نظریه سیاسی و جهان واقعی

«مسائل نظریه سیاسی» عنوان کتابی است که توسط گروهی از نویسندگان نوشته شده و کاتریونا مک‌کینون به تدوین آن پرداخته است. این کتاب که اخیرا با ترجمه جواد حیدری و نرگس سلحشوری در نشر نو منتشر شده، دارای چهارده بخش است که در هر بخش به یکی از مقولات مربوط به نظریه سیاسی پرداخته شده است. عناوین بخش‌های کتاب به ترتیب عبارت‌اند از: اقتدار و تکلیف سیاسی، ملت و دولت، جنگ و مداخله، دموکراسی، آزادی، مدارا، برابری و عدالت اجتماعی، حقوق بشر، چندفرهنگ‌گرایی، شهروندی، جنسیت، عدالت جهانی، محیط زیست و نسل‌ها.

هریک از این بخش‌ها توسط یکی از متخصصانی که به طور مشخص در موضوع مورد نظر پژوهش کرده، نوشته شده به‌گونه‌ای که می‌توان این کتاب را به عنوان منبعی درسی هم در نظر گرفت. همان‌طورکه در عناوین بخش‌های مختلف این اثر دیده می‌شود، در «مسائل نظریه سیاسی» هم به موضوعات کلان و قدیمی چون دموکراسی توجه شده و هم به مسائل جهان معاصر همچون محیط زیست و چندفرهنگ‌گرایی پرداخته شده است. کاتریونا مک‌کینون که کار تدوین کتاب را بر عهده داشته، در درآمدی که برای این اثر نوشته ضمن توضیح مختصر نظریه سیاسی، به ارتباط نظریه سیاسی و جهان واقعی توجه کرده و به شکل مختصر طرح کتاب را تشریح کرده است.

او نظریه سیاسی را مطالعه‌ای می‌داند در باب اینکه انسان‌ها چگونه باید با یکدیگر در جامعه زندگی کنند. با توجه به اینکه زندگی و همکاری اجتماعی جنبه‌های بسیاری دارد، نظریه سیاسی نیز دارای ابعاد بسیاری است. اجمالا این ابعاد را می‌توان به سه مقوله متقاطع تقسیم کرد: روابط بیناشخصی، روابط دولت-شخص و روابط جهانی. پرسش‌های اساسی درخصوص روابط بیناشخصی این است که ما چگونه باید منافع و مسئولیت‌های سنگین فعالیت جمعی را تقسیم کنیم.

چه کسی باید غنایم را ببرد و چه کسی باید هزینه‌ها را بپردازد. همچنین باید بدانیم چه وقت و چگونه می‌توانیم از خودمان در برابر یکدیگر دفاع کنیم. مک‌کینون پرسش‌های مربوط به روابط دولت-شخص را نیز این‌گونه دسته‌بندی کرده است: آیا باید افراد اقتدار سیاسی دولت را بپذیرند یا نه و چرا، حدود و ثغور این اقتدار چیست و کسانی که قدرت دولت را در دست دارند چگونه باید این قدرت را به دست بگیرند؟ آیا همه ما رضایت داده‌ایم که چنین قدرتی بر ما اعمال شود؟ اگر چنین است، کی و چگونه رضایت داده‌ایم؟

اگر ما به اعمال قدرت رضایت نداده‌ایم، آیا این دولت نامشروع است و آیا می‌توانیم از فرامینش سرپیچی کنیم؟ آیا به قانون اساسی‌ای که پیش از تولدمان وضع شده باید مقید بمانیم؟ اگر باید دولت را بپذیریم، که می‌پذیریم، حدود و ثغور این پذیرش چیست؟ آیا دولت می‌تواند بدون اطلاع ما تحرکات، ارتباطات و تعاملات ما را زیر نظر بگیرد؟ آیا دولت می‌تواند با توسل به قوه قهریه یا به شکل دیگری، در زمان جنگ یا صلح، ما را با تهدید به مجازات به خدمت سربازی بگیرد؟ آیا دولت می‌تواند آنچه را قابل گفتن است و کسانی را که با آنها در ارتباط هستیم محدود سازد؟