تعیین کمیته ویژه بررسی ناآرامی‌های 1401 و چند ملاحظه
پس از هشت ماه از درگذشت خانم مهسا امینی و پیامدهای اعتراضی و اجتماعی آن، رئیس‌جمهور کمیته ویژه‌ای را مأمور بررسی ناآرامی‌های سال 1401 کرد. در حالی این هیئت مأموریت یافته ابعاد ناآرامی‌های سال 1401 را بررسی کند که همچنان برخی پیامدهای اعتراضات از جمله اعدام‌های اخیر در اصفهان، برخی اعتراض‌ها در اصفهان و زاهدان و دیگر نقاط رسانه‌ای می‌شود.
پس از هشت ماه از درگذشت خانم مهسا امینی و پیامدهای اعتراضی و اجتماعی آن، رئیس‌جمهور کمیته ویژه‌ای را مأمور بررسی ناآرامی‌های سال 1401 کرد. در حالی این هیئت مأموریت یافته ابعاد ناآرامی‌های سال 1401 را بررسی کند که همچنان برخی پیامدهای اعتراضات از جمله اعدام‌های اخیر در اصفهان، برخی اعتراض‌ها در اصفهان و زاهدان و دیگر نقاط رسانه‌ای می‌شود. اعتراض‌های خیابانی در زاهدان و پس از برگزاری نماز جمعه این شهر از جمله مواردی است که در جمعه‌های ماه‌های گذشته همچنان استمرار داشته است. رئیس‌جمهور در دیدار روز گذشته از منطقه مکران درباره حادثه هشتم مهرماه زاهدان گفت: برخی نمازگزاران و عابران در حادثه هشتم مهرماه زاهدان مورد ظلم قرار گرفتند، از آنها شخصا دلجویی می‌کنم.
1- -در حادثه هشتم مهرماه 1401 زاهدان بنا بر گزارش شورای تأمین استان سیستان‌وبلوچستان در پنجم آبان‌ماه 1401 «متأسفانه برخی هم‌وطنان مظلوم و نمازگزاران جان خود را از دست داده و یا مجروح شدند» و وعده داده شد «طی بررسی‌های تکمیلی و در صورت مشخص‌شدن مواردی دیگر از قصور یا تقصیر احتمالی پرسنل و فرماندهان انتظامی جهت رسیدگی و اقدام به مراجع ذی‌ربط ارسال خواهد شد». تا امروز اهالی منطقه منتظر برخورد جدی با متخلفان هستند که این‌چنین ظلم کردند و برخی نمازگزاران و عابران را هدف گرفتند.
2- در اوایل مهرماه 1401 دختر جوان رزمی‌کاری به نام مهسا موگویی در فولادشهر اصفهان بر اثر شلیک تفنگ ساچمه‌ای کشته شد و رئیس کل دادگستری استان اصفهان خبر داد «تیراندازی به این دختر توسط افراد ناشناس و به وسیله اسلحه ساچمه‌ای انجام شده و نمونه این را در چند روز گذشته چندین بار داشته‌ایم؛ اضافه بر این دو تیم از کارآگاهان مجرب استان مشغول بررسی موضوع هستند؛ قطعا دستگاه قضائی تحقیقات کامل و دقیق را جهت شناسایی عاملان این جنایت انجام خواهد داد». تاکنون و پس از گذشت چند ماه دادگستری اصفهان درباره نتایج بررسی‌های خود هیچ اطلاعاتی منتشر نکرده است.
3- در ماه‌های ابتدایی ناآرامی‌های تهران و سایر نقاط تصاویری منتشر شد که گروهی با لباس نیروهای انتظامی به اموال خصوصی و خودروها آسیب وارد می‌کردند. دستگاه‌های ذی‌ربط در این باره با پلیس‌نما نامیدن این افراد و بیان اینکه تخریب با سوءاستفاده از لباس پلیس صورت گرفته وعده دادند این افراد شناسایی و با متخلفان پلیس‌نما برخورد می‌شود. درباره این موضوع نیز تاکنون توضیحات قانع‌کننده و روشنگری داده نشده و مشخص نشده است این افراد چه کسانی بودند و چرا و چگونه دست به این اقدامات زده‌اند؟ این افراد معرفی نشده‌اند و مجازات احتمالی آنان نیز مشخص نیست به چه ترتیبی صورت گرفته باشد!
4- در روزهای دهه نخست اسفندماه در حاشیه مسائل پیش‌آمده درباره مدرسه 13 آبان نارمک و برخورد نامناسب با یک زن و کشیده‌شدن خشن موی وی توسط لباس‌شخصی‌ها در اطلاعیه سخنگوی فراجا گفته شد که «کارکنان پلیس هیچ نقشی در آن حادثه نداشته‌اند» و در این اطلاعیه تأکید شد که «پلیس ضمن تبری جستن از این‌گونه اقدامات، پس از انجام بررسی‌های لازم، نتیجه را به سمع و نظر شهروندان خواهد رساند». نتیجه برخورد قضائی با این لباس‌شخصی‌ها به کجا رسیده است؟
5- اعلام آغاز فعالیت کمیته ویژه بررسی ابعاد ناآرامی‌ها در حالی است که تاکنون درباره ریشه و ابعاد حوادثی مانند آنچه در بندهای پیشین به عنوان نمونه آورده شد و تاکنون نتیجه بررسی‌ها و برخورد قانونی احتمالی با مقصران و متهمان داده نشده است. همچنان مشخص نیست که آمران و عاملان کشته‌شدن شماری از نمازگزاران و شهروندان عادی زاهدان با چه حکم قطعی‌ای روبه‌رو شده‌اند؟ همچنین مشخص نیست که چرا در حوادث چند ماه گذشته در برخی استان‌ها و شهرستان‌ها (مانند استان مازندران، استان گیلان، استان کردستان و بخش‌هایی از استان آذربایجان غربی) حوادث با هزینه‌های انسانی یعنی کشته و زخمی‌شدن شماری روبه‌رو بوده، درحالی‌که در رویدادهای مشابه در نقاط دیگر تلفات به این اندازه و به این شدت نبوده است! آیا سوءتدبیرهای محلی در افزایش تلفات مؤثر بوده یا اینکه عوامل دیگری در بروز خشونت‌ها اثر گذاشته است؟
6- در جریان حوادث غم‌بار سال گذشته، ظرفیتهای زیادی در حوزه عمومی در دسترس بود که می‌توانست برای کاهش هزینه‌ها مورد توجه قرار گیرد. باید از ظرفیت نخبگان و معتمدان محلی، نهادهای غیردولتی متنوع و ظرفیتهای رسانه‌ای کشور از جمله صداوسیما، احزاب سیاسی و مانند آن استفاده شود که متأسفانه این ظرفیت‌ها به جدّ مورد توجه قرار نگرفتند و در نتیجه بر ابعاد موضوع افزوده شد. به عنوان نمونه درباره حوادث زاهدان ظرفیت بزرگ نخبگان و معتمدان محلی همچنان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد تا بتوان بر جو موجود فائق آمد و با ابتکار عمل و انعطاف به ریشه‌یابی و حل‌وفصل مسائل موجود دست یازید. ساختار اجتماعی استان سیستان‌وبلوچستان دارای ویژگی‌های خاصی است که استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند در گره‌گشایی‌ها از مسائل موجود ایفاگر نقش باشد. انعطاف مسئولان و لزوم برخورد جدی با عاملان و آمران حادثه هشتم مهر زاهدان و خطاها یا اهمال‌های صورت‌گرفته و مجازات جدی مقصران احتمالی در سوی دیگر ماجرا می‌تواند به کاهش نارضایتی‌ها و هیجان‌های موجود یاری برساند.
آیا کمیته ویژه بررسی ناآرامی‌ها می‌تواند با سعه صدر و واقع‌بینی و استفاده از ظرفیتهای کارشناسی بخش‌های غیردولتی و دولتی، ریشه‌یابی و بررسی وجوه متعدد حوادث غم‌انگیز سال گذشته را به شکلی بی‌طرفانه به فرجام برساند؟ در میان بخشی از جامعه و افکار عمومی این پرسش مطرح است که درحالی‌که برای متهمان پرونده‌های دیگر به سرعت اقدام و احکام اجرا می‌شود، چرا درباره موارد پیش‌گفته چنان شدت عمل و سرعتی مشاهده نمی‌شود؟ این در حالی است که افزایش اجرای احکام اعدام متهمان مختلف از جمله متهمان حوادث اخیر و نیز برخی متهمان مواد مخدر و دیگر جرائم بازتاب بسیار گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی بر جای گذارده است. به‌ویژه که برخی از متهمان از مدت‌ها قبل حکمشان صادر و تاکنون اجرا نشده بود و نیز اجرای احکامی که همچنان برخی رویه‌های قانونی فرجام‌خواهی، مانند متهمان اخیر اصفهان، برایشان محتمل بود با چه هدفی اجرا شده است؟! درباره چنین موضوعاتی نیز ضروری است کمیته ویژه با درنظرگرفتن مصالح و منافع ملی و حقوق شهروندان برنامه‌های خود را سامان‌دهی کند.
