جذب سرمایه «وی‌سی»های اروپایی بیشتر از سرمایه‌گذاری آنهاست
با بهبود ارزش‌گذاری‌ها، فعالیت معاملات سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) در سال ۲۰۲۴ در اروپا روبه‌بهبود است. با ادامه روند کاهشی نرخ بهره، انتظار بهبود بیشتری را در طول سال می‌توان داشت. سهم معاملات بزرگ‌تر بیشتر شده است و بخش قابل توجهی از این معاملات در سه‌ماهه دوم 2023 در انگلستان و در حوزه هوش مصنوعی اتفاق افتاده‌اند. ارزش معاملات سه‌ماهه دوم نسبت به سه‌ماهه اول سال 2024 دو برابر شد و به 4.2 میلیارد یورو رسید.
با بهبود ارزش‌گذاری‌ها، فعالیت معاملات سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) در سال ۲۰۲۴ در اروپا روبه‌بهبود است. با ادامه روند کاهشی نرخ بهره، انتظار بهبود بیشتری را در طول سال می‌توان داشت. سهم معاملات بزرگ‌تر بیشتر شده است و بخش قابل توجهی از این معاملات در سه‌ماهه دوم 2023 در انگلستان و در حوزه هوش مصنوعی اتفاق افتاده‌اند. ارزش معاملات سه‌ماهه دوم نسبت به سه‌ماهه اول سال 2024 دو برابر شد و به 4.2 میلیارد یورو رسید.
هوش مصنوعی و یادگیری ماشین (ML) به دومین حوزه فعال و محبوب در اروپا تاکنون در سال جاری تبدیل شده است. اولین حوزه محبوب سرمایه‌گذاران نرم‌افزار به‌عنوان یک سرویس (SaaS) و سومین مورد فناوری پاک است. درحالی‌که سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپ‌های هوش مصنوعی در اروپا به رشد خود ادامه می‌دهد، زیرساخت‌های کافی و چارچوب‌های نظارتی عوامل کلیدی تصمیم‌گیری خواهند بود. در ماه مه، اتحادیه اروپا (EU) قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا را تصویب کرد که اولین قانون اساسی برای هوش مصنوعی در سطح جهان است.
رشد بدهی‌های خطرپذیر نیز در سال 2024 به اوج خود رسید. بدهی‌های خطرپذیر در نیمه اول سال 2024 به 17.6 میلیارد یورو رسید که از 12.6 میلیارد یورو در سال 2023 بسیار بیشتر است. در سال 2024 تاکنون 153 معامله بدهی خطرپذیر در اروپا انجام شده است.
بریتانیا با 1319 استارتاپ دارای بیشترین تعداد شرکت‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است. فرانسه با 520 استارتاپ در این دو حوزه در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. در اکوسیستم‌های VC اروپای غربی، شرکت‌های هوش مصنوعی و هوش مصنوعی 10 تا 15 درصد شرکت‌ها را تشکیل می‌دهند. از نیمه اول، سرمایه جذب‌شده به 9.4 میلیارد یورو رسیده است. باید در نیمه دوم سال 12.3 میلیارد یورو دیگر سرمایه در این قاره جذب شود تا روند روبه‌بهبود جذب سرمایه پایدار بماند.
روند معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر
نرخ ارزش معاملات در نیمه اول حاکی از آن است که سال 2024 نسبت به سال گذشته شاهد 6.2 درصد کاهش خواهد بود. با وجود این، روندهای متوالی نشانه‌هایی از بهبود را نشان می‌دهند؛ زیرا نرخ ارزش معاملات در سه‌ماهه دوم سال نسبت به سه‌ماهه اول 24.4 درصد رشد کرد. با بهبود ارزش‌گذاری‌ها و ادامه کاهش نرخ‌های بهره، انتظار بهبود بیشتری در طول سال داریم. با این حال تعداد معاملات در نیمه اول سال کاهش داشته است. در نیمه اول 2024 معاملات کمتری نسبت به سال قبل اما با ارزش بالاتری انجام شد. معاملات بالای 25 میلیون یورو حدود هفت درصد معاملات سال 2024 را به خود
ختصاص داده‌اند.
نیمی از بزرگ‌ترین معامله‌ها در بریتانیا انجام شد. بزرگ‌ترین دورهای تأمین مالی روی استارتاپ هوش مصنوعی ویو (Wayve) و استارتاپ فین‌تکی اباند (Abound) انجام شد. ارزش سرمایه‌گذاری بر این دو استارتاپ به ترتیب 980.3 و 933.2 میلیون یورو بود. پس از آنها، دور 600 میلیون یورویی Mistral AI در ماه ژوئن دنبال شد. این شرکت یک سال پیش تأسیس شد و با این جذب سرمایه توانست به باارزش‌ترین شرکتی که در سال 2024 سرمایه جذب کرده،
تبدیل شود.
فعالیت وی‌سی‌ها با مشارکت سرمایه‌گذاران غیرسنتی
ارزش معاملات سرمایه‌گذاری غیرسنتی در نیمه اول 2024 روندهای مشابهی را با بقیه اکوسیستم سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد. اگر این روند برای بقیه سال حفظ شود، ارزش معاملات سرمایه‌گذار غیرسنتی در سال 2024، 4.7 درصد کمتر از سال گذشته است. نسبت سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده به سرمایه‌های جذب‌شده توسط وی‌سی‌ها سه به یک است. این امر تفاوت بین نرخ‌های فعالیت معاملات و فعالیت‌های جمع‌آوری سرمایه را برجسته می‌کند، اما همچنین نقش سرمایه‌گذاری غیرسنتی (و فرامرزی) را در حمایت از رشد فعالیت معاملات سرمایه‌گذاری در اروپا نشان می‌دهد. تاکنون در سال 2024، 75.8 درصد از ارزش معاملات در اروپا شامل نوعی مشارکت غیرسنتی بوده است. دورهای بزرگ شناخته‌شده از استارتاپ‌هایی مانند Monzo، Mistral AI و Wayve نیز سرمایه‌گذاران آمریکایی را در سه‌ماهه دوم جذب کردند. خارج از این سه شرکت برتر، بزرگ‌ترین دور با مشارکت سرمایه‌گذاران غیرسنتی شامل Highview Power بازیکن ذخیره‌سازی انرژی صنعتی بود که توسط شرکت‌هایی مانند Centrica و Rio Tinto پشتیبانی می‌شد. مشارکت دولت kdc همچنان ادامه دارد، همان‌طور که Black Semiconductor، یک شرکت فناوری آلمانی، در سه‌ماهه دوم بودجه را از دولت آلمان و پورشه ونچرز تأمین کرد.
فرانسه بر هوش مصنوعی متمرکز شده است
هوش مصنوعی میزبان برخی از بزرگ‌ترین دورها و ارزش‌گذاری‌های اروپا است. پیشینه علمی قوی فرانسه، با چندین دانشگاه مهندسی، می‌تواند استعدادهای داخلی را پرورش دهد و از رشد صنعت حمایت کند. علاوه بر این، دولت فرانسه بر «حاکمیت دیجیتال» با هدف تقویت صنعت داخلی هوش مصنوعی، به‌ویژه از طریق استارتاپ‌هایی که در حال توسعه و استفاده از فناوری هوش مصنوعی هستند، تمرکز دارد.
اکوسیستم هوش مصنوعی در سراسر اروپا
با این حال ارزش معاملات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، حجم معاملات و تعداد شرکت‌ها در فرانسه همچنان از بریتانیا عقب‌تر است. بریتانیا با 1319 استارتاپ هوش مصنوعی و یادگیری ماشین با پشتوانه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر پیشتاز اروپا است که بیش از دو برابر فرانسه استارتاپ در این حوزه دارد. اسرائیل پس از آنها و در جایگاه سوم قرار دارد. این روند منعکس‌کننده توسعه گسترده اکوسیستم‌های وی‌سی در این کشورها است. چنانچه یک‌سوم شرکت‌های تحت حمایت وی‌سی در اسرائیل در حوزه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین قرار دارند. بدین ترتیب اسرائیل میان سایر کشورهای اروپایی بیشترین استارتاپ‌های حوزه هوش مصنوعی را دارد که تحت حمایت وی‌سی هستند. پس از آن لوکزامبورگ و استونی قرار دارند. اگرچه اینها اکوسیستم‌های کوچک‌تری هستند، اما نقش مهم هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را در تقویت اکوسیستم‌های خطرپذیر در سراسر اروپا برجسته می‌کنند. در اکوسیستم‌های وی‌سی اروپای غربی، شرکت‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین 10 تا 15 درصد کل شرکت‌ها را تشکیل می‌دهند.
ارزش معاملات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین بر اساس کشور متفاوت است. در فرانسه، کل معاملات وی‌سی‌ها در سه‌ماهه دوم سال 2024 افزایش یافت و ارزش معاملات نیمه اول سال را به 4.2 میلیارد یورو رساند که البته نسبت به سال گذشته کمتر است. معاملات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین 42.6 درصد ارزش کل معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. فرانسه در نیمه اول سال 28.1 درصد از ارزش معاملات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین اروپا را در اختیار داشت که اندکی کمتر از 30.1 درصد در بریتانیا بود. توسعه مرکز هوش مصنوعی فرانسه، به‌ویژه در پاریس، قابل توجه بوده است، زیرا سهم آن فرانسه را از ارزش معاملات هوش مصنوعی و یادگیری ماشین اروپا نسبت به سال گذشته دو برابر کرده و باعث کاهش شکاف با بریتانیا شده است. هر دو کشور در اروپا از کشورهای دیگر جلوترند و آلمان با سهم 11.9 درصدی در جایگاه سوم قرار دارد.
نقش دولت و سیاست‌گذاری
در فرانسه، تحولات سیاسی اخیر به‌شدت بر بازارهای مالی تأثیر گذاشته است. رئیس‌جمهور مکرون در 9 ژوئن خواستار برگزاری انتخابات عمومی زودهنگام شد. افزایش رالی ملی راست افراطی (RN) بر بازارهای عمومی تأثیر گذاشته و CAC 40 (شاخص بازار سهام فرانسه) طی ماه گذشته (از 27 ژوئن) 7.0 درصد کاهش یافته است. فرانسه، مرکز اصلی سرمایه‌گذاری خطرپذیر در اروپا، از ابتکارات فناوری دولتی مانند سرمایه‌گذاری و ویزای فناوری فرانسه سود برده است. با این حال، موضع سختگیرانه حزب اجتماع فرانسه در مورد مهاجرت می‌تواند مانع توسعه هوش مصنوعی شود که بر استعدادها و داده‌های متنوع متکی است. عدم اطمینان سیاسی منجر به افزایش نوسانات در اروپا شده و باعث شده برخی از شرکت‌ها فعالیت‌های بازار را به تأخیر بیندازند، مانند عرضه اولیه سهام برند لوکس ایتالیایی گلدن‌گوس و خرده‌فروشی اسپانیایی تندام. این مسئله نشان می‌دهد که چگونه رویدادهای سیاسی می‌توانند بر فعالیت بازار تأثیر بگذارند، حتی زمانی که ارزش‌گذاری‌ها مطلوب باشد.
روند تأمین مالی در اروپا
تأمین مالی در اروپا توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در مسیر کاهش 13.1 درصدی نسبت به سال گذشته است که به طور بالقوه از سطح 21.7 میلیارد یورو در سال 2023 کاهش خواهد یافت. از نیمه اول 2024، 9.4 میلیارد یورو جمع‌آوری شده است که یک شکاف 12.3 میلیارد یورویی را با مجموع سرمایه جذب‌شده در سال گذشته ایجاد می‌کند. با درنظرگرفتن توانایی و بودجه 20 صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر در اروپا که مجموع توانایی آنها برای سرمایه‌گذاری بالغ بر 15.6 یورو است، این شکاف قابل پرکردن خواهد بود. جدا از این 20 صندوق، وجوه دیگری نیز خارج از این 20 صندوق برتر در سال جاری بسته خواهد شد. پس سطوح جمع‌آوری کمک‌های مالی 2024 همچنان ممکن است به کل سال گذشته برسد.
برخلاف انتظارات، صندوق‌های کوچک‌تر زیر 250 میلیون یورو سهم بیشتری به دست می‌آورند که اکنون 55.8 درصد از سرمایه جذب‌شده در سال 2024 را تشکیل می‌دهند. این سهم در سال گذشته 42.3 درصد بود. مدیران نوظهور 70.6 درصد از حجم جذب سرمایه و بیش از نیمی از سرمایه جذب‌شده در سال جاری را تشکیل می‌دهند. متوسط اندازه صندوق VC در نیمه اول 2024 به 75.0 میلیون یورو افزایش یافت، درحالی‌که در سال 2023، 63.0 میلیون یورو بود.
دورهای تأمین مالی بزرگ در نیمه اول سال در مناطق مختلف اروپا متفاوت بود. به طوری که 12 مورد از 20 دور تأمین مالی برتر در سه‌ماهه دوم بسته شدند. هفت صدور تأمین مالی در مرحله اولیه و دو دور در مرحله آخر بودند. بزرگ‌ترین دور تأمین مالی مربوط به Accel London با 606 میلیون یورو و پس از آن Creandum VII در استکهلم و Innovation Industries Fund III در هلند، هر دو با 500 میلیون یورو بود. این دورهای بزرگ که همه در ماه مه و ژوئن اتفاق افتادند، نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگ‌تر هنوز می‌توانند سرمایه قابل توجهی را در بازار فعلی تضمین کنند.
