مستندسازان مشهور بین‌المللی را برای اولین بار به «نردبان» آوردیم

کارگردان و تهیه‌کننده نردبان گفت :«بسیاری از مستندسازان خارجی برای اولین بار با تلویزیون ایران و برنامه «نردبان» صحبت کردند. مهمان این هفته او ورنر هرتزوگ مستندساز آلمانی است».

دوره‏ی جدید برنامه تلویزیونی «نردبان» به کارگردانی «اصغر احمدپور» و «فاطمه بوربور» چندماهی است که از شبکه­ مستند سیما پخش می‌شود. این برنامه با تغییرات عمده‌ای که نسبت به فصول گذشته داشته، روند جدیدی را در پیش گرفته و تبدیل به برنامه‌ای تخصصی در حوزه سینمای مستند شده است.

از تغییراتی که فصل جدید «نردبان» نسبت به فصل‌های قبلی پیدا کرده است، می‌توان به رویکرد آن نسبت به سینمای مستند اشاره کرد. این برنامه در فصل‌های قبلی خود تمرکز اصلی‌اش را بر آموزش مستندسازی برای افراد مبتدی قرار داده بود؛ در حالی که در فصل جدید تلاش کرده مستندسازان ایرانی و خارجی را به برنامه دعوت کرده و در گفت‌وگو با آنان، فیلم‌هایشان را نقد و بررسی کند و در بستر گفت­وگوهای تخصصی، به آموزش غیرمستقیم بپردازد.

اصغر احمدپور، کارگردان نردبان درباره­ دعوت از مستندسازان مشهور خارجی به برنامه نردبان گفت: «یکی از موضوعاتی که برایمان اولویت دارد، دعوت از مستندسازان مشهور خارجی برای حضور در نردبان است. حضور آنان در تلویزیون کمک کرد تا تجربیات خود را برای مستندسازان ایرانی به اشتراک بگذارند و از نگاهشان بگویند. جالب است بدانید که تعدادی از آنان، سینمای مستند ایران را دنبال کرده و نظرات خوبی نسبت به آثاری که از ایران در جشنواره‌‌های مهم خارجی حضور پیدا می‌کنند، دارند. باید بگویم میهمانان خارجی و رویکردهای برنامه در بخش بین­الملل در تعامل با دبیر این بخش، آقای حامد سلیمان­زاده، مسیر مشخصی را طی می­کند و ایشان زحمات زیادی را برای این بخش، با توجه به محدودیت­های بسیار متحمل می­شوند.

در بین مستندسازان خارجی که تاکنون در نردبان حضور پیدا کرده و یا در آینده گفت‌وگو‌هایشان منتشر خواهد شد، می‌توان به بیل نیکولز (نظریه‏پرداز آمریکایی و منتقد برجسته‏ی سینما)، ورنر هرتزوگ (فیلم­ساز شاخص آلمانی)، راس مک‏الوی (مستندساز شاخص آمریکایی)، پترا کاستا (فیلم‏سازی برزیلی که سال گذشته با فیلم مستند «لبه­ی دموکراسی»، نامزد اسکار نیز بود)، ویکتور کوزاکفسکی (فیلم­ساز مشهور روسی)، استلا بروتزی (نظریه­پرداز انگلیسی عرصه­ی سینما و به ویژه مستند)، جان کرنر (نظریه­پرداز و منتقد شاخص انگلیسی)، پاتریشیا افدرهاید (نظریه‏پرداز و منتقد سینمای مستند)، والتر مرچ (برنده‏ی سه اسکار تدوین و صدا) و ... اشاره کرد. بسیاری از این چهره‌‌ها برای اولین بار با تلویزیون ایران گفت‌وگو می‌کردند.

افزون بر این افراد، در تعاملی با جشنواره­های معتبر مستند و درجه­ی A ، با مدیران مختلف آن­ها در محورهای مختلف و از قبل طراحی شده، گفت­وگو کرده­ایم و گمان می­کنیم آورده­های زیادی برای فیلم مستند ما داشته باشد. افزون بر شناخت بیشتر این جشنواره­های شاخص برای مخاطب ایرانی، با مرور فرایند و طراحی­ آن­ها، به پیشنهادهایی نیز برای سینمای مستند خودمان، مطابق با شرایط و قواعد موجود برسیم. به تازگی به سراغ چند چهره­ی شناخته­شده­تر عرصه­ی جهانی برای عام نیز رفته­ایم.

برای مثال، در برنامه این هفته، گفت‌وگوی متفاوتی با هرتزوگ داریم. این مستندساز مشهور آلمانی در طول عمر هنری خود بیش از 30 فیلم مستند ساخته و برنده جوایز زیادی در جشنواره‌های معتبر خارجی از جمله جایزه بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم کن و خرس نقره ای جشنواره فیلم برلین شده است. بخشی از گفت­وگو با هرتزوگ، در برنامه­های پیشین پخش شده است و وی از علاقه­اش به ادبیات ایران، و مطالعه­ی مکرر آن پرده برداشته است. هرچند به سینمای ایران و به ویژه عباس کیارستمی علاقه ویژه‌ای داشته است. افزون بر فیلم­سازان برجسته­ خارجی، تلاش می­کنیم از حضور منتقدین بین­المللی نیز بهره ببریم. در قسمت پیش رو و در این هفته، این فرآیند آغاز می­شود».

کارگردان نردبان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به توجه این برنامه به مستندسازان شهرستانی گفت:«در فصل جدید نردبان توجه ویژه‌تری به اقوام ایرانی کرده و تلاش کردیم مستندهایی که به معرفی فرهنگ و هویت اقوام ایرانی می‌پردازد را معرفی کرده و با دعوت از کارگردانان این اثر به نقد و بررسی آنان بپردازیم. البته این کار باعث می‌شود تا مستندسازان شهرستانی هم فرصت پیدا کنند تا در رسانه ملی حضور پیدا کرده و هنرشان دیده شود. توجه­ دقیق به مستندسازان ساکن در خارج از پایتخت، از اولویت­های مهم برنامه­ی نردبان است.

سیستان و بلوچستان جدیدترین استانی است که در دو قسمت بدان پرداختیم و فرهنگ غنی این استان، و البته چالش­های این خطه­ی عزیز را در قالب فیلم‌های مستندی که تاکنون در موردش ساخته شده است مورد بررسی قرار دادیم. به دلیل بازنمایی اشتباه رسانه‌ای، عده‌ای فکر می‌کنند که سیستان و بلوچستان با بزهکاری‌هایی مثل مواد مخدر، تروریسم و .... گره خورده است؛ در حالی که این استان علیرغم تمام محدودیت‌ها، مردمانی بسیار مهربان و همراه دارد. افزون بر این یکی از زیباترین استان‌های کشور است و فرهنگ غنی این منطقه، سوژه‌های بسیاری را در اختیار مستندسازان قرار داده است. در قسمت‌های بعدی سراغ استان‌های دیگر خواهیم رفت و تلاش می‌کنیم فرهنگ دیگر اقوام‌ ایرانی را در نردبان به تصویر بکشیم».

احمدپور از پرونده تخصصی جدیدی در نردبان خبر داد و گفت:« در قسمت‌های آتی، موضوع فیلم‌برداری در فیلم مستند را به صورت تخصصی مورد بررسی قرار می‌دهیم. این پرونده با حضور فیلم­برداران برتر کشور از جمله محمد حدادی، علی لقمانی و ... در نردبان آغاز شده و می‌خواهیم این فاکتور مهم در ساخت فیلم‌های مستند را به صورت دقیق و موشکافانه مورد بررسی قرار بدهیم. در مورد بخش­های تدوین، صدا (صدابرداری، صداگذاری و موسیقی) و غیره نیز این امر طراحی شده است و به زودی عملیاتی خواهد شد».

مجری فصل جدید برنامه نردبان حامدشکیبانیا، مستندساز نام آشنای کشور است که تاکنون مستندهای زیادی را ساخته و از این نظر با فضای سینمای مستند ایران به خوبی آشناست. مستند اخیر او به نام «جایی برای فرشته‌ها نیست» توانست جایزه بهترین مستند را از جشنواره فیلم فجر سال گذشته دریافت کند.