کاراکاس در قابی دیگر

شرق: رئیس‌جمهوری ایران سیزدهمین سفر خارجی خود را به کشورهای آمریکای لاتین اختصاص داده است. در ادبیات دیپلماتیک از آمریکای لاتین با عنوان حیاط‌خلوت آمریکا نام برده می‌شود؛ اما ایران تلاش دارد با گسترش روابط خود با کشورهای این بخش از جهان، علاوه بر استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی آن به نفع خود، نقش پررنگ‌تری در نظم جدید جهان ایفا کند. این را که تا چه میزان موفق باشد، تاریخ قضاوت خواهد کرد؛ همان‌گونه که تلاش دولت نهم و دهم برای حضور در این منطقه در آن روزگار از چشم‌ها پنهان نماند. البته دولت سیزدهم گسترش مناسبات خود با کشورهای این منطقه را با تغییر زاویه و اصلاح نگرش نسبت به گذشته تعیین کرده و حتی در سفر سال گذشته وزیر امور خارجه ایران به منطقه هم بارها بر توازن در مناسبات و توافقات برد-برد برای طرفین مورد تأکید قرار گرفته بود؛ اما نگاه افکار عمومی به آمریکای لاتین همچنان از سیاست امتیازدهی یک‌جانبه ایران بدون برداشت سیاسی و اقتصادی خاصی همراه است؛ بنابراین دولت سیزدهم کار سخت تغییر نگرش افکار عمومی را نیز برعهده دارد. به‌ویژه آنکه کشورهای تحت تحریم آمریکای لاتین ازجمله ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا یعنی مقاصد سفر رئیس‌جمهور با بحران‌های اقتصادی جدی روبه‌رو هستند؛ اما فرصت‌های خوبی برای حضور ایران می‌توانند داشته باشند؛ به‌ویژه آنکه سرشار از منابع طبیعی بکر هستند و در بسیاری از زمینه‌ها مانند نیروی کار متخصص، استخراج منابع، تکنولوژی‌های روز و حتی تأمین محصولات کشاورزی خود با ضعف جدی مواجه هستند. بنابراین سفر رئیس‌جمهور ایران می‌تواند سفری مهم باشد، اگر منجر به توافقات مهمی شود؛ علی‌الخصوص که خوشایند کشور تحریم‌کننده ایران و کشورهای میزبان رئیسی نیست و جان کربی، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، روز دوشنبه به وقت محلی در جمع خبرنگاران در واشنگتن درباره سفر رئیس‌جمهوری ایران به آمریکای لاتین گفته است: «ایران باید درباره اهداف سفر رئیس‌جمهور این کشور به آمریکای لاتین صحبت کند».

به هر حال رئیسی در صدر هیئتی عالی‌رتبه سفر پنج‌روزه خود به منطقه آمریکای لاتین را با ورود به ونزوئلا آغاز کرده است؛ سفری که زمینه‌چینی‌اش از بهمن سال گذشته با حضور وزیر امور خارجه کشورمان در آمریکای لاتین کلید خورد. تلاش دستگاه دیپلماسی در اواسط زمستان سال گذشته برای ارتقای روابط در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی بین تهران- کاراکاس دیروز به بار نشست و مقامات عالی‌رتبه ایران و ونزوئلا در حضور رؤسای جمهور دو کشور ۱۹ سند همکاری امضا کردند.

رئیسی پیش از آغاز آیین استقبال از او از طرف همتای ونزوئلایی خود در «کاخ میرافلورس» با حضور در مقبره «سیمون بولیوار»، رهبر انقلاب‌های آزادی‌بخش آمریکای لاتین، با اهدای تاج گل به مقام این سیاست‌مدار فقید ونزوئلایی ادای احترام کرد. رئیس‌جمهور در دفتر یادبود سیمون بولیوار متنی با عنوان «مبارزات مردم آمریکای لاتین به‌ویژه مردم ونزوئلا علیه سلطه و استکبار جهانی قابل تقدیر است، بدون‌تردید راه استقلال و آزادی اجرای عدالت و مقاومت و ایستادگی است. بدون‌تردید مردم و نهادهای او در دولت می‌تواند کشور خود را بدون دخالت بیگانگان به‌ویژه آمریکایی‌ها بسازند. به امید پیروزی و نهایی و اجرای عدالت» به یادگار نوشت و آن را امضا کرد.

«نیکلاس مادورو»، رئیس‌جمهوری ونزوئلا، در محل کاخ ریاست‌جمهوری این کشور، موسوم به «میرا‌فلورس» به‌صورت رسمی از رئیسی استقبال کرد که پس از نواخته‌شدن سرود ملی دو کشور و ثبت عکس یادگاری، رؤسای جمهور ایران و ونزوئلا اعضای هیئت‌های عالی‌رتبه دو کشور را به یکدیگر معرفی کردند. همچنین مادورو نشان افتخار ملی ونزوئلا (نشان درجه یک زنان و مردان آزادی‌بخش ونزوئلا) را به رئیس‌جمهوری اسلامی ایران اعطا کرد.

مراسم امضای اسناد همکاری‌های دوجانبه ایران و ونزوئلا در حضور رؤسای جمهور دو کشور برگزار شد و مقامات عالی‌رتبه حاضر ۱۹ سند و تفاهم‌نامه همکاری امضا کردند. همکاری و مشارکت در حوزه‌هایی مانند «ارتباطات و فناوری اطلاعات، انرژی، بیمه، حمل‌ونقل دریایی، آموزش عالی، کشاورزی، دارویی و پزشکی، تبادلات فرهنگی و همچنین توسعه همکاری‌های معدنی» از‌جمله اسناد مهم امضاشده میان وزرای امور خارجه، نفت، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت و درمان و فرهنگ و ارشاد اسلامی با همتایان ونزوئلایی بود.

سپس رئیس‌جمهور در نشست مشترک مطبوعاتی گفت که ملت ایران دوستی خود را با مردم ونزوئلا اثبات کرده و نشان داده که دوست روزهای سخت آنان است. رئیسی با اشاره به اینکه روابط میان ایران و ونزوئلا روابط دیپلماتیک معمولی نیست؛ بلکه راهبردی است، گفت که برخورداری از منافع، نگاه و دشمن مشترک، همکاری‌های فی‌مابین را عمیق و راهبردی کرده است و از طرفی حجم تبادلات تجاری میان دو کشور به بالای سه میلیارد دلار رسیده است. در همین راستا وزیر امور خارجه کشورمان که رئیس‌جمهور را در این سفر همراهی کرده است، در فضای مجازی نوشت که بهره‌مندی ایران و ونزوئلا از منابع سرشار انرژی، ظرفیت‌های مکمل و مشترک اقتصادی و تجاری و وجود اراده جدی، ضامن اجرای توافق راهبردی ۲۰‌ساله و تحقق عملی منافع دو ملت است.

همچنین در ادامه رئیس‌جمهور در روز نخست این سفر در نشست مشترک بازرگانان ایران و ونزوئلا شرکت کرد و مؤثرترین راه مقابله با تحریم را قدرتمندشدن در زمینه اقتصاد دانست و گفت: جوانان ایرانی به‌ وسیله شرکت‌های دانش‌بنیان از تحریم‌ها فرصت ساختند و توانستند ایران را در برابر تکانه‌ها به آرامش و ثبات برسانند. او همچنین بر ضرورت ایجاد دفتر فناوری در ونزوئلا تأکید کرد و گفت: در جهت تسهیل و تسریع توسعه مبادلات اقتصادی، با اجرای توافقات انجام‌شده، موانع گمرکی، بانکی و تعرفه‌ای مرتفع خواهد شد. رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه ظرفیت‌های به‌ کار گرفته‌نشده چشمگیری برای افزایش مبادلات اقتصادی میان ایران و ونزوئلا وجود دارد، راه تحقق مناسبات ۲۰ میلیارددلاری را فعالیت و سرمایه‌گذاری جدی میان دو کشور عنوان کرد. رئیس‌جمهور وظایف سفرای ایران، دفاتر بازرگانی، خانه علم و فناوری و همه بخش‌های فعال در حوزه‌های صنعت، معدن و امور بانکی را تسهیل امور تجاری میان دو کشور و حل مشکلات شرکت‌های ایرانی دانست.