اصرار ترامپ بر «تملک نوار غزه»

رئیس‌جمهور آمریکا با وجود مخالفت‌های اعراب متحد واشنگتن، همچنان اصرار بر اجرای ایده تملک آمریکا بر نوار غزه دارد. دونالد ترامپ اعلام کرده قصد دارد غزه را تحت مالکیت ایالات متحده درآورد و ممکن است بازسازی این منطقه را به کشورهای خاورمیانه واگذار کند. این اظهارات واکنش‌های تند و مخالفت‌های گسترده‌ای را در پی داشته است.

ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در هواپیمای ایرفورس‌وان در مسیر نیواورلئان، تأکید کرد آمریکا متعهد به تملک غزه است. او گفت: «چیزی برای بازگشت وجود ندارد. این منطقه یک ویرانه است. آنچه باقی مانده نیز تخریب خواهد شد. همه‌چیز ویران شده است».

ترامپ همچنین اعلام کرد امکان پذیرش برخی پناه‌جویان فلسطینی در آمریکا را بررسی خواهد کرد اما این درخواست‌ها به صورت موردی ارزیابی می‌شود. عزت الرشق، عضو دفتر سیاسی حماس، در واکنش به این اظهارات گفت «غزه یک دارایی برای خرید و فروش نیست» و این منطقه بخشی جدایی‌ناپذیر از سرزمین فلسطین است. او افزود فلسطینی‌ها برنامه‌های جابه‌جایی اجباری را ناکام خواهند گذاشت. این درحالی است که ترامپ پیش‌تر از ایده جابه‌جایی دائمی فلسطینی‌ها و تبدیل غزه به «ریویرای خاورمیانه» سخن گفته بود. عربستان سعودی قاطعانه این پیشنهاد را رد کرده و بسیاری از رهبران جهان نیز با این طرح مخالفت کرده‌اند.

وزارت امور خارجه عربستان سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این‌گونه اظهارات با هدف منحرف‌کردن توجه از جنایات مستمر اسرائیل علیه برادران فلسطینی در غزه از جمله پاک‌سازی قومی است». در بخش دیگری از بیانیه وزارت امور خارجه عربستان سعودی آمده است: «حق مردم فلسطین به قوت خود باقی خواهد ماند و هیچ‌کس نمی‌تواند آن را هرچقدر هم که طول بکشد از آنها سلب کند».

در این پیام تأکید شده است: «صلح پایدار فقط با بازگشت به منطق عقل و پذیرش اصل هم‌زیستی مسالمت‌آمیز از طریق راه‌حل دو دولتی حاصل می‌شود». این وزارتخانه همچنین از «محکومیت، تأییدنکردن و رد کامل این پیشنهاد از سوی کشورهای برادر» ابراز قدردانی کرد.

به گزارش رویترز، ملک عبدالله، پادشاه اردن، در دیدار برنامه‌ریزی‌شده خود با ترامپ که امروز در واشنگتن برگزار می‌شود، قصد دارد به او هشدار دهد که این پیشنهاد زمینه‌ساز افراط‌گرایی، بی‌ثباتی در منطقه و تهدیدی برای صلح اردن با اسرائیل است.

اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل، اعلام کرد ترامپ در روزهای آینده با رهبران کلیدی جهان عرب، از جمله پادشاه اردن، رئیس‌جمهور مصر و ولیعهد عربستان سعودی، دیدار خواهد کرد. با‌این‌حال، هرتزوگ اشاره‌ای به زمان و مکان این دیدارها نکرد و درباره محتوای احتمالی مذاکرات نیز توضیحی نداد. او گفت: «این رهبران شرکای مهمی هستند که باید به سخنانشان گوش داد. ما باید احساسات آنها را محترم بشماریم و ببینیم چگونه می‌توان یک برنامه پایدار برای آینده ایجاد کرد».

خروج اسرائیل از گذرگاه نتساریم

در این میان، نیروهای اسرائیلی از گذرگاه نتساریم در غزه خارج شدند. حماس در تاریخ ۹ فوریه این خبر را اعلام کرد و آن را بخشی از تعهدات اسرائیل در چارچوب توافق آتش‌بس شکننده با این گروه دانست. گذرگاه نتساریم، یکی از مسیرهای کلیدی در نوار غزه، منطقه‌ای به طول حدود 6.5 کیلومتر است که شمال غزه را از جنوب جدا می‌کند. اسرائیل در جریان جنگ خود علیه حماس از این منطقه به عنوان یک منطقه نظامی استفاده کرده بود. گزارش‌های خبری تصاویری را نشان داده‌اند که به نظر می‌رسد خودروهای نظامی اسرائیل درحال ترک نتساریم هستند. اسرائیل پیش‌تر حضور نظامی خود را در آن منطقه از غزه کاهش داده بود.

به گزارش اپک‌تایمز، با آغاز آتش‌بس در ماه ژانویه، اسرائیل به فلسطینی‌ها اجازه داد از طریق گذرگاه نتساریم برای بازگشت به خانه‌هایشان در شمال غزه عبور کنند و صدها نفر به‌ صورت پیاده و با خودرو از این مسیر عبور کردند. خروج نیروهای اسرائیلی از این منطقه نشانه‌ای دیگر از پایبندی این کشور به توافق آتش‌بس است؛ توافقی که جنگ ۱۵‌ماهه‌ای را که با کشتار غیرنظامیان اسرائیلی توسط حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، به حالت تعلیق درآورده است.

حماس خروج نیروهای اسرائیلی از نتساریم را به عنوان یک پیروزی جشن گرفت و نیروهای پلیس خود را برای مدیریت عبور و مرور فلسطینی‌ها به این منطقه اعزام کرد. نیروهای اسرائیلی از ماه‌های ابتدایی جنگ این منطقه را تحت تصرف داشتند. این گذرگاه جوامع شمالی غزه که بزرگ‌ترین مرکز شهری این منطقه را در خود جای داده، از جنوب جدا کرده بود. در هفته‌های اخیر، هزاران فلسطینی که طی جنگ در جنوب غزه پناه گرفته بودند از این مسیر عبور کرده و به سمت شمال بازگشته‌اند.

پس از ۱۵ ماه جنگ، بخش زیادی از شمال غزه به ویرانه تبدیل شده است. برخی از ساکنان غزه پس از یافتن خانه‌های ویران‌شده خود به جنوب بازگشته‌اند؛ در‌حالی‌که برخی دیگر در محل سابق خانه‌هایشان چادر برپا کرده‌اند.

برخی از سربازان سابق آمریکایی که به عنوان پیمانکاران خصوصی مشغول به کار هستند، در هفته‌های اخیر پس از اجرای توافق آتش‌بس در ۱۹ ژانویه، خودروهای عبوری از این گذرگاه را بازرسی کرده‌اند. روز یکشنبه، گروه‌های بزرگی از مردم از این مسیر عبور می‌کردند؛ در‌حالی‌که حماس از خروج نیروهای نظامی اسرائیل خبر داده بود و صفی طولانی از خودروها منتظر ورود به منطقه بودند.

حماس از زمان آغاز توافق آتش‌بس، نیروهای نظامی و پلیس خود را در سراسر غزه افزایش داده که نشان‌دهنده عدم تمایل این گروه به عقب‌نشینی است.

اسرائیل متعهد شده حماس را از بین ببرد؛ اقدامی که پس از حمله این گروه در اکتبر ۲۰۲۳ انجام شد، حمله‌ای که منجر به کشته‌شدن بیش از هزارو 200 نفر و ربوده‌شدن ۲۵۰ نفر شد.

مقامات حماس هم اعلام کرده‌اند اسرائیل در حملات تلافی‌جویانه خود علیه حماس، بیش از ۴۸ هزار نفر را که عمدتا زنان و کودکان بوده‌اند، قربانی حملات خود و شهید کرده است.

پس از سفر هفته گذشته بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به ایالات متحده، اکنون انتظار می‌رود مذاکرات مرحله دوم توافق آتش‌بس به‌زودی آغاز شود. واشنگتن از گفت‌وگوهایی که با میانجی‌گری قطر و مصر انجام می‌شود، حمایت می‌کند.

در‌حالی‌که آتش‌بس تا حد زیادی برقرار مانده است، امدادگران غزه‌ای می‌گویند‌ در تاریخ ۹ فوریه، تیراندازی نیروهای اسرائیلی منجر به شهادت چهار فلسطینی در دو حادثه جداگانه در نزدیکی خان‌یونس و شهر غزه شده است. به گفته ارتش اسرائیل، سربازان به سمت «چند مظنون» تیرهای هشداردهنده شلیک کرده و در جریان حادثه شهر غزه که گفته می‌شود به کشته‌شدن سه نفر و زخمی‌شدن پنج نفر منجر شده، چندین هدف را مورد اصابت قرار داده‌اند. با‌این‌حال، ارتش اسرائیل اعلام کرده از حادثه‌ای که ادعا می‌شود در نزدیکی خان‌یونس رخ داده و به کشته‌شدن فرد چهارمی منجر شده است، اطلاعی ندارد. گفت‌وگوهای مرحله دوم توافق آتش‌بس قرار است از همین هفته در قطر آغاز شود.

هفته گذشته، دونالد ترامپ خواستار خروج فلسطینی‌ها از غزه شد تا ایالات متحده بتواند این منطقه را بازسازی کند. با‌این‌حال، مقامات آمریکایی بعدا برخی از این اظهارات را تعدیل کردند و گفتند‌ فلسطینی‌ها می‌توانند به غزه بازگردند، مشروط بر اینکه این منطقه از مهمات منفجرنشده پاک‌سازی‌ شده و مناطق تخریب‌شده بازسازی شوند.