آلودگی هوا و تأثیر آن بر مرگومیر در ایران
آلودگی هوا یکی از اصلی‌ترین مشکلات محیط‌زیستی و بهداشتی است که در دهه‌های اخیر تأثیر عمیقی بر سلامت جمعیت‌های مشخصی در جهان و ایران داشته است. این مشکل از طرفی به سبب افزایش صنعتی‌شدن شهرها و از طرف دیگر ناشی از مدیریت نامناسب منابع است. آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که تأثیرات منفی آلودگی هوا به طور مستقیم و غیرمستقیم بر میزان مرگومیر افراد تأثیر داشته است.
آلودگی هوا یکی از اصلی‌ترین مشکلات محیط‌زیستی و بهداشتی است که در دهه‌های اخیر تأثیر عمیقی بر سلامت جمعیت‌های مشخصی در جهان و ایران داشته است. این مشکل از طرفی به سبب افزایش صنعتی‌شدن شهرها و از طرف دیگر ناشی از مدیریت نامناسب منابع است. آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که تأثیرات منفی آلودگی هوا به طور مستقیم و غیرمستقیم بر میزان مرگومیر افراد تأثیر داشته است.
آمار مرگومیر ناشی از آلودگی هوا در ایران
براساس آمار و گزارش‌های موجود، آلودگی هوا در ایران هر سال موجب مرگ هزاران نفر می‌شود. به عنوان مثال، در سال 2021 میلادی نزدیک به 21 هزار نفر به دلیل بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا جان خود را از دست دادند. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های قلبی، ریوی، سرطان ریه و حتی افزایش خطر سکته‌های مغزی و قلبی می‌شود. همچنین، بر اساس گزارش‌های جدید، در سال 2023 آمار مرگومیر ناشی از آلودگی هوا به دلیل استفاده گسترده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و صنایع افزایش چشمگیری داشته است.
شهرهای بزرگ و تأثیر بیشتر
شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد و اهواز به طور ویژه با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند. منابع آلوده‌کننده متنوع از قبیل وسایل نقلیه به خصوص وسایل فرسوده، صنایع سنگین و منابع مصالح ساختمانی نامناسب در این شهرها باعث تأثیرات منفی می‌شوند. به ویژه در زمستان 2023، استفاده گسترده از سوخت مازوت به عنوان منبع انرژی در نیروگاه‌ها و صنایع، بحران آلودگی هوا را تشدید کرده و باعث افزایش ذرات معلق و گازهای سمی در هوای شهرها شده است.
تأثیر آلودگی هوا بر گروه‌های آسیب‌پذیر
آلودگی هوا به طور خاص بر گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، سالمندان و افراد با بیماری‌های مزمن تأثیر می‌گذارد. کودکان به دلیل سیستم تنفسی و ایمنی ضعیف‌تر، به شدت در معرض خطر هستند. به طور مشخص، آلودگی هوا می‌تواند به توسعه بیماری‌های مزمن در کودکان و کاهش عمر مفید در افراد مسن منجر شود. در سال‌های اخیر، گزارش‌ها نشان داده‌اند که شیوع بیماری‌های تنفسی و قلبی در میان این گروه‌ها به شدت افزایش یافته است.
بحران‌های مرتبط با آلودگی هوا در سال 2023
در سال 2023، ایران با بحران‌های متعددی در زمینه آلودگی هوا روبه‌رو بود. استفاده گسترده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها، به دلیل کمبود گاز طبیعی، یکی از عوامل اصلی افزایش آلودگی هوا بوده است. این سوخت که به شدت آلاینده است، موجب افزایش غلظت ذرات معلق PM2.5 و گازهای سمی مانند دی‌اکسید گوگرد شده و کیفیت هوا را در بسیاری از شهرهای کشور به سطح خطرناکی رسانده است. تعطیلی مدارس، افزایش بیماران مراجعه‌کننده به مراکز درمانی و هشدارهای متعدد درباره شرایط اضطراری از جمله پیامدهای این بحران بوده است.
برای مبارزه با آلودگی هوا نیاز به تمهیدات جدید، مدیریت انرژی، اصلاح منابع حمل‌ونقل و توسعه فناوری‌های سبز است. همچنین، افزایش آگاهی عمومی و اجرای سیاست‌های سختگیرانه‌تر ضروری است. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و تقویت سیستم حمل‌ونقل عمومی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد. آلودگی هوا یک بحران جدی برای سلامت عمومی و محیط زیست در ایران است که نیازمند توجه فوری و اقدامات جامع است. بدون برنامه‌ریزی دقیق و تلاش‌های مشترک، این بحران می‌تواند عواقب فاجعه‌باری برای نسل‌های آینده به همراه داشته باشد.
