تعهدنامه جدید آمریکا و اسرائیل/ چرا مذاکرات در قاهره شکست خورد؟
پیش‌نویس تعهدنامه آمریکا به دست «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل رسیده است.
به گزارش شبکه شرق، یک روزنامه اسرائیل به تعهد آمریکا خطاب به نخست‌وزیر اسرائیل برای ادامه دادن جنگ در نوار غزه اشاره کرد.
به نقل از الجزیره، روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحارونوت» گزارش داد که پیش‌نویس تعهدنامه آمریکا در خصوص ازسرگیری جنگ علیه غزه در صورت شکست اجماع سر مرحله دوم توافق با طرف فلسطینی به دست «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل رسیده است.
در این گزارش آمده است: «نتانیاهو دلیل شکست مذاکرات با طرف فلسطینی را تأخیر در دریافت تعهدنامه آمریکا مبنی بر تداوم جنگ در صورت عدم اجماع بر سر توافق توصیف کرده است.»
نخست‌وزیر اسرائیل نسبت به آمریکا «ناسپاس» است
یک مقام ارشد آمریکایی به روزنامه «هاآرتص» گفت که نخست‌وزیر رژیم اسرائیل نسبت به آمریکا «ناسپاسی» می‌کند و درباره توافق آزادسازی گروگان‌ها دروغ گفته است.
این مقام آمریکایی در گفت‌وگو با روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» بیان کرد: «بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به میزان کمک‌هایی که واشنگتن از زمان آغاز جنگ ارائه کرده، بی‌احترامی می‌کند. همچنین، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا متوجه شده است که نتانیاهو درباره توافق آزادی اسرا دروغ گفته است.»
این مقام آمریکایی افزود: «بایدن چنین چیزی را علنی نمی‌گوید اما در جلسه‌ای که داشتند به نتانیاهو گفته که از «مزخرف گفتن به من» دست بردار.»
نتانیاهو روز پنجشنبه، چند روز پس از سفرش به واشنگتن به طور تلفنی با رئیس‌جمهور آمریکا گفت‌وگو کرد.
این مقام آمریکایی، گفت‌وگو تلفنی میان بایدن و نتانیاهو را «دشوار و متشنج» توصیف کرد.
او با اشاره به وضعیت جنگ غزه گفت: «نتانیاهو سعی می‌کند به جای تمرکز بر توافق آزادی اسرا، جنگ را طولانی‌تر کند. این قضیه، موقعیت را برای ما نسبت به حمایت از اسرائیل دشوارتر می‌کند.»
همچنین، بنیامین نتانیاهو در چند هفته اخیر، همزمان با افزایش فشار‌های داخلی از سوی خانواده‌های گروگان‌های در اختیار حماس و فشار‌های خارجی از سوی افکار عمومی برای پایان دادن به کشتار غیرنظامیان در غزه و از سوی ایالات متحده برای حل‌و‌فصل این پرونده در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تمام تلاش خود را برای بیشتر کردن فاصله با آتش‌بس به کار گرفته است؛ از حملات به مناطق مختلف غزه و هدف قرار دادن چهره‌های ارشد حماس تا حمله به محل سکونت «فواد شکر»، فرمانده ارشد حزب‌الله لبنان و البته هدف قرار دادن «اسماعیل هنیه»، رهبر دفتر سیاسی حماس در تهران.
نتانیاهو در میانه جنگ در غزه، راهی واشنگتن شد و همزمان که در کنگره ایالات متحده با تشویق قانونگذارانآمریکایی روبه‌رو شد و در دیدار با جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده و کامالا هریس، معاون او و نامزد دموکرات‌ها در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴، وعده داد که پرونده برقراری آتش‌بس را جدی‌تر پیگیری کند؛ وعده‌ای ظاهری که با حمله به فواد شکر در بیروت و هدف قرار دادن اسماعیل هنیه در تهران همراه شد.
هرچند که رسانه‌ها و مقام‌های ارشد دولت جو بایدن، ادعا می‌کنند که کاخ سفید در جریان برنامه اسرائیل برای ترور هنیه در تهران و در حاشیه مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم نبوده، اما به نظر نمی‌رسد که این روایت در تهران مورد قبول مقام‌های ارشد واقع شده باشد و جمهوری اسلامی در کنار سایر اعضای محور مقاومت، پاسخ‌دهی به این ترور را امری قطعی اعلام کرده است. در این میان تلاش‌های ایالات متحده برای متقاعد کردن نتانیاهو به برقراری آتش‌بس شاید به منظور فروکاستن فوری از سطح تنش در منطقه، ادامه دارد. مذاکراتی که «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر به نتیجه رسیدن آن در فضا پس از ترور اسماعیل هنیه چندان ممکن نمی‌داند و با ابراز خشم از این اقدام اسرائیل می‌گوید: «چگونه می‌توان مذاکراتی را انجام داد که در آن یک طرف مذاکره، طرف دیگر را به قتل می‌رساند؟»
با این وجود به نظر می‌رسد که در میانه بالا گرفتن تنش میان ایران و اسرائیل و در حالی که بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، پاسخ تهران و محور مقاومت به اسرائیل انتظار می‌کشند، گفتگو‌ها در قاهره، پایتخت مصر برای برقراری آتش‌بس ادامه داشته و همچنان هم به سد مخالفت نخست‌وزیر اسرائیل برخورد کرده است.
رسانه آمریکایی «اکسیوس» که دسترسی‌های قابل توجهی به منابع معتبر در اسرائیل و ایالات متحده دارد، در این‌باره می‌نویسد: «دو مقام اسرائیلی به آکسیوس گفتند که مذاکرات سر توافق آزادی گروگان‌های اسرائیلی در اختیار حماس و آتش بس غزه پس از گفتگو بین یک هیات بلندپایه اسرائیلی و مقامات مصری در روز شنبه در قاهره به بن‌بست رسیده است و توافق احتمالی در بحبوحه خواسته‌های جدید بنیامین نتانیاهو، بسیار دور از دسترس به نظر می‌رسد.
نشست قاهره تحت فشار شدید ایالات متحده بر مصر و اسرائیل سه روز پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران، انجام شد. به گفته سه منبع، یک هیات بلندپایه اسرائیلی به ریاست مدیران موساد و شین‌بت، روز شنبه، از قاهره بازدید کردند تا با مقامات مصری درباره توافقی برای آزادی گروگان‌های حماس در غزه و برقراری آتش‌بس در غزه گفتگو کنند.
مقامات اسرائیلی و خانواده‌های گروگان‌ها نگران هستند نتانیاهو که اخیراً خواسته‌های خود را سخت‌تر و شرایط جدیدی را برای توافق گروگان‌گیری و آتش‌بس ارائه کرده، هیات را فقط برای برپایی نمایشی از مذاکرات و به منظور کاهش بخشی از فشار بایدن، فرستاده است. حماس شروط جدید نتانیاهو را که شامل تشکیل یک مکانیسم بین‌المللی برای جلوگیری از انتقال تسلیحات از جنوب غزه به شمال است، رد کرد.
مقامات اسرائیلی می‌گویند که این خواسته و دیگر خواسته‌های جدید، توافق را غیرممکن می‌کند. دو مقام اسرائیلی گفتند که مذاکرات روز شنبه به پیشرفتی منجر نشد.»
اکسیوس در ادامه نوشته است: «این سه منبع گفتند که دیوید بارنیا، رئیس موساد و رونن بار، رئیس آژانس امنیت اسرائیل (شین‌بت) قرار بود روز پنجشنبه، به قاهره بروند و با عباس کامل، مدیر اطلاعات مصر دیدار کنند. به گفته این منابع، پس از ترور هنیه در صبح روز چهارشنبه، هم مصری‌ها و هم اسرائیلی‌ها می‌خواستند این دیدار را به بعد از تشییع جنازه رهبر حماس در قطر موکول کنند.
برت مک گورک، مشاور ارشد بایدن در خاورمیانه، که روز پنجشنبه از قاهره بازدید و با کامل دیدار کرد، هم مصری‌ها و هم اسرائیلی‌ها را تحت فشار قرار داد تا هرچه زودتر جلسه را تشکیل دهند و به مذاکرات درباره گروگان‌گیری و آتش‌بس علیرغم ترور ادامه دهند. این منابع گفتند که مقامات قطری عمدتاً به دلیل حساسیت‌های سیاسی پیرامون ترور در این نشست حضور نداشتند. این منابع گفتند که مذاکراتروز شنبه در قاهره همچنین بر موضوعات امنیتی مرتبط با گروگان‌گیری و توافق آتش‌بس متمرکز بود؛ مانند ترتیبات امنیتی جدید در امتداد کریدور فیلادلفی در مرز مصر و غزه برای جلوگیری از قاچاق سلاح به حماس.
ژنرال غسان علیان، هماهنگ‌کننده دولت اسرائیل برای کرانه باختری و غزه، به این هیات پیوست تا با مصری‌ها درباره چگونگی بازگشایی گذرگاه رفح برای تردد مردم- شرط دیگری برای اجرای معامله آزادی گروگان‌ها در اختیار حماس- گفتگو کند.»
اکسیوس در ادامه این گزارش به وجود اختلاف میان چهره‌های امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل با شخص نخست وزیر اشاره کرده و می‌نویسد: «بارنیا، بار و دیگر مقامات ارشد امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل که در مذاکرات بر سر توافق گروگان‌گیری و آتش‌بس مشارکت دارند، متقاعد شده‌اند که نتانیاهو بدون توجه به برداشتی که بایدن در طول این مدت داشته است، تصمیم گرفته که نمی‌خواهد با این توافق پیش برود.
شبکه ۱۲ اسرائیل روز جمعه گزارش داد که نتانیاهو روز چهارشنبه جلسه سختی با تیم مذاکره کننده اسرائیل برگزار کرد که به داد و فریاد ختم شد. دو مقام اسرائیلی جزئیات این گزارش را تایید کردند و گفتند که مدیر شین‌بت با نتانیاهو مواجه شد و به او گفت که اگر می‌خواهد از پیشنهاد اسرائیل برای توافق گروگان‌گیری و آتش‌بس عقب‌نشینی کند، باید آن را بگوید. نتانیاهو در پاسخ با سرزنش روسای امنیت و اطلاعات اسرائیل، آن‌ها را «ضعیف» خواند و آن‌ها را متهم کرد که به جای فشار به حماس، برای منافع یحیی سنوار، رهبر حماس کار می‌کنند و به او فشار می‌آورند.
دفتر نخست‌وزیر اسرائیل گزارش‌های مربوط به سخنان تند نتانیاهو در این دیدار را تکذیب نکرد، اما مدعی شد که نخست‌وزیر مانع توافق نیست.»
روزنامه آمریکایی «هاآرتص» نیز، روایت خود را از اختلاف میان روسای موساد و شین‌بت اینگونه نقل می‌کند: «یک مقام ارشد اسرائیلی نشست چهارشنبه را نقطه اوج بحران بین نتانیاهو و روسای دفاع اسرائیل توصیف کرد و گفت: «بین ما و نخست‌وزیر شکاف وجود دارد. همه متقاعد شده‌اند که شروط جدید اسرائیل، مذاکرات را منفجر می‌کند.» این تیم به نتانیاهو پیشنهاد داده است تا پیش نویس پیشنهادی بهتر از آنچه روی میز وجود دارد که شامل تغییراتی است که نخست‌وزیر خواسته، اما نتانیاهو این ایده را رد کرد و گفت که ترجیح می‌دهد درباره همین متن مذاکره کند، اما با شرایط خودش.
در تشکیلات امنیتی اسرائیل و همچنین در ایالات متحده، قطر و مصر، ماه‌هاست که اینطور ارزیابی می‌شود که نتانیاهو علاقه‌ای به توافق ندارد. این موضع تا حدی برای حفظ بقای دولت او، در میان فشار‌های اعضای ائتلاف راست افراطی است که خواستار ادامه جنگ در نوار غزه هستند، است. مقامات ارشد آشنا با مذاکرات مدعی شدند که در چند ماه اخیر، نتانیاهو به جای نهایی کردن توافقی که روی میز بود، ترجیح داد به جنگ ادامه دهد. این ارزیابی‌ها در ماه ژوئن پس از آن تشدید شد که نتانیاهو در مصاحبه با کانال «۱۴»، با پیشنهاد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا مخالفت و تصریح کرد که او تنها مایل به پیشبرد مرحله اول توافق است که شامل آزادی برخی از گروگان‌ها می‌شود.»
هفته گذشته، هاآرتص به نقل از یک منبع در واشنگتن نوشت که نتانیاهو مایل است برای ازسرگیری مذاکرات، کار‌های زیادی انجام دهد، اما برای نشان دادن انعطاف پذیری به گونه‌ای که امکان آزادی گروگان‌ها را فراهم کند، آماده نیست. این منبع می‌گوید: «نتانیاهو متقاعد شده که بهتر از هر کس دیگری می‌داند چگونه مذاکره کند، اما فراموش می‌کند که مذاکرات نیز باید به نتیجه برسد.»
دو مقام اسرائیلی به آکسیوس گفتند که مذاکرات برسر توافق آزادی گروگان‌های اسرائیلی در اختیار حماس و آتش‌بس غزه پس از گفتگو بین یک هیئت بلندپایه اسرائیلی و مقامات مصری در روز شنبه در قاهره به بن‌بست رسیده است و توافق احتمالی در بحبوحه خواسته‌های جدید بنیامین نتانیاهو، بسیار دور از دسترس به نظر می‌رسد.»
