو کلمه که هرکدام به‌تنهایی برای به فکر فرو بردن ما در مواجهه با موضوعی خاص کفایت می‌کنند، روی جلد کتاب میان یک واو عطف قرار گرفته‌اند؛ چراکه دو واژه نقشی یکسان دارند و در صفحات کتاب قرار است هر‌دو ما را به یک اندازه به چالش بکشند.
زینب مرتضایی‌فرد
«ایهام و ابهام»؛ دو کلمه که هرکدام به‌تنهایی برای به فکر فرو بردن ما در مواجهه با موضوعی خاص کفایت می‌کنند، روی جلد کتاب میان یک واو عطف قرار گرفته‌اند؛ چراکه دو واژه نقشی یکسان دارند و در صفحات کتاب قرار است هر‌دو ما را به یک اندازه به چالش بکشند. چالشی هنری که گره خورده به نقاشی مسحورکننده عبدی اسبقی و نکته‌سنجی حسین گنجی، نویسنده کتاب؛ نویسنده‌ای که از همین روی جلد، تسلطش بر موضوع و مواجهه درستش با آثار هنرمند را به مخاطب نشان می‌دهد.
«ایهام و ابهام» کتابی است درباره زندگی و آثار عبدی اسبقی، هنرمندی که بیشتر عمرش را درگیر نقاشی‌هایی بوده که می‌توان از فاصله دور هم دانست رد فکر و نگاه و رنگ‌های خاص هنرمند را دارند. او اکنون یکی از بهترین نقاشان معاصر ایران است و می‌داند چطور نقش‌هایی از دیروز را به امروز پیوند بزند. پیوندهایی که هرچند گاهی تعمدا و هنرمندانه روی بوم همدیگر را پس می‌زنند، اما در نهایت ذهن مخاطب را به فضایی می‌برند که می‌توان در گذشته‌های روزنامه‌پیچ‌شده تصاویری از دیروز را دید که در پس تلاش برای گریختن از فراموشی، گویی با روزنامه‌ها پیچیده شده و به گوشه‌ای نهاده شده‌اند. تصاویری که در گذشته می‌توانسته‌اند بخشی از بار امروزی رسانه را به دوش بکشند، اما مثل روزنامه‌های امروزی گوشه‌ای مانده‌اند، شاید ناخوانده. و حالا اسبقی ما را یک‌جا با گذشته و امروز روی بوم روبه‌رو می‌کند؛ رکن چهارم دموکراسی، پیچیده بر گذشته و گذشته در تلاش برای بیرون‌زدن از دل آن. تعریفش هم غریب است.
در اغلب آثار هنرمند می‌توان تصاویری از جامعه‌ای را دید که در آن زندگی می‌کنیم و شاهد تلاش‌هایی برای آزادی، برای گذر از ابهام که خود به ایهام‌هایی هنری انجامیده و ارتباط پررنگ میان چیزها و افراد و لفافه‌ها را مشاهده کرد. همین مختصر نشان می‌دهد غرق‌شدن در آثار عبدی اسبقی کار راحتی است. او نقاشی است که می‌تواند با بوم و گاهی رنگ‌ها و طرح‌های ساده مخاطب را جادو کند، اما نوشتن از او و آثارش، او و ذهنی انتزاعی که روی بوم عجایبی خلق می‌کند، کار راحتی نیست. از‌این‌رو حدود یک‌‌چهارم کتاب به مقالات، نوشته‌ها و اظهارنظرهای اهل فن درباره آثار هنرمند اختصاص داده شده است. در ادامه، گنجی گفت‌وگویی خواندنی با اسبقی داشته، درباره نگاهش به هنر و فراز‌و‌فرودهای زندگی هنری او در گذر زمان.
این گفت‌وگو، نقد و نظرات منتشر‌شده، در فضایی پیش می‌رود که مخاطب را برای درک بهتر و مواجهه‌ای عمیق‌تر با کارهای هنرمند آماده می‌کند. در ادامه هم سال‌شمار زندگی هنرمند و سپس آثارش در قالب 13 مجموعه منتشر شده‌اند. می‌توان از مواجهه طنازانه با تاریخ تا نگاهی بازیگوشانه به نقاشی ایرانی را هم در کنار آثار مدرن و سبک شناخته‌شده اسبقی در این بخش مشاهده کرد. تنوع آثار و در‌عین‌حال مجموعه‌بودن آنها نشان از آن دارد که هنرمند راه دشواری را طی کرده و نویسنده کتاب هم با درک همین مسیر توانسته شانه به شانه او در میان نقش‌ها راه برود و درست آنها را در کنار هم بچیند. «ایهام و ابهام» را تالار هنر منتشر کرده است؛ نشری که به‌تازگی درگیر گردآوری و معرفی دقیق هنرمندان تجسمی در قالب کتاب‌هایی شده که می‌توانند به‌مرور به شناسنامه‌هایی برای هنر تجسمی معاصر بدل شوند. باید دید در گرانی کاغذ و هزار مشکل دیگر، کار خوب ادامه پیدا می‌کند یا مثل بی‌شمار اقدامات خوب دیگر از جایی به حال خود رها می‌شود.
