حکم شجاع خلیل‌زاده؛ شوخی تلخ کمیته انضباطی با فوتبال
خبر صدور حکم کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال در مورد شجاع خلیل‌زاده، پس از حرکت غیراخلاقی او در دیدار مقابل چادرملو اردکان با واکنش‌ها و انتقادات گسترده‌ای در فضای فوتبال ایران همراه شده است.
به گزارش گروه رسانه ای شرق،کمیته انضباطی در حکمی که بسیاری آن را غیرمنتظره و بسیار سبک می‌دانند، خلیل‌زاده را به پرداخت مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان جریمه نقدی و همچنین عذرخواهی رسمی از هواداران تیم چادرملو محکوم کرده است. اما نکته‌ای که بیش از هر چیز محل بحث و سوال قرار گرفته، عدم وجود هرگونه محرومیت از بازی برای این بازیکن است.
بر اساس گزارش‌ها و تصاویر منتشر شده حرکت شجاع خلیل‌زاده در جریان بازی و در مواجهه با تماشاگران چادرملو، اقدامی بسیار زشت، توهین‌آمیز و خارج از چارچوب اخلاق ورزشی بوده است. چنین رفتار‌هایی در تمام دنیا با واکنش‌های قاطع انضباطی از جمله محرومیت از حضور در چند مسابقه مواجه می‌شوند تا هم بازدارندگی لازم را داشته باشند و هم پیام روشنی مبنی بر عدم تحمل چنین اقداماتی به جامعه فوتبال منتقل شود. با این حال، کمیته انضباطی پولسازِ فدراسیون فوتبال ایران تنها به جریمه نقدی و الزام به عذرخواهی بسنده کرده است. کمیته انضباطی حتی محرومیت تعلیقی شجاع خلیل‌زاده را هم فعال نکرد!
یکی از نکاتی که در مورد این پرونده مطرح شده، انصراف دو باشگاه تراکتور و چادرملو از شکایت علیه یکدیگر پس از بازی است. سوال اینجاست که آیا انصراف شاکی خصوصی می‌تواند دلیلی برای نادیده گرفتن یک تخلف آشکار و علنی باشد که در مقابل دیدگان هزاران تماشاگر در ورزشگاه و میلیون‌ها نفر از طریق رسانه‌ها رخ داده است؟ وظیفه ذاتی کمیته انضباطی به عنوان نهاد قضایی مستقل برخورد با تخلفات آشکار حتی بدون وجود شاکی خصوصی به عنوان مدعی‌العموم است. حرکت خلیل‌زاده نه تنها توهین به هواداران یک تیم خاص، بلکه توهین به شعور جمعی و زیر پا گذاشتن اصول اخلاق ورزشی بود و کمیته انضباطی باید فارغ از شکایت یا عدم شکایت باشگاه‌ها با آن برخورد می‌کرد.
ابهامات این حکم زمانی بیشتر می‌شود که سوابق انضباطی شجاع خلیل‌زاده را مرور می‌کنیم. او پیش از این نیز سابقه تخلف داشته و حتی با محرومیت تعلیقی مواجه بوده است. با توجه به شدت و وضوح تخلف اخیر، انتظار می‌رفت حداقل محرومیت تعلیقی او فعال شده و منجر به چند جلسه دوری از میادین شود. همچنین گزارش‌هایی مبنی بر بدرفتاری او نسبت به مقام رسمی بازی (داور یا ناظر) نیز وجود دارد که اگر صحت داشته باشد، باید به عنوان یک عامل تشدیدکننده مجازات در نظر گرفته می‌شد. اما به نظر می‌رسد هیچ یک از این عوامل در نهایت منجر به صدور حکم محرومیت نشده است.
این حکم سوالات جدی را در مورد استقلال، قاطعیت و نحوه عملکرد کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال مطرح می‌کند. بسیاری معتقدند که چنین احکامی به خصوص در مقاطع حساس فصل، شائبه اعمال نفوذ یا ملاحظات خاص را تقویت کرده و این احساس را به وجود می‌آورد که شاید در برخورد با برخی بازیکنان یا تیم‌ها، تساهل بیشتری صورت می‌گیرد. عدم برخورد قاطع با رفتار‌های غیراخلاقی می‌تواند منجر به قبح‌شکنی شده و پیام اشتباهی را به بازیکنان و هواداران مبنی بر کم‌اهمیت بودن اخلاق در فوتبال منتقل کند. به نظر می‌رسد کمیته انضباطی در این پرونده با عدم صدور حکم محرومیت، فرصت برخورد قاطع و شفاف با یک تخلف آشکار را از دست داده و به ابهامات موجود در مورد عملکرد خود دامن زده است. البته این نخستین‌بار در این فصل نیست که ارکان قضایی فدراسیون فوتبال اینچنین آبروی فوتبال را به حراج گذاشته‌اند. از تاخیر تقریبا یکساله در صدور رای نهایی پرونده بیرانوند بگیرید تا همین ماجرای شجاع خلیل‌زاده. ارکان قضایی فدراسیون در انتخابات فدراسیون هم انبوهی از شکایت ذی‌نفعان و اهالی فوتبال مبنی بر روند‌های غیرقانونی و شائبه‌دار را نادیده گرفتند تا این سوال برای مخاطبان پیش بیاید که آیا ما واقعا رکن قضایی در فوتبال داریم؟
روز گذشته چندین رسانه واکنش‌های بسیار تندی به رای شجاع خلیل‌زاده نشان دادند. خبرگزاری اصولگرای مهر نوشت با این حکم همه متوجه می‌شوند کافی است پول بدهند و آن وقت هر کاری دلشان خواست بکنند! مهر فدراسیون را به تعطیل کردن اخلاق متهم کرد و نوشت: «درست در جایی که باید به خاطر رفتار‌های زشت و زننده فدراسیون بدترین برخورد‌ها را بکند تا قدرت بازدارندگی رای را به سایرین القا کند، کمیته انضباطی مماشات و ملاحظات به خرج داده تا دیگران هم به خود اجازه بدهند در آینده چنین رفتار‌هایی داشته باشند و خیالشان بابت پرداخت جریمه نقدی راحت باشد و ترسی از محرومیت هم نداشته باشند. با این وضعیت باید فاتحه فرهنگ و اخلاق را در فوتبال خواند و منتظر هر اتفاق تلخ‌تر و زننده‌تری هم بود و به نوجوانان و جوانان و نسل آینده فوتبال هم تاکید کرد که با خیالی آسوده تخلف کنید، چرا که مدافع تیم ملی فوتبال ایران هر کاری خواست کرد و کسی با او برخوردی نداشت و احتمالا از سوی سرمربی «اخلاق‌مدار» تیم ملی باز هم به اردو دعوت خواهد شد!»
همچنین خبرگزاری رسمی دولت ایرنا نیز به این حکم واکنش نشان داد و با مقایسه آن با حرکت جنجالی میلاد زکی‌پور، بازیکن سپاهان نوشت: «سوالی که ایجاد می‌شود، این است که چطور فدراسیون در دو صحنه مشابه آرای مختلفی را صادر کرده است؟ چگونه بعد از بازی پرسپولیس و سپاهان زکی‌پور با دستور موقت محروم می‌شود، اما خلیل‌زاده با رفتاری که به مراتب زننده‌تر و غیراخلاقی‌تر بوده شامل این دستور موقت نشده و حتی در بازی با ملوان بندرانزلی در هفته بیست و هفتم محروم نمی‌شود؟ زکی‌پور در رای بعدی کمیته انضباطی با دو جلسه محرومیت (یک جلسه تعلیقی و یک جلسه قطعی) مواجه می‌شود، اما شجاع نه تنها محروم نمی‌شود، بلکه محرومیت تعلیقی او نیز طبق قانون فعال نمی‌شود و کمیته انضباطی تنها به جریمه مالی بسنده می‌کند. درحالی که در همان بازی با نساجی نیز شجاع رفتاری زننده با هواداران این تیم مازندرانی داشت و اگر از ابتدا با او برخورد جدی رخ می‌داد، مطمئنا اتفاق ورزشگاه شهید نصیری رخ نمی‌داد.»
ایرنا در ادامه فدراسیون را مروج بی‌اخلاقی شمرد و نوشت: «این تضاد‌ها حتی صدای برخی بازیکنان و مربیان لیگ برتری را نیز در آورده است. بعد از دیدار مس رفسنجان و هوادار تهران، حامد لک در واکنش به کسر امتیاز از تیم چادرملو به دلیل فحاشی به بازیکنان تراکتور، به ویژه علیرضا بیرانوند گفت: به ما نیز فحاشی کردند، اما اتفاقی رخ نداد.ای کاش قانون برای همه یکسان باشد. این رفتار‌ها بیشتر از اینکه ظلم در حق سایر باشگاه‌ها و پایمال کردن حقوق آنها باشد، به نظر می‌رسد ابتدا استقلال فدراسیون فوتبال و کمیته‌هایش را زیر سوال برده و آن را هدف گرفته باشد. کمیته انضباطی و ارکان قضایی فدراسیون با این احکام بیشتر از اینکه بازدارنده بی‌قانونی و بی‌اخلاقی باشند، مروج آن شده‌اند و البته هیچ توضیحی نیز ارائه نمی‌دهند.»
در یکی از فیلم‌های ایرج ملکی (کارگردانی که فیلم‌های کوتاهش سال‌هاست سوژه شبکه‌های اجتماعی شده) به اسم «مزاحمت» که در مورد پوشش مناسب است یکی از کاراکتر‌ها به دیگری می‌گوید: «شاید اگر پوشش مناسب داشتی کار به اینجا نمی‌کشید.» حالا ما هم با دیدن وضعیت وخیم فوتبال از لحاظ اخلاقی می‌توانیم بگوییم: «شاید اگر فدراسیون درست و حسابی با ارکان قضایی مستقل داشتیم کار به اینجا نمی‌کشید.» شاید آن وقت بازیکنی جرات نمی‌کرد منشوری‌ترین حرکت ممکن را به سمت تماشاچیان انجام بدهد، عالم و آدم آن را ببینند ولی کمیته انضباطی بگوید اشکالی ندارد! برو یک معذرت خواهی کن و تمام!
