به‌نام شفافیت به کام اصولگرایان
چرا با گذشت بیش از یک سال از آغاز مجلس یازدهم طرحی که این همه مدعی داشت به ثمر ننشسته است.
چرا با گذشت بیش از یک سال از آغاز مجلس یازدهم طرحی که این همه مدعی داشت به ثمر ننشسته است. اصولگرایان و حامیانشان که در مجلس دهم، اصلاح‌طلبان را متهم به پنهان‌کاری می‌کردند و مدعی بودند حامی شفافیت نیستند، چرا این اندازه در نهایی‌کردن و تصویب طرحی که خودشان در مجلس قبلی سردمدار آن بودند، تعلل می‌کنند؟ مدت‌هاست نمایندگان مجلس وعده می‌دهند که طرح شفافیت آرای نمایندگان نهایی شده و در انتظار طرح در صحن علنی است و به‌زودی مطرح می‌شود اما مشخص نیست که این انتظار چرا این‌قدر طولانی شده و این «به‌زودی» چه زمانی فرامی‌رسد. تعویق و تعلل در عملیاتی‌سازی این طرح شائبه سیاسی‌کاری را مطرح کرده است؛ اینکه آن همه سروصدا و جنجال در مجلس قبلی بر سر به‌سرانجام‌نرسیدن این طرح صرفا به واسطه اهداف سیاسی رخ داده بود و حالا به نظر می‌رسد کسی نه نگران فوریت آن است و نه چندان دغدغه تصویب آن را دارد. حالا رسانه‌های اصولگرا اظهارنظرهایی از سوی برخی نمایندگان مجلس اصولگرا منتشر می‌کنند که حاوی و حامل اماواگرهایی در مسیر این طرح است. به نظر می‌رسد اگر هم طرحی دراین‌باره در مجلس به تصویب برسد تبصره و استثناهایش آن‌قدر زیاد خواهد بود که با آن همه ادعای نمایندگان در مجلس گذشته فاصله زیادی خواهد داشت. در واقع به نظر می‌رسد نمایندگان اصولگرا صرفا برای اینکه نشان داده باشند طرحشان جنبه سیاسی‌کاری نداشته، اقدام به تصویب آن خواهند کرد، اما خروجی آن با نفس شفافیت فاصله معناداری خواهد داشت و کلیت حاکم بر مجلس هم تمایل چندانی به شفافیت آرا ندارند؛ چندان‌که مجالس قبلی هم نداشتند. حسین امامی‌راد، نماینده مردم چناران در مجلس، درباره شفافیت آرای نمایندگان به فارس گفته است: ما دو نوع شفافیت مطلق و شفافیت مقید داریم که من با شفافیت مطلق موافق نیستم. این در حالی است که کلیات شفافیت را قبول دارم. در برخی نقاط حق مردم است بدانند که وکیل و نماینده‌ای که آنها به مجلس فرستاده‌اند چه موضع‌گیری‌هایی در بحث‌های کلان کشوری، سیاست خارجی و موضوعات داخلی دارد و باید این شفافیت وجود داشته باشد. نماینده چناران در مجلس گفته است: مردم یک حوزه انتخابیه باید بدانند که نمایندگان آنها چه موضع‌گیری‌هایی درباره مواضع داخلی دارند و باید شفافیت را به نقاطی که مصالح مردم در آنجا است، ببریم ولی در برخی جاها نیاز به شفافیت نیست که می‌توانم به رأی به وزرا و اعضای کابینه اشاره کنم که این موضوع مربوط به این دولت و دولت قبل نیست بلکه کل دولت‌ها مدنظرم است، زیرا شاید درنهایت این شفافیت به نفع مردم حوزه انتخابیه نباشد. شفاف‌سازی در رأی به اعضای کابینه ممکن است در حوزه انتخابیه تأثیرات منفی داشته باشد که به نفع آن مردم نباشد. طرح شفافیت آرای نمایندگان قطعا در مجلس یازدهم به سرانجام مقصود خواهد رسید ولی باید به برخی موارد قیدهایی بزنیم.
طرح شفافیت آرای نمایندگان اگرچه ابتدا در مجلس دهم مطرح شد اما به سرانجام نرسید. در نهایت پس از چند ماه بررسی در مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس 15 بهمن ماه سال گذشته در مجلس اصولگرایان هم به رأی گذاشته شد اما تصویب نشد. این طرح در همان زمان هم ۱۵۳ رأی موافق داشت اما از آنجا که اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس بود و به دو‌سوم آرای نمایندگان نیاز داشت، سه رأی مثبت تا تصویب‌شدن فاصله داشته و رد شد. بلافاصله بعد از رد این طرح بیش از 50 نماینده مجلس به هیئت‌رئیسه مجلس برای بررسی مجدد طرح شفافیت آرای نمایندگان نامه زدند، چراکه معتقد بودند شفافیت آرای نمایندگان مبحث قابل توجهی در مجلس است و عمده نمایندگان به آن حساسیت لازم را دارند، اما برخی معتقد بودند طرح موجود نمی‌تواند جواب‌گوی اهداف شفافیت آرا باشد. مخالفت مجلس با کلیات طرح شفافیت آرا البته با فصل بررسی بودجه در مجلس هم‌زمان شد و با فوریت به صحن بازنگشت. 28 بهمن ماه سال گذشته درخواست بررسی مجدد طرح شفافیت در صحن علنی مطرح شد. در همین جلسه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس تصریح کرد که ضعف‌هایی در طرح شفافیت آرا وجود دارد، اما با رأی نمایندگان و در مدار بررسی مجدد قرارگرفتن آن، مشکلات آن را رفع خواهیم کرد.
سلیمی، نماینده مجلس، هفته پیش گفته بود: «طبق ماده ۱۰۰ آیین‌نامه می‌توان درخواست رسیدگی خارج از نوبت به طرح شفافیت را مطرح کرد؛ به گونه‌ای که هرگاه ۵۰ نفر از نمایندگان چنین درخواستی را درباره رسیدگی به طرحی داشته باشند، چنانچه نمایندگان در صحن موافقت کنند، طرح مورد نظر خارج از نوبت در صحن مورد رسیدگی قرار می‌گیرد». اینکه این اتفاق نیفتاده یا نمی‌افتد نشان‌دهنده این است که طرح شفافیت چندان دغدغه ذهنی نمایندگان نیست که درخواست رسیدگی خارج از نوبت و فوری برای این طرح را داشته باشند.
نشانه دیگر برای نه‌تنها نبود این دغدغه بلکه برعکس حرکت در جهت مخالف آن، اینکه جلسه رأی اعتماد به کابینه سیزدهم هم گذشت و این طرح به آن مقطع هم نرسید، بلکه در جریان رأی اعتماد به کابینه جمعی از نمایندگان مجلس در جلسه علنی شنبه 30 مرداد به استناد ماده 122 آیین‌نامه داخلی مجلس با تدوین نامه‌ای خطاب به هیئت‌رئیسه مجلس خواستار رأی‌گیری برای وزرای پیشنهادی به صورت ورقه‌ای و مخفی شده بودند.
در هفته‌های اخیر تعدادی از نمایندگان تذکراتی درباره در دستور کار قرارگرفتن طرح شفافیت آرای نمایندگان در نشست علنی مجلس داده‌اند. اول شهریور ماه بود که حجت‌الاسلام جواد نیک‌بین در تذکری شفاهی خطاب به رئیس مجلس بیان کرد: از شما نیز انتظار دارم هرچه سریع‌تر طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار مجلس قرار گیرد. اگر ما انتظار داریم دولت شفاف باشد در گام اول مجلس باید شفاف شود. شفافیت تعارض منافع را از بین می‌برد. اگر ما می‌خواهیم قراردادهای دولتی، حقوق‌های نجومی و مسائل بانکی شفاف شود اول باید خودمان شفاف باشیم. محمدباقر قالیباف هم در پاسخ گفت که در کمیسیون آیین‌نامه مجلس در حال بررسی است و نهایی شده و با اولویت در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت. نصرالله پژمان‌فر، نماینده مشهد، اخیرا در نطق میان‌دستور خود اشاره کوتاهی به این موضوع داشته و گفته انتظار داریم هیئت‌رئیسه آن را سریع‌تر در دستور کار قرار دهد. خبرگزاری فارس نوشته که نمایندگان عضو کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس از یک سو می‌گویند که بررسی طرح در آن کمیسیون تمام شده و تأکید دارند که طرح در کمیسیون نهایی و تقدیم هیئت‌رئیسه شده است، اما از سوی دیگر هیئت‌رئیسه آن را اعلام وصول نکرده و این به آن معناست که هنوز طرح به دست آنها نرسیده است!