صدای مخالفان به گوش اردوغان رسید

حزب ۱۰۱‌ساله جمهوری خلق ترکیه را می‌توان پیروز اصلی انتخابات روز ۱۲ فروردین‌ماه دانست. اردوغان به‌عنوان مهم‌ترین بازنده انتخابات محلی، در سخنرانی خود پس از مشخص شدن نتایج، با چهره‌ای گرفته و لباس سیاه، در کنار همسرش ظاهر شد و گفت برنده این انتخابات دموکراسی ترکیه است.

مشارکت ۷۷ درصدی در انتخابات ترکیه

درحالی که بیشتر انتخابات‌ها در منطقه طی یکی دو سال اخیر با عدم استقبال رای‌‌دهندگان برگزار شده‌اند و در بسیاری از موارد کمتر از ۵۰ درصد از واجدین شرایط، پای صندوق‌های رای آمدند، در ترکیه صندوق رای هنوز طرفدار دارد و ۷۷ درصد از واجدین شرایط روز ۱۲ فروردین در انتخابات شرکت کردند.

شهرهای کلیدی ترکیه در دست حزب جمهوری‌خواه خلق

مهم‌ترین شهری که کلید آن به دست حزب ۱۰۱ ساله جمهوری‌‌خلق و رقیب اصلی اردوغان افتاد، استانبول است. البته اکرم امام اوغلو در سال ۲۰۱۹ هم با پیروزی بر ییلدیریم توانسته بود شهردار استانبول شود. آن رقابت به دلیل عدم محبوبیت ییلدیریم در مقایسه با رقابت سال ۲۰۲۴ آسان‌تر به‌نظر می‌رسید.

در آنکارا منصور یاواش، شهردار فعلی پایتخت از حزب جمهوری‌خلق، بدون چون‌و‌چرا، برنده شد. وضعیت ازمیر هم به‌عنوان مقر حزب، مشابه بود.

اهمیت استانبول در چیست؟

مشهور است که هر فردی بتواند شهرداری استانبول را ببرد، ترکیه را برده است. این شهر ۱۶ میلیون نفر جمعیت دارد و مخالفان اردوغان حداقل از سال ۲۰۱۹ در آنجا دست بالا را دارند. جشن و پایکوبی یکشنبه شب نشان داد که مردم استانبول، کماکان در دشمنی با اردوغان در صف اول قرار می‌گیرند.

اردوغان زمانی شهردار استانبول بود و حضور او در این سمت باعث شد تا راهش برای به‌دست گرفتن کامل قدرت هموار شود. انتظار می‌رود نامزدهای حزب‌ جمهوری‌خلق، این مساله را فراموش نکرده باشند و از استانبول برای بازگشت به قدرت و کنار زدن حزب عدالت و توسعه استفاده کنند.

اما مساله فراتر از استانبول است. حزب جمهوری‌خلق از سال ۱۹۷۷به این سو، یعنی تقریبا پنج دهه نتواسته بود پیروزی چشمگیری در ترکیه به‌دست آورد. ولی حالا این حزب قدیمی ترکیه با به‌دست گرفتن ۱۵ کلانشهر از بین ۳۲ کلانشهر ترکیه تبدیل به قدرت‌مندترین حزب کشور خواهد شد. 

اردوغان راه سختی در پیش دارد

انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی ترکیه در سال ۲۰۲۸ برگزار می‌شود. اردوغان در آن زمان ۷۴ ساله خواهد بود و هنوز جا دارد تا برای انتخاب دوباره تلاش کند. با این‌حال انتخابات روز ۱۲ فروردین و نتایج آن نشان داد که او راه سختی را در پیش خواهد داشت.

اردوغان برای سال‌ها رقیب جدی در سیاست نداشت. اما در انتخابات ریاست‌جمهوری سال قبل،‌ اوضاع تغییر کرد. انتخابات به دور دوم کشیده شد و او به سختی توانست رقیب خود از حزب جمهوری‌خلق را کنار زده و در قدرت بماند. این وضعیت در شرایطی که حزب مخالف اردوغان مدام درحال به‌دست آوردن پیروزی‌های بیشتر است، دشوارتر خواهد شد.

حزب عدالت و توسعه ضعیف شده است

حزب اردوغان با نام عدالت و توسعه، بیش از دو دهه است که قدرت را در ترکیه به دست داشته. اما تورم کمرشکن این کشور و سیاست‌های محافظه‌کارانه اردوغان که در کلانشهرها از آن استقبال نمی‌شود، تبدیل به پاشنه‌آشیل عدالت و توسعه شده است.

عدالت و توسعه میلی به همکاری با دیگر احزاب ندارد و به‌هیچ‌وجه مایل نیست اردوغان از قدرت کنار رود. با این‌حال حتی گروه‌های اسلام‌گرا در ترکیه که پیش از این حامی اردوغان بودند، با بالاگرفتن مشکلات اقتصادی و البته رویکرد رئیس‌جمهور نسبت به اسراییل و جنگ غزه از اردوغان دور شده‌اند.

هنوز زود است که از پایان نفوذ حزب عدالت و توسعه در سیاست ترکیه حرف بزنیم. اردوغان در صورتی که همه‌چیز عادی پیش برود، چهار سال دیگر در قدرت خواهد بود و این یعنی عدالت و توسعه در دولت مهم‌ترین نقش‌ها را ایفا خواهد کرد. اما اوضاع دیگر مانند گذشته برای اردوغان و حزبش آسان پیش نخواهد رفت و اگر او صدای مخالفان را نشنود، احتمال اینکه چهار سال دیگر مجبور شود بالاخره قدرت را ترک کند، کم نیست.