توافق احتمالی با ایران به معنای شکست آمریکا خواهد بود؟

‌محمد قواص*: ایران و ایالات متحده آمریکا خبرها درباره نزدیک‌بودن دستیابی به توافق بر سر تبادل زندانیان و همچنین بر سر برنامه هسته‌ای ایران را تکذیب می‌کنند. این تکذیب‌کردن، شبیه به تاکتیک‌های لحظات آخر در میز مذاکره است، ولی با فشارهای مخالفان داخلی همراه شده که در واشنگتن شدیدتر از تهران است. آنچه در رسانه‌های بزرگ آمریکایی درباره این توافق منتشر می‌شود، درز عمدی اطلاعات از سوی واشنگتن است که به احتمال زیاد می‌خواهد واکنش‌های داخلی را بسنجد و حرکت بعدی حزب جمهوری‌خواه را پیش‌بینی کند تا بتواند متناسب با آن، واکنشی نشان دهد که در چارچوب انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2024 قابل بهره‌برداری باشد.

تکذیب دستیابی به توافق از سوی آمریکا، نسبی است؛ به‌طوری‌که واشنگتن خبرهای درز‌کرده در این زمینه را «غیردقیق» توصیف کرده که نشان می‌دهد تلاش‌ها ادامه دارد و توافق در آخرین مراحل تکمیلی خود است. این تکذیب همچنین در تناقض با سخنان قبلی مقامات آمریکایی است که وجود کانال پشت پرده مذاکره با ایران در مسقط زیر نظر عمان را انکار کردند. تکذیب توافق با واشنگتن از سوی تهران، به این علت است که مقامات ایرانی نمی‌خواهند تا وقتی توافق قطعی نشده است، آن را در داخل کشور اعلام کنند. تکذیب اخبار دستیابی به توافق از سوی تهران و واشنگتن در شرایطی صورت می‌گیرد که بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، 14 جولای از دستاورد بزرگ در مذاکرات آمریکا و ایران و نزدیک‌بودن دستیابی آنان به توافق بر سر زندانیان و برنامه هسته‌ای سخن گفت. وی خاطرنشان کرد که تهران و واشنگتن در دستیابی به توافق برای احیای برجام جدی هستند.

بر اساس این توافق، میلیاردها دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کشورهای مختلف آزاد می‌شود. با توجه به خشم کنگره از اقدام مشابه رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، باراک اوباما، پس از توافق سال 2015، هضم دست‌زدن به چنین اقدامی از سوی جو بایدن، رئیس‌جمهوری کنونی، برای دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آسان نخواهد بود؛ به‌خصوص آنکه در ارزیابی آمریکا درباره نظام جمهوری اسلامی و رفتار آن با آمریکا، تغییری ایجاد نشده است.

صرف‌نظر از خصومت کهنه آمریکا و ایران، ممکن است تحولات جنگ در اوکراین به مانعی در برابر دستیابی آنها به توافق تبدیل شود. آمریکا و متحدانش با حمایت از اوکراین، وارد جنگی غیرمستقیم با روسیه شده‌اند. از سوی دیگر، تهران به ارسال صدها پهپاد و هزاران گلوله توپ به روسیه متهم شده است. به عبارت دیگر، ادعا می‌شود سلاح‌های ایرانی در انهدام ماشین جنگی اوکراین که ناتو آن را تأمین کرده، نقش دارد و در چنین شرایطی منتقدان می‌گویند چرا باید آمریکا میلیاردها دلار پول ایران را آزاد کند تا از آن برای تأمین مالی ساخت تجهیزات نظامی در ایران که در برابر آمریکا و غرب است، استفاده شود؟

آنچه از توافق آمریکا و ایران به بیرون درز کرده است، اگر درست باشد، یک شکست برای کاخ سفید محسوب می‌شود؛ چرا‌که علاوه بر آزاد‌شدن دارایی‌های ایران، این کشور می‌تواند به غنی‌سازی اورانیوم تا سقف 60 درصد ادامه دهد؛ در‌حالی‌که در زمان خروج آمریکا از برجام در سال 2018 به دستور دونالد ترامپ، غنی‌سازی در ایران فقط 3.67 درصد بود که اکنون با 15‌برابرشدن آن موافقت می‌شود. به همین علت کارشناسانی در واشنگتن معتقدند ترامپ با خروج از توافق هسته‌ای مرتکب اشتباه شد، ولی توافق بایدن با تهران هم اشتباه خواهد بود.

ایران و آمریکا به توافق نیاز دارند. آزادسازی زندانیان، پرونده سیاسی پردردسری را در واشنگتن خواهد بست و موجب دسترسی تهران به اموالش خواهد شد. توافق هسته‌ای هم تضمین‌های جدیدی به واشنگتن می‌دهد که با آن می‌تواند تنش‌آفرینی اسرائیل و تهدید تل‌آویو به جنگ را کاهش دهد و مناقشه‌ای را متوقف کند که می‌تواند تأثیر منفی بر بخت بایدن برای پیروز‌‌شدن در انتخابات سال 2024 بگذارد. چنین توافقی موجب لغو تحریم ایران و بازگشت این کشور به اقتصاد جهانی خواهد شد. اما دستیابی به توافقی که مخالفان داخلی در آمریکا و ایران را نیز راضی کند، همچنان با موانعی روبه‌روست که موجب انکار دستیابی به توافق شده است.

*اسکای‌نیوز عربی