نگاهی به اهداف سفر السودانی به ایران؛ دیپلماسی همسایگی
هفته گذشته با انتشار خبر سفر محمدشیاع السودانی به ایران، بازار گمانه‌زنی‌ها در رابطه با اهداف سفر داغ شد؛ از بهبود روابط دوجانبه و احتمال حامل پیامی بودن السودانی در رابطه با شرایط امروز سوریه تا انتقال پیامی از آمریکا.
شرق: هفته گذشته با انتشار خبر سفر محمدشیاع السودانی به ایران، بازار گمانه‌زنی‌ها در رابطه با اهداف سفر داغ شد؛ از بهبود روابط دوجانبه و احتمال حامل پیامی بودن السودانی در رابطه با شرایط امروز سوریه تا انتقال پیامی از آمریکا. هرچند اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران هم در نشست خبری خود در هفته گذشته در تشریح دلایل این سفر و اهمیتش گفت: سفر السودانی در چارچوب تلاش برای تداوم رایزنی میان دو کشور به منظور توسعه روابط دوجانبه و تبادل دیدگاه‌ها درباره تحولات جاری در منطقه است. در نهایت دیروز السودانی با استقبال رسمی رئیس‌جمهور در کاخ سعدآباد وارد ایران شد و با رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور دیدار و گفت‌وگو داشت.
هرچند جزئیاتی از این دیدارها و توافقات احتمالی یا حتی پیامی که او به ایران آورده، منتشر نشده، اما این دیدار در راستای تقویت روابط دوجانبه و بررسی شرایط منطقه مورد توجه قرار گرفته است. مطمئنا یکی از اهداف اصلی این سفر، تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی بین ایران و عراق است. ایران نقش مهمی در بازسازی سیاسی و امنیتی عراق پس از سقوط صدام ایفا کرده و این روابط در سال‌های اخیر با تمرکز بر مبارزه مشترک با تروریسم و افزایش همکاری‌های اقتصادی گسترش یافته است. همچنین تحولات سوریه از مهم‌ترین مسائل امروز منطقه است که مورد توجه طرفین در این سفر بوده است. تحولات اخیر در سوریه و نگرانی‌های امنیتی مرتبط با آن نیز یکی از محورهای اصلی این سفر است. تغییر نظام در سوریه و روی کار آمدن هیئت تحریرالشام به سرکردگی ابومحمد جولانی، نگرانی‌هایی را در ایران و عراق ایجاد کرده است. این سفر به منظور هماهنگی و بررسی راهکارهای مشترک برای مقابله با تهدیدات امنیتی در منطقه انجام می‌شود. ناظران بر این باورند که فعالیت‌های گروه‌های مسلح عضو حشدالشعبی علیه اسرائیل و تحولات جاری سوریه سبب شد دولت عراق تدابیر امنیتی خود را در مرزها به بالاترین سطح ممکن برساند. لذا می‌توان گفت تمامی این تحرکات دیپلماتیک بغداد برای حضور در تهران در راستای کنترل تحرکات گروه‌های حشدالشعبی و تحولات سوریه انجام شده است.
موضوعاتی که در رسانه‌های عراقی به‌طور گسترده‌ای پوشش داده شده و مفصل به آنها پرداخته شده است. در این بین برخی منابع گزارش داده‌اند السودانی ممکن است پیام‌هایی از کشورهای دیگر، از‌جمله آمریکا، به همراه داشته باشد. این پیام‌ها احتمالا در راستای کاهش تنش‌ها و تقویت همکاری‌های چندجانبه در منطقه است. برای مثال، یک منبع در گفت‌وگو با سایت میدل‌ایست نیوز مدعی شد السودانی حامل پیامی از سمت دونالد ترامپ برای ایران است. این منبع افزود که بارزترین محورهای این پیام، ضرورت مهار و کنترل سلاح خارج از چارچوب دولت، متوقف‌کردن فعالیت‌های گروه‌های مرتبط با ایران، عدم دخالت عراق در پرونده سوریه و حمایت از تشکیل دولت جدید در این کشور است. هرچند صحت و سقم ارسال چنین پیامی از سوی ترامپ به سودانی مشخص نشده، اما واضح است که آمریکا و اسرائیل نگران اقدامات نیروهای هم‌پیمان ایران در عراق هستند و برای مهار آنها از هیچ تلاشی فروگذار نخواهند کرد. البته نباید فراموش کرد که همکاری‌های اقتصادی دو کشور بسیار حائز اهمیت است و ایران و عراق در زمینه‌های اقتصادی نیز همکاری‌های گسترده‌ای دارند. بخش عمده‌ای از برق و سوخت نیروگاه‌های عراق به‌طور مستقیم از ایران تأمین می‌شود و تبادل تجاری بین دو کشور به بیش از ۱۰ میلیارد دلار رسیده است.
این سفر می‌تواند به بررسی و تقویت این همکاری‌ها کمک کند. همچنین یکی از مهم‌ترین موضوعات مسائل امنیتی است که تفاهم‌نامه امنیتی ایران و عراق که در اسفند ۱۴۰۱ (مارس ۲۰۲۳) به امضا رسید، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای همکاری‌های اخیر دو کشور است. این توافق‌نامه با هدف مقابله با تهدیدات امنیتی و تقویت همکاری‌های دفاعی بین دو کشور به امضا رسید. این تحلیل‌ها نشان‌دهنده اهمیت بالای این سفر و تأثیرات آن بر روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای است.
