احتمال توافق برای آتش‌بس در غزه قوت گرفت

در‌حالی‌که فقط یک هفته تا تحلیف دونالد ترامپ و اجرائی‌شدن وعده «شرایط جهنمی» در صورت آزاد‌نشدن گروگان‌ها باقی مانده، رسانه‌ها از عقب‌نشینی حماس و افزایش احتمال توافق برای آتش‌بس خبر می‌دهند.

براساس گزارش شبکه «کان»، قطر درباره آزادی گروگان‌‌ها و توافق آتش‌بس «پیام مثبتی» را از طرف حماس به اسرائیل ارسال کرده است.

در این گزارش آمده است‌ «پیام مثبت» به فهرست گروگان‌هایی که قرار است آزاد شوند و همچنین سایر موارد اختلاف بین دو طرف مربوط می‌شود. شبکه کان تأکید کرد‌ بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، یک جلسه ارزیابی با وزیر دفاع و تیم مذاکره‌کننده تشکیل داده است.

همچنین به نقل از برخی «منابع خارجی» گفته شده هر دو طرف، یعنی حماس و اسرائیل «به توافقی اصولی برای مذاکره در مورد مرحله دوم آزادی گروگان‌ها به موازات اجرای مرحله اول معامله» دست یافته‌اند.

با‌این‌حال منابع فلسطینی آشنا با جزئیات مذاکرات به این شبکه گفتند‌ طرفین هنوز در مورد مرحله دوم حرفی نزده‌اند و فعلا مذاکرات در مورد مرحله اول است. به گفته برخی از منابع، یکی از موانع مهم در این دور از مذاکرات این است که گفت‌وگوها با حماس در خارج از نوار غزه انجام می‌شود، نه با رهبری حماس در نوار غزه.

از‌این‌رو، این نگرانی وجود دارد که حتی اگر این معامله به نتیجه برسد، محمد سنوار، رئیس شاخه مسلح حماس، تصمیم دیگری بگیرد. رسانه‌های عربی نیز گزارش دادند که به نظر می‌رسد حماس به‌زودی فهرستی از گروگان‌های زنده‌ای را که می‌تواند آزاد کند به اسرائیل تحویل دهد. منابع اسرائیلی گفتند‌ این کار پیشرفت قابل توجهی در دستیابی به توافق به حساب می‌آید. همچنین استیو ویتکاف، فرستاده دونالد ترامپ در خاورمیانه، برای گفت‌وگو در مورد مذاکرات جاری با نخست‌وزیر قطر دیدار کرد.

در همین حال، ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، به شبکه ان‌پی‌آر گفت‌ کاخ سفید بر این باور است که احتمالا توافق برای خروج گروگان‌ها از شرایط «جهنمی» غزه پیش از تحلیف دونالد ترامپ محقق شود. برنز گفت‌ مذاکرات کنونی اسرائیل و حماس‌ با میانجیگری آمریکا و شرکای منطقه‌ای آن، «کاملا جدی» است و احتمالا «طی دو هفته آینده» به پایان می‌رسد. دونالد ترامپ، که روز بیستم ژانویه مراسم تحلیفش برگزار می‌شود، پیش از این گفته بود: «اگر گروگان‌ها تا زمانی که من به قدرت برسم برنگردند، در خاورمیانه جهنم به پا می‌شود و این برای حماس خوب نیست».

برنز در ادامه اظهار کرد که معتقد است اختلافات در خواسته‌های اسرائیل و حماس کاهش یافته، اما آتش‌بس چیزی فراتر از تدارکات نظامی است. او ضمن همدردی با خانواده گروگان‌های اسرائیلی گفت‌ غیرنظامیان غزه نیز «به‌ویژه در زمستان امسال به طرز هولناکی در رنج‌اند». این اظهارات در‌ حالی مطرح می‌شود که پیش از این یک منبع آگاه گفته بود‌ مذاکرات به کندی پیش می‌رود و اجماع کلی در کابینه اسرائیل برای اعزام دیوید بارنیا، مدیر موساد، به قطر وجود ندارد. رویترز اوایل این هفته گزارش داد‌ حماس فهرستی از ۳۴ گروگان را منتشر کرده که در یک معامله احتمالی مبادله می‌شوند.

دفتر نخست‌وزیری اسرائیل سپس این گزارش‌ها را تکذیب کرد و گفت‌ اسرائیل «هیچ فهرستی از حماس در مورد گروگان‌ها دریافت نکرده است. ما نمی‌دانیم کدام گروگان‌ها زنده‌اند و چه شرایطی دارند». یک منبع در گردان‌های عزالدین القسام، شاخه مسلح حماس نیز به شبکه الجزیره گفت‌ این گروه محل نگهداری بیشتر گروگان‌هایی را که در شمال غزه در اسارت‌اند، به دلیل فعالیت‌های نظامی اسرائیل در این منطقه، گم کرده است.

این منبع تأکید کرد: «اکنون بیشتر اسرا در شمال غزه به دلیل حملات مداوم اسرائیل مفقود شده‌اند».

حماس پیش از این بارها اعلام کرده بود برای تهیه فهرستی از گروگان‌هایی که در اختیار دارد به چند روز یا حداقل یک هفته زمان نیاز دارد.

این مقام حماس گفت‌ گردان‌های عزالدین القسام بارها درباره احتمال ناپدیدشدن گروگان‌ها در مناطقی که ارتش اسرائیل در آن فعالیت می‌کرد، هشدار داده بود. او افزود: «قطعا بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، و ارتش اسرائیل مسئول زندگی و سرنوشت زندانیان خود هستند».

گاردین نیز در گزارشی با استناد به تحقیقات منتشرشده در مجله پزشکی نه‌چندان معتبر «لنست» تخمین زد: «تعداد قربانیان غزه در طول ۹ ماه اول جنگ حدود ۴۰ درصد بیش از آمار ثبت‌شده در وزارت بهداشت حماس است». بر این اساس: «تجزیه‌ و ‌تحلیل آماری دانشگاهیان در دانشکده بهداشت لندن، دانشگاه ییل و سایر مؤسسات نشان می‌دهد که بر اثر عملیات هوایی و زمینی اسرائیل در غزه از اکتبر ۲۰۲۳ تا پایان ژوئن ۲۰۲۴، حدود ۶۴ هزار‌و ۲۶۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند. اینکه چه تعداد از این افراد اعضای حماس یا غیرنظامیان بودند، هنوز روشن نیست».