جنگ اسرائیل و حماس؛ به کجا چنین شتابان؟

گفته می‌شود این حملات که در سالگرد جنگ سال 1973 بین اسرائیل و کشورهای سوریه و مصر صورت گرفته است یک شکست اطلاعاتی برای نیروهای اسرائیلی بود و در مجموع تاکنون 700 اسرائیلی و 572 فلسطینی در آن کشته شده‌اند.

اوضاع غزه بحرانی می‌شود

آنچه هم اکنون در غزه در جریان است می‌تواند به یک فاجعه انسانی در کشتار مردمی تبدیل شود که سالهاست با مرگ عزیزان و اشغال سرزمین شان دست و پنجه نرم می‌کنند. مردمی که براساسا اظهارات یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل حالا باید با ممنوعیت ورود مواد غذایی و سوخت نیز مواجه شوند؛ تا قبل از این از طریق گذرگاه های میان اسرائیل و غزه، سوخت و مواد غذایی وارد غزه می‌شد. منطقه‌ای که شامل 2 میلیون نفر جمعیت در مساحت 360 کیلومتر مربع است. این منطقه از دو طرف با اسرائیل، از یک طرف با دریای مدیترانه در کنترل نیروی دریایی اسرائیل و از یک طرف در همسایگی مصر قرار دارد. منطقه‌ای که طی 48 ساعت گذشته آماج شدیدترین حملات نیروهای اسرائیلی قرار داشته است و براساس آنچه «حازم قاسم» سخنگوی جنبش حماس می‌گوید:« در شرایط فعلی هم، آتش ‌بسی در کار نیست.»

او در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک تصریح می‌کند: «سخن گفتن درباره میانجی‌گری(درباره آتش‌بس) زود است چرا که میدان جنگ در این تحولات تعیین‌کننده است و در حال حاضر نیز میدان همچنان شعله‌ور است و مقاومت از یک سو و تجاوزات رژیم صهیونیستی نیز از سوی دیگر ادامه دارد.» با این وجود خبرگزاری شینهوا به نقل از مقامات قطری خبر داده است که جنبش حماس مانعی در اجرای معامله تبادل اسرا با اسرائیل که شامل آزادی تمام اسرای زن فلسطینی باشد، نمی‌بیند هر چند که سخنگوی حماس در ادامه این گفت‌وگو گو تاکید می‌کند که « پس از پایان عملیات طوفان الأقصی درباره نظامیان اسیر اسرائیلی سخن خواهیم گفت و مطالبات در این خصوص نیز به کتائب القسام (شاخه نظامی حماس) مربوط است و در این مرحله هرگز از مطالبات سخنی در میان نخواهد بود. »

ردپای عادی سازی رابطه اعراب با اسرائیل در حملات حماس

با وجود اینکه «قاسم» حملات روز شنبه این جنبش را در پاسخ به تشدید تجاوزات علیه اماکن مقدس اسلامی و مسیحی، اسرا و اقدامات تحریک‌آمیز رژیم صهیونیستی در کرانه باختری عنوان می‌کند اما به باور بسیاری از کارشناسان آنچه طی دو روز گذشته از سوی جنبش حماس انجام شد هشداری به دولت های عربی بود که با عادی سازی رابطه با اسرائیل، آرمان مردم فلسطین و آنچه در نوار غزه و کرانه باختری رود اردن صورت می‌گیرد را به فراموشی سپرده‌اند. این حملات همچنین یادآوری به مقامات پادشاهی سعودی بود که مسئولیت خود به عنوان « خادم حرمین شریفین » را دریابند و به دنبال برقراری رابطه با تل آویو نباشند.

توافقتامه صلح و یا عادی سازی روابط امارات و بحرین با اسرائیل اواخر تابستان سال 99 با واسطه گری «جرالد کوشنر» داماد دونالد ترامپ و با حضور شخص او در قامت رئیس‌جمهور وقت آمریکا در کاخ سفید به امضا رسید. از این توافقنامه با نام «توافقنامه صلح آبراهام» یا « صلح ابراهیم» یاد می‌شود. پس از این دو کشور و تنها یک ماه بعد سودان نیز با تاسی از امارات و بحرین برقراری روابط رسمی دوجانبه با اسرائیل را اعلام کرد و این کشورپس از مصر، اردن، امارات متحده عربی و بحرین، پنجمین کشور عربی بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت.

اما عادی سازی و بهبود روابط هیچ یک از این کشورها به اندازه عربستان برای گروه های آزادیبخش فلسطینی سنگین نبود. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی طی هفته های اخیر گفت‌وگویی با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز داشت و در این گفت‌وگو صراحتا اعلام کرد که «ریاض هر روز بیشتر به عادی‌سازی روابط با تل آویو نزدیک می‌شود.» با وجود اینکه ظواهر امر نشان می‌دهد که ریاض و تل آویو مدت هاست که به صورت پنهانی در ابعاد سیاسی و اقتصادی دارای روابط دیپلماتیکی با یکدیگر بوده‌اند اما عادی سازی این روابط به دلیل پیچیدگی های آن تاکنون صورت نپذیرفته است.

اگرچه اینطور به نظر می‌رسید که عربستان منتطر پاسخ مقامات آمریکایی به شروطی که برای عادی سازی رابطه با اسرائیل در نظر گرفته بود است و دیگر توجهی به مطالبات فلسطینی‌ها در عدم ازسرگیری روابط ریاض با تل آویو ندارد- عربستان دو شرط را برای عادی سازی رابطه با اسرائیل در نظر گرفته بود، ابتدا امضای معاهده دفاعی با آمریکا و سپس غنی‌سازی در خاک عربستان که با همکاری چینی‌ها به پیشرفتهایی نیز دست یافته است- اما به نظر می‌رسد با حمله روز شنبه جنبش حماس به اسرائیل، مقامات سعودی با عقب نشینی از برخی مواضع گذشته شان همچنان گوشه چشمی به مقوله «رهبری جهان عرب» دارند.

تلاش برای کشاندن پای ایران به جنگ حماس با اسرائیل

جالب است که در این میان رسانه‌هایی چون روزنامه وال‌استریت ژورنال در تلاش هستند تا پای ایران را نیز به حملات روز شنبه جنبش حماس علیه اسرائیل بکشانند. این روزنامه در گزارشی با بیان اینکه حملاتی که حماس از بامداد شنبه علیه اسرائیل آغاز کرده، با چراغ سبز و کمک ایران انجام شده و از هفته‌ها قبل نیز با کمک مقامات امنیتی ایران برنامه‌ریزی شده است،

به نقل از اعضای ارشد حماس و حزب‌الله آورده است:« نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از ماه اوت با حماس برای برنامه‌ریزی این تهاجم گستردۀ هوایی، زمینی و دریایی همکاری داشتند و مقامات ایران در دیدار هفته گذشته‌ای که در بیروت با مقامات حماس داشتند، برای انجام این حملات «چراغ سبز» نشان دادند.» با وجود اینکه در بخشی از این گزارش اشاره شده است که «نیروهای سپاه و نمایندگان گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران از جمله حماس و حزب‌الله لبنان، طی چند نشست در بیروت برنامه‌های تاکتیکی و استراتژیک این حمله را بررسی و اصلاح کردند»

اما عبدالله بوحبیب، وزارت خارجه لبنان اعلام کرد که «حزب‎الله اطمینان داده که تنها در صورت حمله اسرائیل به خاک آن کشور، دخالت خواهد کرد.» علاوه براین آنتونی بلینکن، وزیرخارجه آمریکا نیز در همین رابطه می‌گوید:« با وجود روابط قدیمی بین حماس و تهران، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ایران پشت حمله نیروهای حماس به اسرائیل است، نمی‌بیند».پیشتر برخی از سناتورهای جمهوری خواه آمریکایی با حمله به دولت بایدن گفته بودند که ایران 6 میلیارد دلار حاصل از آزادسازی پولهای بلوکه شده اش در کره جنوبی را برای کمک به حمله حماس به اسرائیل صرف کرده است.

در این میان مقامات کشورمان نیز با هشدار نسبت به تهدید ایران در جنگ اخیر میان نیروهای فلسطینی و اسرائیلی از سوی برخی از مقامات غربی، کشورهای دیگر را از هر گونه اقدام سوء علیه تهران برحذر داشته‌اند. ناصر کنعانی مقدم، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در نشست امروز خود با خبرنگاران تاکید می‌کند که « آن کس که ایران را تهدید می‌کند، بداند هر اقدام احمقانه‌ای علیه ایران با پاسخ ویرانگر همراه خواهد بود».

براساس گزارش دفترهماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد، حملات ارتش اسرائیل به مناطق مسکونی وغیرنظامی در نوار غزه منجر به آوارگی 123 هزار نفر از اهالی آن شده است کما اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با بیان اینکه «انتقام این روز سیاه» را می‌گیرد، متذکر شده است که «هر جایی را که توسط حماس استفاده می‌شود، به «ویرانه» تبدیل می‌کند. با این اوصاف باید منتظر افزایش تلقات و بالا رفتن تعداد آواره های فلسطینی ساکن نوار غزه باشیم.